ریشههای جامعه شناختی فرار از تهران با اولین زنگ تعطیلی
ریشه مسافرتهای دوران قرنطینه تنها در خوش آب و هوا بودن شمال یا ناآگاهی مردم نسبت به مخاطرات این سفرها نیست بلکه پایین بودن کیفیت زندگی و رفاه برای همه اقشار جامعه در تهران است که به این دست رفتارها منجر میشود. مردمی که نتیجه سالها برنامهریزی شهری را در زندگی خود احساس نکردهاند حالا با تصمیمی فردی سعی دارند آنطور که خودشان فکر میکنند بهتر است گریزگاهی برای رهایی از مشکلات بیابند.
عمادالدین باقی نوشت: مهاجرت از همه گروهها، معنای عمیقی دارد اگر مسئولان کشور درک کنند. مشاهده مواردی که احتمالا بسیاری از مردم دیگر هم نمونههای دیگری را سراغ دارند فقط درهم شکستن غرور ملی نیست بلکه صدای درهم شکستن کرامت و انسانیت یک ملت هم هست. مردمی که در سرزمین خودشان که یکی از ثروتمندترین کشورهای دنیاست آنقدر دچار تنگی معیشت و فشار بیکاری و ناامیدی به آینده هستند که ناگزیر از چنین انتخابهایی میشوند.
یک جامعهشناس با مقایسه ماجرای میدان کاج و ماجرای مشهد مطرح کرد
عالیه شکربیگی جامعهشناس گفت: واقعیت این است که شرایط و بستر اجتماعی امروز ایران به شکلی شده که انسانهایی جبار را پرورش میدهد. در این بستر انسانهای خشونتگرا دارند پرورش مییابند. در این بستر است که فرد با خود میگوید اگر شما باشید ما نخواهیم بود و اگر ما باشیم شما نباید باشید.
محمد داوری، مشاور آموزش و پرورش و روانشناس گفت: خودکشی سه، چهار نوجوان در این فاصله اندک، نوک کوه یخ آسیبهای اجتماعی و روانی در حوزه نوجوانان است. این نوک کوه یخ هشداری است برای اینکه هر کسی، هر کاری که از دستش برمیآید، انجام دهد.
خیلی جاها بخاطر دختر بودنم نتوانستم از حق خودم دفاع کنم، گاهی اوقات اتفاقاتی میافتد که دختر بخاطر آبرو و آینده اش باید سکوت کند و نمیتواند مثل پسر هم سن و سال خود حقش را پس بگیرد، زیرا اگر دختری بخاطر گرفتن حق خود صدایش را بالا ببرد نمیگویند میخواهد حقش را پس بگیرد بلکه از جمله "دختر که صدایش را بالا نمیبرد" استفاده کرده و او را ساکت سر جایش مینشانند.
یک جامعه شناس معتقد است: هرگونه نظم و استراتژی کلاننگر در جامعه متکثر ایران، شکست خورده است. به همین دلیل باید نسبت به ستایش هرگونه استراتژی کلاننگر هوشیار بود چراکه تکثرها را به رسمیت نمیشناسد و آنها را به حاشیه میراند. اینکه یک برداشت از توسعه و استراتژی واحد و فراگیر میتواند جامعه را سامان دهد، توهمی بیش نیست.
بیژن عبدالکریمی گفت: در جوامعی که قدرت سیاسی و تصمیمگیرانش تصمیمهای معقولتری میگیرند، هیچوقت فضایی فراهم نمیشود که در دقیقه ۹۰ بخواهند به نحوه واکنش به اعتراضها فکر کنند. مهم این است که همواره شیوههایی برای ابراز اعتراض از جانب افکار عمومی باشد. باید رابطه متقابلی بین مردم و قدرت سیاسی برقرار باشد. در غیر این صورت شکاف مردم و قدرت سیاسی روزبهروز بیشتر خواهد شد که باطبع در چنین حالتی شرایط بحرانی میشود.
آنچه در مورد جامعه ایران شاهد هستیم نه کاهش میزان دینداری بلکه تغییر نوع دینداری مردم به ویژه نسلهای جوانتر جامعه است. حرکت به سوی مدرن شدن جامعه و به تبع آن افزایش سطح تحصیلات، شهرنشینی و ظهور رسانههای جدید است که نسبیگرایی در تفسیر و فهم دین را به همراه آورده است. با این حال لازم است برای بررسی تحولات جدیدتر در حوزه دینداری پیمایشهای علمی طراحی و مجددا اجرا شود تا وضعیت حال حاضر دینداری جامعه دقیقتر برآورد شود.
یک جامعه شناس:
یک جامعه شناس درباره وضعیت حاشیه نشینی در کشور گفت: حاشیه نشینی باید تعریف شود. این قشر در بدترین شکل ممکن زندگی میکند. در کشور ما ۲۰ میلیون نفر حاشیه نشین وجود دارد. ۱۵ میلیون این قشر در حاشیه شهرها و ۵ میلیون در کپرهای مناطق مرزنشین هستند. آنچه در ارتباط مستقیمی که از مواجهه با این اقشار داشتم فهمیدم، آنها هیچ نوری در انتهای تونل زندگی نمیبینند.
کافی است از بزرگراره امامرضا (ع) ١٠ کیلومتر پس از محدوده شهری شهر برانید تا تصاویر عجیبوغریبی را از زندگی در سکونتگاه غیررسمی مشاهده کنید، در منطقهای که هیچ ذهنی نمیتواند تصوری از زندگی شهری را در آن تداعی کند، در انبوه نخالههای ساختمانی، خانههایی با کپرهای خشتی را میبینید که فاقد هرگونه امکانات بهداشتی و رفاهی هستند.
مقصود فراست خواه میگوید: در جعبه سیاه مشروطشدنِ قدرت، همهچیز از دید ما پنهان است. باید بپرسیم چه فرایندهایی در محتوای جامعه اتفاق افتاده و چه تحولاتی در آگاهیهای میانی و ضمنی جامعه صورت گرفته که سرآخر به بالانس و مقیدشدن قدرت انجامیده است. چه شرایط و فرایندهایی درون جامعه بوده که نتیجه آن مشروطشدن قدرت شده است؟ ما معمولا با محتوای درونی این جعبه سیاه کاری نداریم و بهسادگی میخواهیم به نقطه آخر و لحظه فینال برسیم؛ اما وقتی چنین نمیشود، پس حتما ما عقبماندهایم! درحالیکه ما باید بازگردیم و آن جعبه سیاه را بگشاییم و توضیح دهیم که در آن جعبه سیاه چه اتفاقاتی رخ داده.
روایت مادری از اعتیاد دخترش به قرص
به طور اتفاقی از داخل کیف دخترم قرصهایی را پیدا کردم وقتی دخترم را بازخواست کردم در حالی که اشک از چشمانش سرازیر میشد گفت: «مامان کاش زودتر تعقیبم میکردی»!
روایت زندانیان از سرو گوشت لخم تا میوههای دستچین در زندان
همه زندانیا، برای سیگار کشیدن باید برن توی محوطه هواخوری، ولی توی واحد ۱ و ۴، توی واحد سیگار میکشن و مصرف علنی مواد مخدر دارن؛ هر ساعت از روز که بری میبینی. فقط واسه تزریق، خودشونو یه گوشه قایم میکنن. زد و بند مواد مخدر توی واحد ۱ و ۴، یه جور درآمده واسه زندانیا. اونجا، هم تزریق هست، هم سرنگ هست، هم تزریق مشترک هست. توی واحد ۱ و ۴، همه زندانیا مسلحن؛ شمشیر، تیزی، چاقو، هرجور بخوای توی این دو تا واحد پیدا میشه.»
جمعیت شناس با بیان اینکه تعداد وام گیرندگان مرد ۵۰ سال به بالا در سال ۹۸ حدود ۵۰۰۰ نفر است و در بین زنان حدود ۲۰۰۰ نفر وام گرفتهاند، گفت: همچنین زنان زیر ۱۵ سال وام گیرنده در سال ۹۷، ۳۲۴۶ نفر و در سال ۹۸، ۲۲۵۸ نفر بوده است که این تعداد در سال ۹۶ فقط ۴۸۱ نفر بودهاند.
گفتگوی فرارو با بیژن عبدالکریمی
مهمترین مسئله، ایران شدن ایران و ملت شدن ملت است/ کمتر متفکری مثل دکتر شریعتی داشتیم که هم با زبان سنت و هم با زبان عالم و مخاطب مدرن آشنا باشد/ مسئله کشور ما دموکراسی و تحریم آمریکا نیست/ جامعه ما مثل یک ماشینی است که ۲ موتور دارد و هر موتوری ماشین را به یک سمت میکشاند/ کرونا باعث شد، قرت سیاسی بداند، سرمایه اجتماعی چقدر در مواجه با مسائل مهم است/ قدرت سیاسی به شدت تنها مانده است/ از زمان نهضت مشروطه مدام میگویند دموکراسی، اما گامی به جلو بر نمیدارند/ هسته سخت قدرت با صداهای دیگر نمیتواند همسو باشد/ عدم وحدت ملی، هم دولت و هم ملت را بازنده میکند/ بدون داشتن قدرت مرکزیِ مقتدر، بسیار آسیب پذیر میشویم
صادق زیبا کلام و محمد صادق کوشکی در گفتگو با فرارو پاسخ دادند
صادق زیبا کلام با بیان اینکه اتفاقاتی که اخیرا روی داده همگی باعث تشدید فضای دوقطبی در جامعه شده است، بیان داشت: این فضای موید آن است که نارضایتی عمیق و گستردهای در سطح جامعه وجود دارد که هیچگونه توجهی به آن نشده، در صورتی که باید مورد ریشه یابی قرار بگیرد و از سوی دیگر باید زمینهای فراهم شود تا مردم بتوانند مطالبات خود را بیان کنند، نه اینکه در این زمینه با محدودیت روبرو شوند.
امانالله قرایی مقدم استاد دانشگاه و جامعه شناس در گفتگو با فرارو
یک جامعه شناس معتقد است،در حال حاضر فاصه و تضاد طبقاتی بزرگترین شکافی است که در جامعه ایران وجود دارد، اما متاسفانه به جای اینکه مسئولان با اتخاذ تدابیری درست، این شکاف را پر کرده و ترمیم کنند، شاهد آن هستیم روز به روز به عمیق این فاصلههای اجتماعی ایجاد شده، افزوده میشود.
سید حسن حسینی استاد گروه جامعه شناسی دانشگاه تهران در گفتگو با فرارو
سید حسن حسینی استاد گروه جامعه شناسی دانشگاه تهران وجود فاصله طبقاتی شدید را در جامعه یکی از زمینههای اصلی بروز درگیری دانست و گفت: «با توجه به مشکلات اقتصادی که طی دو سال اخیر در کشور به وجود آمده، شکاف طبقاتی روز به روز عمیقتر شده که این امر افزایش میزان نزاغ و درگیری را رقم زده است، این در حالیست که به طور کلی هرچه محرومیتهای اجتماعی بیشتر شود و دسترسی یکسان و عادلانه افراد جامعه به امکانات زیرساختهایعمومی کمتر شود، به تبع آن نزاع و درگیری در سطح جامعه افزایش پیدا میکند.»
فیاض زاهد در گفتگو با فرارو رفتارهای خارج از عرف نمایندگان مجلس را تحلیل کرد
بالاخره نمایندگان هم تابعی از فضای اجتماعی و فرهنگی این کشور هستند. متاسفانه امروز وقتی سطح فرهنگ رسمی و غیررسمی کشور را مثلا با دهه ۴۰ مقایسه میکنیم با سقوطی جدی رو به رو میشویم. نه رجال سیاسی امروز ما با رجال دهه ۴۰ قابل مقایسه هستند و نه نویسندگان، شعرا و نه بازیگران سینما. اساسا در تمام آن استانداردها با سقوط جدی رو به رو هستیم. طبیعتا نمایندگان مجلس هم چنین وضعی دارند.
گفتگوی فرارو با سعید حجاریان درباره پیوندهای سست شده جامعه ایران
اولین وظیفه اصلاحطلبان بهنجار کردن اوضاع است؛ هم از منظر اخلاقی، هم از منظر عرفی و هم از منظر دفاع از قانون. چون در شرایط بیهنجاری همهچیز ممکن است اتفاق بیافتد و در این شرایط بازنده اصلی مردم هستند. بازسازی پیوندهای اجتماعی در شرایط فعلی یکی از وظایف جدی اصلاحطلبان است.