در اولین روز بررسی لایحه بودجه در مجلس، علی لاریجانی فرمان برگشت نرخ ارز دوهزارو450تومانی به کمیسیون تلفیق را صادر کرد و به همین دلیل اعضای این کمیسیون روز گذشته برای دومین بار تشکیل جلسه دادند تا به دستور رییس مجلس قیمت ارز در بودجه و مکانیزم تعیین آن را بررسی کنند.
ایراد اصلی که به ارز دوهزارو450تومانی وارد شد بیشتر حول محور عبارت «نرخ روز» بود که برخی از نمایندگان مانند علیرضا محجوب پیشنهاد حذف این عبارت را از متن بند مربوطه دادند زیرا از نگاه آنان مغایر با قانون برنامه پنجم بود و برخی هم مانند رضا عبداللهی فروش مبالغ ارزی حاصل از صادرات نفت خام به نرخ ارز شناور مدیریت‌شده را مطرح کردند که هر دوی این پیشنهادات با مخالفت مواجه شد.ب
ه گزارش ایسنا، در این هنگام رییس مجلس خطاب به نمایندگان گفت: «اینکه نرخ روز را از این بند حذف کنیم هم تکلیف را روشن نمی‌کند و اگر قرار باشد این ارز به نرخ روز پیش‌بینی شود یعنی سه هزار‌تومان خواهد بود.» او افزود: «تکلیف قوه‌مجریه را روشن کنید و قانون را گرد ننویسید که هرکس تفسیری از آن کند. در حال حاضر این بخش مبهم است و اگر در ذهن شما این است که نرخ مبادله‌ای برای ارز حاصل از فروش نفت پیش‌بینی شود، هیاتی را مشخص کنید که این نرخ مبادله‌ای را تعیین کند.»
در اوایل اردیبهشت ماه در جریان بررسی لایحه بودجه در کمیسیون تلفیق، ارقام هزارو700، دوهزار، دوهزارو200 و دوهزارو450تومان برای محاسبات نرخ ارز در بودجه مطرح شده بود که نهایتا رقم دوهزارو450تومان تصویب شد که با بازگشت این نرخ به کمیسیون تلفیق نرخ دوهزارو450تومانی تا روز تصویب مجدد معلق شد.
دولت در لایحه بودجه سال جاری نظام ارزی کشور را شناور مدیریت‌شده اعلام کرده است. بر این اساس دولت مکلف است نرخ ارز را حول و حوش دوهزارو450تومان نگه دارد یعنی زمانی که نرخ ارز از این میزان بالاتر رفت با تزریق ارز بیشتر نرخ دلار را تا دوهزارو450تومان پایین بیاورد و زمانی که نرخ ارز از این رقم پایین‌تر آمد، با جمع‌آوری دلار از سطح بازار، قیمت ارز را تا دوهزارو450تومان بالا ببرد.
نرخ ارز تغییر نمی‌کند
با این حال برخی نمایندگان مجلس در گفت‌وگو دلایل برگشت ارز دوهزارو450تومانی به کمیسیون تلفیق را به صورت جداگانه اعلام می‌کنند.
عضو کمیسیون برنامه بودجه و محاسبات مجلس در خصوص علت ارجاع بند ارزی لایحه بودجه به کمیسیون تلفیق می‌گوید: «نمایندگان مجلس بر تک‌نرخی‌شدن ارز، تاکید دارند و ریاست مجلس هم بر این موضوع تاکید موکد دارد.»
غلامعلی جعفرزاده ایمن‌آبادی ادامه می‌دهد: «در سال گذشته اقتصاد ما با ارز چندنرخی مواجه بود و از این محل رانت زیادی به وجود آمده بود، بنابراین نمایندگان در بحث نرخ ارز در بودجه با حساسیت بیشتری وارد شدند.»
وی ادامه می‌دهد: «در زمان بررسی کلیات لایحه بودجه، به خاطر مشغله زیاد و خستگی نمایندگان این بند از لایحه خیلی عمیق مورد بررسی قرار نگرفت و اعضای کمیسیون در حالی که از جلسات خسته شده بودند، به این بند رای منفی دادند و این باعث ارجاع مجدد آن از صحن علنی مجلس به کمیسیون تلفیق شد.»
این نماینده مجلس اضافه می‌کند: «با وجودی که دولت در سال گذشته نرخ ارز مرجع را به واردات کالا اختصاص داد، اما عملا دیدم که در توزیع کالا نرخ ارز همان نرخ ارز آزاد در نظر گرفته می‌شود و عده‌ای از این فضای به وجود آمده، رانت زیادی می برند.»
جعفرزاده ایمن‌آبادی می‌افزاید:«به دلیل از بین‌رفتن این رانت، مجلس پیشنهاد تک‌نرخی‌شدن ارز را دارد و با مسوولان بانک مرکزی هم در این‌باره صحبت شده بود.» به گفته وی مسوولان بانک مرکزی هم نسبت به تک‌نرخی‌شدن ارز نظر مثبت دارند. این عضو کمیسیون برنامه و بودجه در مورد احتمال تغییر نرخ ارز در بودجه سال 92 می‌گوید: «به نظرم نرخ ارز در بودجه همان دوهزارو450تومان خواهد بود و تغییری در آن صورت نمی‌گیرد و مسوولان بانک مرکزی هم از این نرخ استقبال کرده‌اند.»
وی در ادامه گفت: «البته دولت پیشنهاد می‌داد که به جای تک‌نرخی‌کردن ارز، از ارز تلفیقی برای واردات کالا استفاده کند، دولت با این توجیه که قیمت کالاها در بازار بالا می‌رود، همچنان اصرار داشت که مبنای ارزی در تجارت ارز مبادله و ارز مرجع باشد و ما‌به‌التفاوت ارز مرجع تا مبادله‌ای را به صورت یارانه به واردکنندگان بپردازد.»
این عضو کمیسیون می‌گوید: «اما همانطور که گفتم تجربه ارز چندنرخی و تبعات آن را ما در سال گذشته داشتیم، به همین دلیل با این پیشنهاد دولت مخالفت کردیم و پیشنهاد کردیم که به جای کمک به واردکننده دولت کمک‌های خود را در قالب کارت‌های الکترونیکی به مصرف‌کنندگان بدهد.»
نرخ ارز شناور مدیریت‌شده نبود
سیدناصر موسوی‌لارگانی درخصوص علت بازگرداندن بند لایحه در مورد نرخ ارز گفت: «در لایحه بودجه ارز به صورت مدیریت شناورشده دیده نشده بود به همین دلیل ریاست مجلس بعد از بررسی بندهای مربوط به ارز، دوباره آن را به کمیسیون تلفیق بازگرداند، تا بعد از بررسی مجدد دوباره برای رای‌گیری به صحن علنی مجلس برود.» این نماینده مجلس در مورد نظر پارلمان‌نشینان کشور در مورد نرخ ارز بودجه گفت:«نرخ خاصی در نظر نیست و قرار است در مورد آن در جلسه آتی کمیسیون تلفیق به نتیجه برسیم.»
امکان شناورشدن هزینهها و درآمدهای دولت وجود ندارد
هادی حق‌شناس، نماینده دوره هفتم مجلس با استناد به همین نکته می‌گوید: «از آنجایی که نظام ارزی کشور شناور مدیریت شده است، تغییر نرخ ارز در کمیسیون تلفیق به هیچ وجه امکان ندارد.»
او در خصوص برگشت نرخ دوهزارو450تومانی به کمیسیون تلفیق برای بررسی بیشتر هم می‌گوید: «برخی واژه‌ها اصلاح می‌شوند اما نرخ ارز تغییر نمی‌کند. زیرا اگر قرار باشد نرخ ارز به نرخ روز تعیین شود، تمامی درآمدها و هزینه‌های دولت شناور خواهند بود بدین معنی که روزانه تغییر می‌کنند. اما نظام ارزی شناور مدیریت‌شده این امکان را فراهم می‌کند تا هزینهها و درآمدهای دولت بدون تغییر قابل محاسبه باشند که این امر شفافیت عملکرد دولت را نیز بیشتر می‌کند.»
با این وصف، برگشت ارز مرجع به کمیسیون تلفیق اقدامی اشتباه است و به همین دلیل هم امکان تغییر نرخ ارز دوهزارو450تومانی به عددهای بالاتر و حتی پایین‌تر وجود ندارد. جدای از این شناورشدن هزینهها و درآمدهای دولت مغایر با اصول بودجه‌نویسی در کشور است که این نیز امکان تغییر نرخ دلار را به صفر می‌رساند.
