یک تحلیلگر ارشد سیاست خارجی گفت: عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای الزاما به این معنا نیست که ایران به طور کامل در مدار چین و روسیه غلطیده و نگرانیها در آمریکا را تشدید کند و باید توجه داشته باشیم هند و پاکستان به عنوان دو متحد آمریکا هم در این سازمان حضور دارند.
چالشها در مسیر پیوستن به یک سازمان بینالمللی و فرصتهایی که پیش روی ایران است
از زمان تأیید سند عضویت دایم ایران از سوی اعضای این سازمان همکاری، تا نهایی شدن عضویت کامل فرایندی بروکراتیک باید طی شود و نیاز به امضای مجموعهای از توافقهاست. کارشناسان معتقدند پیوستن به سازمان همکاریهای شانگهای برای ایران فوایدی خواهد داشت.
اکنون فرصت مناسبی دراختیار دولتمردان ایرانی قرار گرفته است تا طرف از فضای بیاعتمادی ایجاد شده در روابط کشورهای حاشیه جنوبی خلیجفارس با امریکا در جهت تنشزدایی و گسترش روابط با آنها استفاده کند.
علیرضا عنایتی، دستیار وزیر خارجه و مدیر کل خلیجفارس:
علیرضا عنایتی دستیار وزیر خارجه گفت: از طرف ایران این مذاکرات یک تصمیم اساسی از طرف نظام بود. نظام و حاکمیت تصمیم گرفت چنین گفتگوهایی را با طرف سعودی برگزار کند و در ترکیب هیات ایران از تمام نهادهای ذیربط حضور داشتند.
کنفرانس اخیر بغداد بهعنوان اولین جلوهگاه ارزیابی راهبرد جمهوری اسلامی ایران درقبال تحولات منطقه خاورمیانه و خلیج فارس، با تمام پیچوخمهایش تجربهای ارزشمند و گرانبها بود.
فلاحتپیشه مطرح کرد
دولت سیزدهم باید ساز و کاری جامع برای پایان دادن به تنشها داشته باشد. اگر این کار صورت بگیرد، امکان دیپلماسی اقتصادی فراهمتر میشود و کشور میتواند در اقتصاد بینالملل صاحب نقش شود.
دولتهای غربی که مدعی حل فوری مساله برجام هستند، اتفاقا از روی خصومت بدشان نمیآید که ما این مساله را همچنان حل نشده باقی بگذاریم؛ چراکه تمامی روند حرکتهای ما در توسعه مناسبات اقتصادی، دیپلماسی اقتصادی، توسعه روابط حتی با همسایگان و حضور قوی ما در مجامع بینالمللی به حل این مساله گره خورده است.
تحلیل مقام سابق سیا از تقابل تهران و واشنگتن در خاورمیانه
هدف منع گسترش تسلیحات هستهای از طریق برجام تنها از طریق تعامل دیپلماتیک واشنگتن با تهران محقق شد و این اتفاق در همه دورههایی که آمریکا از تعامل با ایران خودداری میکرد، دور از دسترس بود.
الگوی «رقابتِ اقتصادی» به جای «جنگ» در غرب آسیا
ایران در محاصره کشورهایی است مانند خودش، کشورهایی که نه اقتصاد توسعه یافتهای دارند و نه الگوی توسعه محسوب میشوند. بسیاری میگویند شرایط ما نتیجه جبر جغرافیایی و بودن در خاورمیانه است. شاید اگر ایران به جای عراق و افغانستان، همسایه کشورهای اروپایی بود، ناگزیر از توسعه بود. آیا واقعا چنین است؟ همسایه سرسخت چه فوایدی برای یک کشور دارد؟
هستها و بایدها در سیاست خارجی دولت سیزدهم
آنچه باید در دولت سیزدهم تهران به عنوان نکتهای پس ذهن تصمیمسازان و تصمیمگیران مد نظر قرار داده شود اینکه همگان توافق داریم که سیاست خارجی ایران به واسطه ساخت قدرت بیش از گذشته فرادولتی است و بنابراین اتخاذ رویههایی که منجر به تنشزدایی در سطح بینالمللی شده میتواند نظم فوق را در رابطه بین ایران و غرب به خصوص امریکا بر هم زند.
روزنامه نیویورکتایمز در مقالهای به قلم فرناز فصیحی و دیوید سنگر، پیروزی ابراهیم رئیسی به عنوان کاندیدای مورد حمایت محافظهکاران و تندروها را فرصتی مغتنم برای دولت جو بایدن جهت احیای توافق هستهای در شش هفته آینده و قبل از روی کار آمدن دولت جدید ایران دانسته است.
سیدمحمد صدر
در صورتی که برجام احیا شود، هرکسی که روی کار بیاید و مسئولیت دولت را بر عهده بگیرد، به مرور زمان با واقعیتهای عرصه سیاست خارجی آشنا خواهد شد و درخواهد یافت که بهتر است همین شیوه و روش کنونی در سیاست خارجی ادامه پیدا کند. در گذشته افرادی بودند که از برجام با تعابیری نظیر «شکلات» یاد میکردند، اما بعدتر زمانی که مسئولیت پذیرفتند در حمایت از برجام گام برداشتند.
گروههای عملگرا، دیپلماسی وین را بهعنوان بخشی از مزیت نسبی ایران برای تامین حقانیت اقتصادی و راهبردی میدانند. دولت حسن روحانی به این موضوع واقف بود و بارها به آمریکاییها هشدار داد که هرگونه وقفه در اعاده برجام مشکلات بیشتری را برای سیاست همکاریهای چندجانبه ایجاد خواهد کرد.
بعد از ظهر پنجشنبه ۹ اردیبهشت ۱۴۰۰، جمعی از شهروندان مشهدی در اعتراض به اظهارات اخیر محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه درباره سردار سلیمانی در مقابل نمایندگی امور خارجه در شرق کشور تجمع کردند. معترضین حاضر در این تجمع، دستنوشتههای در انتقاد از سخنان محمد جواد ظریف و یادآوری تاثیرات رشادتهای میدانی سردار شهید سلیمانی در دست داشتند. از زمان انتشار علی رغم توضیحات دولت و شخص وزیر امور خارجه عده ای به سخنان او انتقاد دارند. ظریف در جای جای این فایل صوتی سه ساعته از سردار سلیمانی تمجید کرده است.
تحلیلی از عباس ملکی و محمدرضا موحدی
با همه محدودیتهای برجام، حتی اجرای ناقص آن از سوی غرب در یکی، دو سالی که این توافق اجرا شد، منجر به ایجاد آرامش و ثباتی نسبی و رشدی قابلقبول در اقتصاد ایران شد. این توافق، افقی برای فعالیت اقتصادی در بازارهای ایران گشود که امید به آینده بهتر و انتظار رشد و توسعه را پیشروی مردم و بهویژه نسل جوان کشور قرار داد.
کوروش احمدی مطرح کرد
برجام از ابتدا یک توافق نیمبند بود؛ توافقی بود که تمرکز آن صرفا بر برنامه هستهای ایران و تحریمهای ثانویه مربوط به آن قرار داشت. تیم مذاکرهکننده ما به بهترین نحو ممکن (با تأکید بر کلمه ممکن) از پس کار و اجرای مأموریت مشخصی که بر عهده داشت برآمد، اما این تیم مجاز به ورود به دیگر تحریمها و مشکلات ما با آمریکا نبود.
واکنش تند اصولگرایان به سخنان وزیر خارجه
خبرگزاری فارس هم با انتشار نقدی بر سخنان ظریف نوشته است: «فرامتن این فایل صوتی در یک جمله خلاصه است؛ برخلاف تصور رایج در جمهوری اسلامی نه تنها رئیس جمهور اختیار ندارد، بلکه برخلاف تصور پیشین حاکمیت دوگانه نیز وجود ندارد و تنها و تنها قاعده حاکم در اداره کشور، قواعد «میدان» است و راهبری نظامی.»
کیومرث اشتریان
روابط بینالمللی شبکهای تارعنکبوتی است. وضعیت ژئوپلیتیک ایران منحصربهفرد است، ازاینرو تاریخ دیپلماسی ایران از قاجار تاکنون بهصورت موازنه مثبت یا منفی نوسان داشته است. اغلب، موازنه که به هم میخورده تغییر رژیم یا دگردیسی در ماهیت رژیم رخ میداده است. ضدیت با آمریکا نباید کشور را اسیر شبکه روسی- چینی کند. پیش از این، در دیپلماسی هستهای، رفتار این شبکه سرد را تجربه کردهایم.
قاسم محبعلی، دیپلمات و مدیرکل اسبق خاورمیانه وزارت خارجه گفت: چین بیش از صد سند با کشورهای دیگر از جمله آمریکا امضا کرده و همه سندها منتشر شده و اینطور نیست که سندهای چین با کشورهای دیگر محرمانه باشد. سندهای همکاری و راهبردی اصولا باید افشا شوند، چون آن سندها درازمدت هستند و شامل اعداد و ارقام و تعهدات اجرائی نیستند و نیاز است ارگانها، دستگاهها، شرکتها و کمپانیهای دو طرف از این سند اطلاع داشته و بتوانند برنامهریزی و سرمایهگذاری کنند.
فریدون مجلسی
با توجه به اینکه موضع جمهوری اسلامی پافشاری بر رفع هرگونه تحریم است، معلوم نیست منظور آقای عراقچی که نسبت به پیشرفت مذاکرات اظهار خوشبینی کرد دقیقا چیست. آیا ایران در موضع خود تخفیف داده، یا آمریکا از اصرار بر تحریمهای غیربرجامی چشمپوشی کرده است؟