تالاب میانکاله

تصاویر هوایی که مجید زاهدی (عکاس و فیلمبردار محیط زیست) روز یکشنبه منتشر کرده، گروهی از فلامینگو‌ها را نشان می‌دهد که بر فراز تالاب میانکاله مازندران درحال پرواز هستند. در منتهی‌الیه جنوب شرقی دریای خزر، یک نوار خشکی به نام شبه‌جزیره میانکاله باعث شکل‌گیری خلیج گرگان شده است. منطقه آبی تالاب میانکاله ۴۰ هزار هکتار وسعت دارد، اما با احتساب پناهگاه حیات وحش وسعت آن به ۶۸ هزار و ۸۰۰ هکتار می‌رسد. این زیست‌بوم تقریبا منحصر به فرد، شامل شبه‌جزیره میانکاله، خلیج گرگان و جزیره آشوراده، ۲.۸ درصد مساحت کل استان مازندران را در بر می‌گیرد. تالاب میانکاله در این شبه‌جزیره از مهمترین زیست‌بوم‌های حیات‌وحش محسوب می‌شود و زیستگاه گونه‌های نادر و رو به انقراض پرندگان آبزی مهاجری مثل اگرت، حواصیل، پرستو، فلامینگو، درنا و گلاریول است. این منطقه همچنین محل تخم‌ریزی آبزیان دریای خزر به ویژه کپورماهی و ماهی‌های خاویاری است. هر سال یک میلیون و ۵۰۰ هزار پرنده از ۱۳۰ تا ۱۵۰ گونه مختلف و نادر به این تالاب می‌آیند.

پناهگاه حیات وحش میانکاله با دو اکوسیستم آبی با وسعت ۴۴ هزار هکتار و خشکی با وسعت ۲۴ هزار هکتار طی دهه اخیر با تداوم خشکسالی، کاهش نزولات جوی و نوسانات سطح آب دریای خزر و از طرف دیگر مهار آب‌های سطحی در حوضه بالادست، درگیر خشکسالی از غرب به شرق شده است، به‌طوری که بررسی آخرین تصاویر ماهواره‌ای کاهش بیش از ۳۰ درصدی منابع آبی را نشان می‌دهد. با توجه به تغییرات اقلیمی و گرم شدن کره زمین تالاب‌های زیادی ازبین رفته اند و تالاب میانکاله نیز از این تغییرات زیان دیده است؛ پس از حضور رییس جمهور در اسفند ماه ۱۴۰۰ در خلیج گرگان، دستور فوری آغاز لایروبی و رسوب برداری از کانال‌های سه گانه منطقه صادر و پس از مدت کوتاهی با هماهنگی سازمان بنادر و دریانوردی به عنوان مجری و قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا به عنوان پیمانکار، مرحله نخست این عملیات آغاز شده و امید است سبب احیای تالاب میانکاله و بازگشت پرندگان مهاجر شود. تصفیه فاضلاب شهر‌های بالادست و شهرک‌های صنعتی حاشیه خلیج و دادن حق آبه تالاب و یا جایگزین کردن آب‌های برداشت شده در بالادست از سایر حوزه‌ها از جمله پیشنهادات دیگر برای احیای این منطقه ارزشمند است.

تداوم خشکسالی، کاهش نزولات جوی و نوسانات سطح آب دریای خزر و از طرف دیگر مهار آب‌های سطحی در حوضه آبریز بالادست، سبب گسترش خشکی تالاب میانکاله از غرب به شرق به حدود ۱۵هزار هکتار شده است.

فلامینگو‌ها به عنوان پرجمعیت‌ترین پرندگان مهاجر زمستانی در مازندران هر سال پس از طی مسافت طولانی از عرض شمالی به تالاب بین‌المللی میانکاله به عنوان یکی از ۶۰۰ ذخیرگاه زیست کره جهان در شرق مازندران می‌رسند. در طول هر برنامه مهاجرتی حدود ۷۰ تا ۸۰ هزار بال فلامینگو وارد تالاب میانکاله و سایر تالاب‌های محلی منطقه و آببندان‌ها می‌شوند و تا اوایل بهار سال بعد میهمان کشورمان هستند.

دور از تصور نیست اگر بگوییم استان گلستان و بخش زیادی از استان مازندران تا چند سال دیگر به مناطق گرم و خشک ایران اضافه خواهد شد.

مهدی محبی پور عکاس ایرانی برای تصویر «مرگ تلخ پرندگان» برنده جایزه عکاس محیط زیست سال ۲۰۲۲ شد.

به گفته علیخانی متوقف کردن پروژه در دستور کار قرار گرفت و تا نتیجه نهایی این طرح متوقف شده است.

با فرارسیدن فصل بهار و گرم شدن هوا پرندگان مهاجر تالاب میانکاله راهی مناطق شمالی و معتدل‌تر در سیبری روسیه می‌شوند.

به تازگی، یک فیلم جدید، درباره پرواز پرندگان مهاجر در تالاب میانکاله استان مازندران، منتشر شده است. در ادامه، تصاویر هوایی فوق العاده از پرواز پرندگان بر فراز این تالاب را مشاهده می‌کنید.

تالاب میانکاله یکی از مناطق زیبای استان مازندران است که در شهرستان بهشهر و نزدیکی بندر امیر آباد قرار دارد. یکی از جذابیت‌های این زیستگاه پدیده پرنده نگری در پاییز و زمستان است که محلی مناسب برای انواع پرندگان مهاجر است. این تالاب که با نام «میان قلعه» نیز شناخته می‌شود، آخرین بازمانده از منطقه نیمه مشجر دریای خزر و مساحت آن در حدود ۷۰ هزار هکتار است. در چند روز گذشته بیش از صد هکتار از این منطقه دچار آتش سوزی شده است که به کمک محیط بانان اندک حاضر در آنجا و برخی افراد بومی، حریق مهار شده است. عمدی بودن این آتش سوزی‌ها و کمبود امکانات و کمبود نیرو‌های محیط بان در این منطقه موجب از بین رفتن تدریجی این زیستگاه بسیار زیبا خواهد شد.

در مجموع بیش از ۱۹ هزار قطعه لاشه پرندگان تلف شده از سطح آب، لنجزار‌های حاشیه و خشکی اطراف تالاب میانکاله جمع آوری شده است.

عملیات پایش و جمع‌آوری لاشه پرندگان مهاجر آبزی با توجه به وقوع تلفات غیرعادی در پرندگان مهاجر در تالاب بین‌المللی میانکاله و خلیج گرگان روز چهارشنبه با اعزام چند اکیپ از محیط بانان یگان حفاظت محیط زیست شهرستان‌های گلوگاه، بهشهر و اداره کل محیط زیست مازندران انجام شد. با احتساب تلفات پنج روز گذشته، مجموع تلفات پرندگان مهاجر جمع آوری شده، به عدد حدود ۱۰۰۰ لاشه رسیده است. علت دقیق تلفات پرندگان مهاجر پس از بررسی و اعلام سازمان دامپزشکی کشور اطلاع رسانی می‌شود.

میانکاله برای دومین سال متوالی، شاهد تلف شدن پرندگان مهاجر در خود است. طی چند روز گذشته براساس اعلام اداره کل محیط زیست مازندران حدود ۴۰۰ پرنده تلف شده اند، که اکثریت آن را فلامینگو و چنگر تشکیل می‌دهند و تعداد آن‌ها همچنان روبه افزایش است.

بر اساس تازه ترین گزارش محیط زیست مازندران در سه روز اخیر ۴۲ لاشه پرنده مهاجر آبزی در تالاب بین‌المللی میانکاله و خلیج گرگان کشف شد.هنوز علت تلف شدن این تعداد پرنده مهاجر مشخص نیست اما لاشه های کشف شده جمع آوری و نمونه گیری برای بررسی علت یا علل تلفات توسط کارشناسان اداره کل دامپزشکی استان در حال انجام است.

تالاب بین المللی میانکاله در استان مازندران در ۲۵ کیلومتری شمال شهرستان بهشهر واقع شده است. این تالاب یکی از زیستگاه‌های مهم و با ارزش پرندگان مهاجر آبزی و تعدادی پرندگان بومی است، میانکاله هرساله میزبان پرندگان مهاجر است و به همین دلیل به بهشت پرندگان شهرت دارد. روز ۲۷ دی به عنوان روز میانکاله نامگذاری شده است.

داستان مرگ پرندگان مهاجر که از اوایل بهمن ماه در شبه جزیره میانکاله استان مازندران آغاز شده بود، اکنون به شرق خلیج گرگان نیز کشیده شده و خبر‌ها حکایت از آن دارد که در ۴۸ ساعت گذشته لاشه ۸۰۰ قطعه انواع پرنده مهاجر از این منطقه جمع‌آوری شده است.

رئیس سازمان دامپزشکی کشور اعلام کرد کل منطقه میانکاله تا اطلاع ثانوی قرنطینه است.

عیسی کلانتری رییس سازمان محیط زیست با شرکت در یک برنامه تلویزیونی درباره تالاب میانکاه صحبت کرد. در بخشی از صحبت هایش به سمی در تالاب میانکاله اشاره کرد که تنها ۲ کیلوگرم از این سم می‌تواند تمام انسان‌های روی زمین را بکشد.

مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران گفت: تلف شدن پرندگان در تالاب میانکاله ادامه دارد و جمع‌آوری و دفن بهداشتی لاشه پرندگان تلف شده در تالاب میانکاله تا پاکسازی کامل منطقه انجام خواهد شد.

بیش از ۹ هزار پرنده مهاجر در تالاب میانکاله تلف شده اند. طبق اعلام رسمی سازمان دامپزشکی کشور "بوتولیسم" علت تلف شدن این پرندگان است. محیط‌های باتلاقی و آب‌های راکد مستعد کننده بیماری "بوتولیسم" است که ناشی از دو میکروب کلوستریدیوم و بوتولینیوم است. معدوم سازی این پرندگان در حال انجام است.