تبِ رئیس‌جمهور شدن؟!

فرارو- یک فعال سیاس اصولگرا گفت: «به عنوان مثال من معتقدم اگر با یک نگاه مدیریتی کاندیداها را بررسی کنیم برخی از افراد که اعلام کاندیداتوری کردند حتی در حد یک مدیر کل نیستند و در جایگاهای قبلی خود چه در حوزه اجرایی و چه در حوزه تقنینی از میانگین سطح اجرایی و قانون گذاری پایین تر بودند، اما اکنون به راحتی خود را به عنوان کاندیدای ریاست جمهوری مطرح می کنند.»

حشمت الله فلاحت پیشه استاد دانشگاه و کارشناس مسائل سیاسی در گفتگو با فرارو گفت: «بنده در مجموع معتقدم کابینه ای از اصولگرایان برای انتخابات ریاست جمهوری کاندیدا شده اند؛ هرچند حتی اگر همه این افراد با هم جمع شوند باز هم برای تکمیل کابینه نیازمند افراد دیگری از سایر طیف ها هستند.»

دلایل تعدد نامزدهای اصولگرا
وی ادامه داد: «تنوع و تعدد نامزدهای اصولگرا چند دلیل دارد. دلیل اول احساس بی رقیب بودن در انتخابات است. یعنی برخی از کاندیداها احساس می کنند انتخابات عملا انتخاب میان اصولگرایان است و لذا رقابت بین جناحین تبدیل به یک رقابت درون جناحی شده است.»

وی افزود: «اصولگرایان که شاید 4 سال پیش در چنین روزهایی در حال طراحی مولفه های وحدت گرا بودند و حتی سعی کردند برخی نهادهای سیاسی کشور را برای پیروزی در انتخابات جذب کنند، امروز در حال طراحی حدود و مرزهای تازه بین خود هستند. مرزهایی که شاید فقط در یک فضای انتخاباتی قابل تعریف باشد و اگر کسانی از بیرون نگاه کنند احساس می کنند واقعا تفاوتی بین افراد نیست و عملا آنها جزئی از یک جریان خاص هستند و نمی توانند یک رقابت انتخاباتی داغ را میان یکدیگر ایجاد کنند.»

این نماینده سابق مجلس اظهار کرد: «دلیل دوم مربوط به مشکل تحزب و ضعف نظام حزبی در ایران می باشد که مشکلی سنتی است و معمولا نوعی آشفتگی در فضای پیشا انتخاباتی در ایران ایجاد می شود.»

عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس گفت: «دلیل سوم دوری و نزدیکی اصولگرایان از قدرت است.»

وی ادامه داد: «من معتقدم اصولگرایان دو دسته هستند: اصولگرایان مبتنی بر اصول و اصولگرایان مبتنی بر قدرت. اصولگرایان مبتنی بر اصول کسانی هستند که دل در گروی اصول اساسی جمهوری اسلامی دارند و بارها حتی حاضر شدند برای آنکه اصول اساسی کشور حفظ شود از قدرت عدول کنند.»

وی افزود: «اینها کسانی هستند که گرایش وحدت گرایانه تری دارند و حتی اگر در عرصه حضور داشته باشند در نهایت امکان و ظرفیت ائتلاف در میان آنها بیش از دیگران است.»

این استاد دانشگاه گفت: «اما دسته دوم اصولگرایان مبتنی بر قدرت هستند که حاضرند برای رسیدن به قدرت حتی با طیف های مخالف هم ائتلاف کنند و یا گروههای نزدیک به خود را با برچسب های تکفیر و ارتداد رد کنند.»

وی ادامه داد: «اوج کار این افراد در دو دوره ریاست جمهوری آقای احمدی نژاد و به ویژه در دور دوم مشخص شد که ما دیدیم حلقه اطراف آقای احمدی نژاد که مانند یک حلقه پیازی شکل بود روز به روز لایه های بیرونی این حلقه پیازی شکل کنار رفت تا سرانجام به یک هسته رسید که البته یک هسته نمی تواند نماد یک جریان سیاسی در کشور باشد.»

فلاحت پیشه اظهار کرد: «دلیل چهارم در تعدد نامزدهای اصولگرا شکل گیری ائتلاف 1+2 بود.»

وی ادامه داد: «برخی افراد و گروههای اصولگرا احساس کردند این ائتلاف عملا به معنای شکل گیری یک فضای تحدیدی در میان اصولگرایان است که باعث شده برخی گروههای سنتی اصولگرا نادیده گرفته شوند. لذا به رغم آنکه هیچ توقع و آمادگی برای کاندیداتوری نداشتند، رسما اعلام کاندیداتوری کردند که این اقدام نوعی پیام پرخاشگرانه برای وحدت بود.»

این کارشناس مسائل سیاسی اظهار کرد: «دلیل پنجم که هم در میان جریان های اصولگرا و هم در میان جریان های متقابل و مستقل دیده می شود این است که تجربه چند انتخابات گذشته در کشور یک فضای ذهنی بوجود آورده که پایین آمدن سطح و جایگاه ریاست جمهوری از آن متبادر می شود.»

وی ادامه داد: «بدین معنا که خیلی از افراد خود را با برخی گزینه ها مقایسه می کنند و احساس می کنند می توانند رئیس جمهور شوند.»

وی افزود: «به عنوان مثال من معتقدم اگر با یک نگاه مدیریتی کاندیداها را بررسی کنیم برخی از افراد که اعلام کاندیداتوری کردند حتی در حد یک مدیر کل نیستند و در جایگاهای قبلی خود چه در حوزه اجرایی و چه در حوزه تقنینی از میانگین سطح اجرایی و قانون گذاری پایین تر بودند، اما اکنون به راحتی خود را به عنوان کاندیدای ریاست جمهوری مطرح می کنند.»

وی تصریح کرد: «به عبارتی اگر در گذشته فقط معدودی از نخبگان سیاسی داعیه ریاست جمهوری داشتند، امروز بسیاری از افراد که قطعا جایگاه سیاسی، تجربه و کارآمدی آنها در حد ریاست جمهوری نیست برای انتخابات اعلام آمادگی کردند که البته همین حالا هم به هدف خود رسیدند.»

وی ادامه داد: «هدف این افراد پیروزی در انتخابات نیست؛ بلکه هدف آنها مطرح شدن در فضای پیشا انتخاباتی است. اما برخی افراد فراتر از این هدف، نگاهی عملیاتی دارند و به عنوان کاندیدا خود را معرفی می کنند تا در کابینه ائتلافی آینده جایگاهی داشته باشند.»

وی تصریح کرد: «همه این پیچیدگی ها ناشی از ضعف های ساختاری است که وجود دارد.»

انتخابات سه قطبی
فلاحت پیشه با بیان اینکه انتخابات آینده سه قطبی خواهد بود گفت: «من معتقدم به میزانی که کاندیدای جدی در طیف دولت از یک سمت و طیف اصلاح طلبان از سمت دیگر روی کار بیاید، به همان میزان دو تحلیل در جریان اصولگرایی قالب می شود.»

وی ادامه داد: «یک تحلیل عدم توافق و پذیرش شکست است و تحلیل دیگر رسیدن به توافق است که به نظر من احتمال فعال شدن تحلیل دوم زیاد است و در شرایطی این موضوع شکل می گیرد که گروهها و چهره های شاخص سنتی اصولگرا وارد عرصه شوند و فضا را برای نوعی ائتلاف بین اصولگرایان فراهم کنند.»

میزان نفوذ در ساخت قدرت و جامعه
فلاحت پیشه در پاسخ به این سوال که طیف های مختلف اصولگرایان که می توان گفت به نوعی در کاندیداهای کنونی متجلی می شوند از چه نفوذی در ساخت قدرت از یکسو و در میان جامعه از سوی دیگر برخوردار هستند گفت: «من معتقدم اصولگرایان در ساختار انتخابی و انتصابی قدرت در ایران دارای جایگاه عمده ای هستند.»

وی ادامه داد: «تا پیش از ریاست جمهوری آقای احمدی نژاد جایگاه اصلی اصولگرایان در ساخت ها و نهادهای انتصابی قدرت بود و از زمان آقای احمدی نژاد اصولگرایان در ساخت های انتخابی قدرت هم ورود پیدا کردند، هرچند که این ساخت های انتخابی هم در دوره دوم ریاست جمهوری ایشان به یک هسته خاص محدود شد.»

وی افزود: «بنده معتقدم اگر اصولگرایان را به طیف های مختلف تقسیم کنیم دچار ضعف در تحلیل می شویم و بهترین تعریف و تقسیم بندی همان است که پیش از این عرض کردم. یعنی تقسیم اصولگرایان به دو دسته اصولگرایان مبتنی بر اصول و اصولگرایان مبتنی بر قدرت.»

وی با بیان اینکه اصولگرایان مبتنی بر قدرت پدیده هشت سال اخیر و به خصوص چهار سال اخیر هستند گفت: «ما دیدیم بخشی از این افراد کسانی بودند که حتی همراه آقای احمدی نژاد بودند و سپس از وی جدا شدند و به نظر من اصولگرایان مبتنی بر قدرت در انتخابات آینده بیش از هر گروهی زیر یک علامت سوال بزرگ هستند.»

وی ادامه داد: «اینها در شرایط و موقعیت های زمانی خاص حتی اراده هایی را به ملت ایران تحمیل می کنند و برای تحمیل این اراده بازی حاصل جمع جبری صفر (یعنی بود من به قیمت نبود دیگری) را قالب کردند و اکنون خیلی راحت همین سیاست تکفیری را شامل احمدی نژاد و تیم وی می کنند.»

وی افزود: «اینها نباید باز هم مرجع انتخابات و انتخاب گر آینده شوند. اگر انتخاب دیگری از سوی اصولگرایان مبتنی بر قدرت شکل بگیرد این انتخاب تحمیلی تازه و دوران شکست دیگری بر مردم ایران خواهد بود.»

این نماینده سابق مجلس تاکید کرد: «اینها باید در قبال حدود 680 میلیارد دلار پول نفتی که در طول هشت سال به دولت داده شد پاسخگو باشند که با سیاست های عدالت طلبانه ادعایی به نتیجه نرسید. اینها باید در قبال خیلی از ساختارشکنی ها و اختلاف افکنی ها و خیلی از نخبه کشی ها و نخبه سوزی هایی که در کشور صورت گرفت پاسخگو باشند.»

فلاحت پیشه گفت: «اما اصولگرایان مبتنی بر اصول که معتقد به اصول جمهوری اسلامی ایران هستند و حاضرند برای این اصول از قدرت عدول کنند کسانی هستند که حضور و نفوذ آنها در فضای جامعه مدنی و حوزه عمومی و سیاسی بیشتر از گروه اول است.»

وی ادامه داد: «این اصولگرایان تا حدود زیادی در ساختارهای انتصابی قدرت جایگاه خود را حفظ کردند، اما در ساختار دولت عمدتا توسط دولت تصفیه شدند.»

دو طیف در اصولگرایان مبتنی بر قدرت
وی با بیان اینکه اصولگرایان مبتنی بر قدرت به دو طیف تقسیم شده اند گفت: «عده ای از آنها هنوز در قدرت هستند و اینها کسانی هستند که نگاه سالمی به انتخابات آینده ندارند و حتی برخی از آنها نگاهی انتحاری به انتخابات دارند. اما طیف دوم این اصولگرایان چون به اهداف مبتنی بر قدرت خود نرسیدند از طیف اول جدا شدند و سعی دارند انتخاب های دیگری را شکل دهند.»

فلاحت پیشه با بیان اینکه نفوذ به دو صورت است، نفوذ ذاتی و نفوذ اعتباری گفت: «من معتقدم نفوذ ذاتی هر دو طیف اصولگرایان مبتنی بر قدرت در جامعه کم است؛ اما نفوذ اعتباری طیف نزدیک به دولت زیاد است و اعتبار آنها هم ناشی از یکسری امکانات و منابع دولتی همچون بحث یارانه ها و شعارهایی که خارج از ظرفیت بودجه و قانون برنامه درباره یارانه ها داده می شود، است.»

وی تصریح کرد: «به نظر من این موضوع هنوز در میان اقشار پایین دست جامعه قابلیت رای آوری دارد و اگرچه این شعارها قابلیت تحقق عملی ندارد، اما اگر اینها در انتخابات پیروز شوند گناه عملی نشدن این شعارها را به گردن دیگران می اندازند.»