در مورد جنگ تحمیلی در فرارو بیشتر بخوانید

رئیس دولت تدبیر و امید، گفت: روز‌های آخر جنگ، فکر می‌کنم ۲۳ یا ۲۴ تیرماه با آقای هاشمی جبهه بودیم؛ جلسه بسیار مفصلی تشکیل شد و تقریباً فرماندهان اصلی سپاه حضور داشتند آقای هاشمی مفصل آنجا صحبت کرد.

جلسه رسیدگی به پرونده شهدای غواص دفاع مقدس به طرفیت آمریکا امروز دوشنبه ۱۸ تیرماه در شعبه ۵۵ دادگاه حقوقی بین‌الملل به ریاست قاضی حسین‌زاده با حضور عبدلیان‌پور رئیس مرکز وکلا و کارشناسان رسمی قوه قضاییه و جمعی از حقوقدانان و خانواده‌های شهدا در مجتمع قضایی امام خمینی (ره) برگزار شد. دادگاه رسیدگی به پرونده شهدای غواصدادگاه رسیدگی به پرونده شهدای غواصدادگاه رسیدگی به پرونده شهدای غواص

مسعود پزشکيان در دوران دفاع مقدس به عنوان مسوول اعزام اکيپ‌های پزشکی به مناطق عملياتی فعاليت داشت.

«علی بیزه» از رزمندگان حاضر در هشت سال جنگ تحمیلی که در دهه ۶۰ نقش موثری در شکل‌دهی و سامان‌دهی مرکز عملیات کمیته مرکزی برای مقابله با خانه‌های تیمی منافقین در تهران را داشت، به جماران گفت: {مجاهدین خلق} از اینکه بیایند در حکومت شریک بشوند، یا وزارتخانه‌ای را بگیرند و یا در یک قسمتی از حکومت همراه باشند، راضی نبودند. این‌ها دنبال کل حکومت بودند؛ چون اصلا روح سازمانی‌شان اینجوری بود؛ یعنی تربیتی که شده بودند، این شکلی بود. به نظر من این فرق نمی‌کرد که روحانیت و جمهوری اسلامی حاکم باشند یا کسانی غیر آنها؛ مثلا شما فرض کنید اگر جبهه ملی یا نهضت آزادی هم حاکم بودند، بازهم این‌ها درگیر می‌شدند؛ چون این‌ها افراد تمامیت‌خواه بودند و همان‌طور که بعد‌ها هم با هیچ کسی نساختند، آنوقت نیز فقط دنبال یکه‌تازی بودند.

«رشد نیرو‌های مسلح به ویژه سپاه متکی به حضور میدانی در صحنه‌های سخت است؛ یعنی در دفاع مقدس بود که سپاه به سه نیروی زمینی، هوایی و دریایی تقسیم شد که اگر جنگ نبود، سپاه با یک سازماندهی کوچک و سبک باقی می‌ماند و شاید حداکثر قابلیت مقابله با تهدیدات داخلی را داشت؛ ولی جنگ، ما را به یک ارتش نیرومند هوایی، دریایی و زمینی تبدیل کرد.»

سوم تا پنجم دی‌ماه ۱۳۶۵، روز‌هایی هستند که یکی از تلخ‌ترین وقایع ۸ سال جنگ عراق و ایران رقم خورد؛ روز‌هایی که عملیات کربلای ۴ شروع و به فاصله کوتاهی از آغاز، دستور توقف و عقب‌نشینی نیرو‌ها صادر شد. پس از عملیات موفق والفجر ۸ در زمستان ۱۳۶۴ که منجر به دستیابی و تصرف منطقه فاو از سوی ایران شد، سپاه یک عملیات بزرگ سالیانه خود را برای اجرا در زمستان ۱۳۶۵ طراحی کرد.

اعلام متجاوز بودن عراق در وضعیتی انجام شد که این کشور به سبب تجاوز به کویت، در انزوای کامل بین‌المللی قرارداشت. به هر صورت، پس از تعیین مسئول آغاز جنگ، راه برای ادعای جبران خسارات جنگ برای ایران باز شد.

مسئول اردوگاه با تشریفات رسمی به همراه چند نگهبان عراقی که یکی از آن‌ها کارتنی کوچک در دست داشت، وارد آسایشگاه شد و پس از مدتی سخنرانی در خصوص شخصیت صدام و اینکه تا چه حد به فکر اسرای ایرانی است، گفت: «به گفته رئیس‌جمهور صدام، شما مهمان ما هستید»

خواهر شهید دانش‌آموز «محمدولی مرآتی» می‌گوید: برادرم، تنها پسر خانواده بود. خیلی دوستش داشتیم. در ۱۶ سالگی می‌خواست به جبهه برود. پدرم به او می‌گفت: «هر چقدر پول می‌خواهی به تو می‌دهم به جبهه کمک کن. اما فقط جبهه نرو!»

آغازگر جنگ ایران و عراق، یک گلوله بی‌خاصیت نمادین، آن هم به دست شخصی غیرعراقی بوده است.

به مناسبت سالروز ورود آزادگان سرافراز به میهن اسلامی مراسمی جهت استقبال از آزادگان بوشهری از فرودگاه بین المللی شهدای بوشهر تا گلزار شهدا بهشت صادق برگزار شد.

در کشور عراق مجموعا بیش از ۲۰ محل نگهداری اسرا برای اسرای ایرانی تشکیل شده بود و در واقع با کمترین امکانات رزمندگان ایرانی که در جریان هشت سال جنگ تحمیلی به اسارت درآمده بودند، دوران سخت اسارت خود را در آنجا به سر می‌بردند. به غیر از زندان‌هایی همچون زندان "الرشید" که در یک منطقه بزرگی از بغداد قرار داشت و زندان "ابوغریب" که در نزدیکی بغداد بوده و بیشتر درجه داران نظامی در آنجا اسیر بودند، مابقی محل‌های نگهداری در قالب اردوگاه بود. تصاویر مربوط به عکسای یادگاری آزادگان دفاع مقدس در این اردوگاههاست.

پیکر پاک و مطهر ۱۸ شهید دفاع مقدس صبح پنجشنبه ۲۹ تیر ۱۴۰۲ از طریق مرز بین المللی شلمچه وارد خاک کشور شد. پیکر این شهیدان والا مقام همزمان با دوم محرم الحرام سال ۱۴۴۵ بر دوش مردم و در حضور خانواده‌های معظم شهدا، آزادگان، جانبازان و فرماندهان نظامی پس از سال‌ها به وطن بازگشت. تاکنون طی عملیات‌های تفحص متعدد در مناطق داخلی و برون مرزی (کشور عراق)، پیکر بیش از ۴۵ هزار شهید مفقود الاثر دفاع مقدس پیدا شده است.

علایی گفت: ما در جنگ حماسه‌های بزرگی آفریدیم، اما مشکل ما این بود که راهکاری برای پایان دادن به جنگ نداشتیم و در حقیقت تکلیف بخش دیپلماسی را مشخص نکردیم. این امر ما را به سمتی برد که بدون طرح ما جنگ تمام شد. باید با طرح ما جنگ تمام می‌شد، اما با طرح امریکایی‌ها و شوروی‌ها جنگ پایان پذیرفت یعنی با قطعنامه ۵۹۸. در حالی که اگر ما استراتژی داشتیم، می‌توانستیم جنگ را با طرح و ایده خود به پایان برسانیم.

جنگ تحمیلی در ۳۱ شهریور ۱۳۵۹ با حمله عراق به ایران آغاز شد و ۸ سال به طول انجامید. ۸ سال میلیون‌ها آدم با سرگذشت‌هایی عجیب درگیر مقطع مهمی از تاریخ شدند. انسان‌های گمنام زیادی که هیچ‌وقت نامشان به خاطر کسی سپرده نشد. آدم‌هایی که شاید فقط در گوشه‌ای از یک عکس یادگاری برای آن دوران دیده بشوند بدون هیچ اسم یا خاطره‌ای پشت آن عکس، اما این آدم‌های گمنام در زندگی هایشان عاشقانه‌ای را با کسی تجربه کرده‌اند و دنیایی را در کنار کسانی که دوستشان دارند آرزو کرده اند، اما حالا شاید در دنیایی دیگر بدون هیچ خاطره‌ای بدون هیچ لمسی از آرزوهایشان حضور دارند. تعداد زیادی از این رزمندگان در این عکس‌ها در همان روز‌ها شهید شدند و چهره‌های آن‌ها در کنار دوستان‌شان برای ما که با فاصله ۴۰ساله این عکس‌ها را میبینیم نوعی از فاصله را تداعی میکند فاصله‌ای نزدیک، اما یخ‌زده که در دورترین نقطه از زمان حال قرار دارند. من میخواهم سوژه‌های خود را از آدم‌های عکس‌های یادگاری که پدرم از آن دوران ثبت کرده است پیدا کنم. آدم‌هایی گمشده در تاریخ که زندگی‌هایشان پر از داستان‌هایی هست که هیچ‌وقت ما آن‌ها را نشنیدیم، اما این لحظه در یک منطقه جنگی به دوربین عکاس نگاه میکنند، لبخندی میزنند و موقع فشردن دکمه شاتر دوربین به لحظه‌ی مهمی از تاریخ تبدیل میشوند. این عکس‌های یادگاری به همراه یک نام، امضا و جمله‌ای برای تقدیم این عکس به یک دوست؛ تمام چیزی است که ما برای به یاد آوردن آدم‌هایی گمشده در تاریخی دور، اما بسیار نزدیک می‌توانیم داشته باشیم.

عباس عبدی نوشت: برخلاف تصور پیشین که گمان می‌کردند عدول از شعار محاکمه صدام، یا جنگ جنگ تا رفع فتنه، یا جنگ حتی اگر ۲۰ سال طول بکشد، موجب شکست و سرخوردگی می‌شود، نه تنها چنین نشد، بلکه روحیه‌ها احیا و امید برقرار شد، چون همه متوجه شدند که مدار امور بر عقلانیت است و نه فقط آرزوها.

بر اساس توافقنامه اتاوا که عراق یکی از اعضای آن است، زمین‌های این کشور باید تا سال ۲۰۱۸ از مین پاکسازی می‌شد، اما به دلایل سیاسی و نظامی و همچنین مبارزه با داعش محقق نشد. این مدت تا سال ۲۰۲۸ تمدید شده است.

خیابان دلگشای خرمشهر، تنها خیابان باقیمانده از هشت سال دفاع مقدس است. یکی از دلایل معروف بودن این کوچه، نوشته «جئنا لنبقی» { آمده ایم که بمانیم } عراقی‌ها ست که یک فرمانده جوان خرمشهری به نام بهروز مرادی، با دیدن این دیوار نوشته فوراً دستور می‌دهد برای حفظ این جمله یک پست نگهبانی بگذارند. او نگران بود که مبادا در آن گیرودار و هیجان ناشی از آزادی خرمشهر کسانی بیایند و بدون این که به ارزش سندی و تاریخی این جمله آگاهی داشته باشند، شعار‌های دیگری روی آن بنویسند و این سند را از بین ببرند. این خیابان با همت اداره میراث فرهنگی خرمشهر به ثبت ملی رسیده است.

از ۲۶ مرداد سال ۱۳۶۹ شمسی به مدت یک ماه «مبادله بزرگ اسرای ایران و عراق» انجام شد و حدود ۳۸ هزار ایرانی به کشور بازگشتند. در مقابل ۴۰ هزار عراقی هم بودند که موقع تبادل اسرا وضعیت‌شان این‌طوری بود: حدود ۷ هزار و ۵۰۰ نفرشان به‌صورت رسمی و کتبی به صلیب سرخ اعلام کردند که به کشورشان بازنمی‌گردند. ۳ هزار نفر هم اعلام نکردند که بازنمی‌گردند، ولی باز‌نگشتند.

سردار کوثری گفت: بعد از پایان جنگ و پذیرش قطعنامه، آقای هاشمی در نماز جمعه و مصاحبه‌ها مردم را به یک زندگی دنیایی دعوت کرد. نظر ایشان این بود که یک جمهوری اسلامی عین آلمان و ژاپن درست شود که ما فقط به دنیای مردم فکر کنیم.