اعتراضات هفته آخر آبان ۹۸ را میتوان با سادهانگاری کامل صرفا به مساله افزایش قیمت بنزین تقلیل داد یا با انگیزههای دیگری به مسائل سیاسی گره زد (البته منهای اغتشاشاتی که روی موج اعتراضات سوار شد) یا کلیگویانه به ناکارآمدی و فساد مرتبط کرد. اما در همه این تحلیلها، یک پرسش بدون پاسخ میماند و آن اینکه چرا این اعتراضات بلافاصله پس از افزایش قیمت بنزین آغاز شد؟
صاحبنظران در یک نشست بررسی کردند
سرمایهداری رفاقتی، تیولداری و سرمایهداری دولتی سهگانهای هستند که بستر فعلی اقتصاد ایران را شکل دادهاند. در این مناسبات، اقتصاد رانتی، نیروهای اقتصادی را بهجای رقابت برای تولید باکیفیتتر به سمت رقابت جهت دسترسی به رانت بیشتر تشویق کرده است. در چنین وضعی، برآیند نیروهای اقتصادی به اینجا ختم شده که اغلب مردم بازنده این اقتصاد میشوند و پدیده «فرسایش امید» پدید میآید. اشتباه بزرگتر این است که به جای مطالبه اقدام درست با بیتوجهی زمینه بازتولید اشتباهات فراهم شود.
فعالان رسانهای از مشکلات گفتند
هفدهم مرداد که میشود همه یاد خبرنگاران میافتند و شروع میکنند به برشمردن مشکلات آنها، اما خبری از پیدا کردن راهکار مناسب نیست. اکنونکه دو سال از عمر دولت یازدهم میگذرد هنوز هیچ امیدی به بازگشایی نهاد صنفی روزنامهنگاران که در دوران احمدینژاد پلمپ شد، نشده است و خبرنگاران همچنان به تحقق وعدههای رییسجمهور امیدوارند.