روزنامه نیویورک تایمز در گزارشی، به ادامه چالشها درباره محل دفن ریچارد فرای - ایرانشناس آمریکایی - پرداخته است.
به گزارش نیویورک تایمز، ریچارد فرای - ایرانشناسی مشهور آمریکایی دانشگاه هاروارد - که چند هفته قبل در بوستون فوت کرد، وصیت کرده بود که در شهر اصفهان ایران دفن شود، اما در هفتههای اخیر، چالشهایی در این مسیر بهوجود آمده است.
«ریچارد فرای» که تمام عمر خود را صرف مطالعهی یکی از قدیمیترین فرهنگهای جهان کرد، وصیت کرده بود در کنار رود زایندهرود در شهر تاریخی اصفهان که زمانی پایتخت تمدن ایران باستان بود دفن شود.
اجرای این وصیت در تهران با مخالفت عده تندروی مخالف گفتوگوهای سیاسی بین ایران و آمریکا مواجه شده که از هر فرصتی برای ابراز عقاید خود استفاده میکنند. فرای که همواره از او به عنوان یک انسان ایراندوست نام برده میشد، در ایران و حتا در بین برخی چهرههای مخالف آمریکا نیز به شدت مورد احترام بود تا آنجا که محمود احمدینژاد - رییسجمهور سابق ایران - خانهای تاریخی را در اصفهان به او اهدا و با درخواست او برای دفن در کنار زایندهرود موافقت کرد.
فرای نیز در سال 2008 در مصاحبهای با سیانان از علاقهاش به ایران سخن گفت و با بیان اینکه هیچ توجهی به اختلافها و چالشهای موجود بین ایران و آمریکا ندارد، گفت که تنها مسأله مهم، دیدگاه مردم دو کشور است.
او همچنین گفت: ایرانیها مردم بسیار مهماننوازی هستند و من آنها را بسیار دوست دارم و فکر میکنم دلیلی وجود نداشته باشد که مانع دفن من در اصفهان دفن شود. اصفهان در مرکز ایران امروز مرکز فرهنگی ایران بوده و هرچیزی در این شهر بومی هنر و فرهنگ میدهد.
در این شرایط، محمدجواد ظریف - وزیر امور خارجه ایران - نیز در صفحه توتیترش، «فرای» را یک دوست واقعی دانسته و خواستار آمادهسازی مراحل دفن او در اصفهان شده است.
کاظم موسوی بجنوردی - رییس مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی - نیز گفته است که هیچ مانعی در راستای تحقق آخرین آرزوی فرای وجود ندارد و فرای بهصورت خصوصی نیز با او درباره آرزوی دفن در کنار زایندهرود صحبت کرده، به همین دلیل من هم از نظر اخلاقی و هم از نگاه دینی، خود را ملزم به تحقق آخرین آرزوی او میدانم.
اما روز جمعه، در جریان یک مراسم سیاسی، فرای جاسوس و سارق آثار تاریخی توصیف و گفته شد: ما چگونه میتوانیم اجازه بدهیم که یک جاسوس سیا در شهرمان دفن شود.
از سوی دیگر، «عدن نبی» - همسر ایرانیآشوری فرای - نیز اعلام کرد، فعالیتهای او برای یک سازمان اطلاعاتی آمریکا منحصر به کسب اطلاعاتی در زمینهی فعالیتها آلمان و ژاپن در جنگ جهانی دوم بود که آنها نیز در سال 2005 در کتابی منتشر شد و فرای پس از آن نیز به فعالیتهای آکادمیک خود در هاروارد مشغول شده است.
همسر فرای همچنین با اشاره به اینکه نزدیک به 39 سال با او زندگی کرده، گفت که فرای هیچگاه برای سازمان سیا کار نکرده و دریافتی از این سازمان نداشته است.
در این شرایط نیز نیروهای محافظهکار که مخالفان حسن روحانی - رییسجمهور ایران - بهشمار میروند، گروههایی را برای اعتراض در کنار مقبرهی آرتور پوپ - ایرانشناس مشهور که در سال 1969 در ایران دفن شد - و همسرش تهییج کردند و با اسپری رنگی جملاتی را روی آنها نوشتند. این در حالی است که غربیها در ایران با لبخند و چای مورد استقبال قرار میگیرند و این برخوردها میتواند موضع ایران را در مذاکراتش با غرب و بویژه با آمریکا و انگلیس تضعیف کند.
البته چند روزنامهی تندرو در ایران نیز با استناد به اسناد وزارت اطلاعات ایران، فرای را یک جاسوس میدانند. از سوی دیگر، در اصفهان و شبکههای اجتماعی، اعتراضها نسبت به تخریب مقبره پوپ ادامه دارد. در همین حال، چند نمایندهی تندرو مجلس ایران نیز مخالف دفن فرای در کنار زایندهرود هستند که از آن جمله میتوان به نمایندهی اصفهان اشاره کرد که میگوید، با این عمل زایندهرود «رود مرگ» میشود.
با این وجود، موسوی بجنوردی این اقدامات را به مخالفان رییسجمهور ایران نسبت میدهد و میگوید، بسیار خوشبین هستم که ما همچنان میتوانیم آخرین وصیت فرای را جامعه عمل بپوشانیم.