عباس عبدی در روزنامه اعتماد نوشت:
هر انساني در ذهن خود، به برخي از ارزش‌ها و ايده‌ها معتقد است. اين اعتقادات به طور معمول آگاهانه است، ولي در مواردي هم پيش مي‌آيد كه چندان آگاهانه نيست، به همين دليل اگر از او پرسيده شود كه آيا به فلان ارزش يا ايده معتقد است، پاسخ منفي خواهد داد، در حالي كه رفتار و گفتار وي به گونه‌يي است كه نشان‌دهنده اعتقاد وي به آن ارزش يا ايده است.
اين واقعيت را به طور معمول از طريق تحليل زبان يا گفتار او مي‌توان دريافت. براي نمونه اگر كسي در پس ذهن خود هيچ اعتقادي به آزادي بيان نداشته باشد، انتظار نمي‌رود كه در دنياي امروز اين عقيده را با صراحت و آشكارا بيان كند و با اين مقدمه كوتاه، به يكي از ايده‌هاي ناگفته يا اقرار نشده، مقامات دولتي، از خلال تحليل رفتار و گفتار آنان پرداخته مي‌شود؛ ايده‌يي كه بسيار سرنوشت‌ساز است و به گمان بنده سرچشمه بسياري از مشكلات موجود در اداره كشور نيز هست. طي روز‌هاي گذشته اعلام شد كه سهميه ماهانه بنزين خودرو‌ها با قيمت ليتري 400 تومان، به جاي 60 ليتر، 90 ليتر شده، اين 30 ليتر اضافي به مناسبت عيد سعيد فطر و به عنوان هديه دولت به مردم داده شده است.
به همين دليل يكي از مسوولان دولتي از اين اقدام به عنوان «زيباترين كار دولت در عيد فطر» نام برده است. درباره دليل اصلي اين اقدام فعلا بحث چنداني نمي‌كنم، ولي همين قدر گفته شود كه به احتمال فراوان هدف اصلي آن تشويق مردم به رفتن به سفر در روز‌هايي است كه اجلاس غيرمتعهدها در تهران برگزار مي‌شود. زيرا بلافاصله پس از اعلام افزايش 30 ليتري بنزين، دست‌اندركاران توزيع سوخت اعلام كردند كه انجام اين كار شدني نيست، چون نرم‌افزار‌هاي مورد استفاده، اجازه چنين كاري را نمي‌دهد، و انجام آن براي مدتي و تا اوايل مهرماه به تاخير مي‌افتد، ولي بلافاصله اعلام كردند كه تا چهار روز آينده (يعني پيش از آغاز اجلاس) سهميه مذكور به كارت‌هاي سوخت اضافه خواهد شد.
فارغ از اين نكته فرعي كه نشان‌دهنده وضعيت نابسامان نظام تصميم‌گيري است، مساله اصلي استفاده از عنوان «هديه دولت به مردم» است. اول اينكه اگر قرار است دولت به مناسبت عيد فطر به مردم هديه بدهد، چرا به همه مردم ايران هديه نداده و اين موهبت فقط شامل افرادي مي‌شود كه خودروي شخصي دارند؟
افرادي كه در هر حال و نسبت به ديگران در سطح بالاتري از زندگي هستند. دولت اگر قصد هديه دادن داشت مي‌توانست مبلغ آن را به همان حساب خانوار واريز كند كه اكثريت قاطع مردم را شامل شود! روشن است كه اين هديه ناعادلانه هدف ديگري داشته است كه در بالا به آن اشاره شد. دوم اينكه جايگاه دولت چيست كه به مردم هديه مي‌دهد؟ هديه دادن به معناي بخشش مال خود به ديگران است، مگر دولت صاحب اين اموال است كه براي دادن آن به مردم از لفظ هديه استفاده مي‌كند؟
آيا اين به همان معناي صله‌يي نيست كه در گذشته از سوي قدرتمندان به رعايا داده مي‌شد؟ در گذشته آنان خود را مالك خزانه و كشور مي‌دانستند و در اين صورت منطقي مي‌نمود كه آن را به گونه‌يي كه مي‌خواستند به ديگران بذل و بخشش كنند، ولي در دولت‌هاي مدرن چنين جايگاهي براي دولت متصور نيست، زيرا بالاترين مقامات دولتي هم مزد و حقوق بگير و در واقع مستخدم مردم هستند، در اين جوامع بودجه و اموال كشور مال مشاع مردم است و نمي‌توان از اين مال به مردم هديه داد، اين كار مثل آن است كه من از جيب برادرم پول بردارم و آن را به خودش و خودم يا ديگران هديه دهم!! تصرف دولت مدرن بر منابع مالي كشور اصيل نيست، بلكه به نمايندگي مردم است و نحوه خرج كردن آن نيز مطابق با قانون است. دولت نمي‌تواند پول خودمان را به خودمان هديه دهد.
اين ذهنيت ناشي از آن است كه چنين دولتي خود را مالك خزانه مي‌داند، و پيش خود فكر مي‌كند، بخشي از اين اموال را به عنوان عيدي به رعيت تحت امر خود هديه بدهيم! با تكيه بر همين تصور است كه برخي از افراد دولت وقتي به سفر يا شهرستاني مي‌روند براي رتق و فتق امور، بذل و بخشش مالي راه مي‌اندازند، تا به مردم چنين القا شود كه رابطه آنان با دولت رابطه‌يي از نوع ارباب (البته از نوع بخشنده آن) و رعيت است، هر چند در بيان آشكار خود، چنين چيزي را نمي‌گويند و حتي برخلاف آن مدعي مي‌شوند كه ما نوكر مردم هستيم، در حالي كه در هيچ جاي دنيا ديده نشده است كه نوكر‌ها به اربابان خود هديه دهند!
مساله اينجاست كه دولت در نظا‌م‌هاي جديد، نه اربابي است كه به مردم هديه دهد و نه نوكر مردم است. در اين نظام‌ها، دولت كارگزار و مستخدمي است كه به نمايندگي از مردم به انجام وظايفي قانوني و مشخصي مي‌پردازد و براي انجام اين كار‌هاي خود نيز حقوق و دستمزد دريافت مي‌كند و هيچ منّتي هم بر مردم ندارد.
دولت به معناي دقيق حتي خدمتگزار مردم هم نيست، بلكه فقط كارگزار است. ذهنيت بالا همان چيزي است كه در پس ناخودآگاه برخي از دولتي‌ها وجود دارد و منشا بسياري از نابساماني‌هاي موجود نيز هست.
