قیمت دلار

«توقع این بود که شرکت‌های بزرگ ما و هم بخش خصوصی در استفاده ارز به منافع ملی بیش از منافع زودگذر خود توجه داشته باشند. متاسفانه بخش خصوصی و شرکت‌های وابسته به نهاد‌های عمومی خیلی ملاحظه محدودیت‌ها را نکردند و در شرایط دشوار کشور با سیاست‌های دولت همراه نبودند».

«وقتی مشخص شد که این بازی خود دولت و مجلس است، آن‌ها سعی کردند با منحرف کردن افکار عمومی این افزایش را به عوامل خارجی مانند سایت‌های خارجی حواله دهند، مگر این سایت‌ها یک شبه بوجود آمدند؟ و چرا دستگاه‌های نظارتی در این مدت نتواستند این عوامل را کشف کنند»؟

«اگر عرضه دلار‌های خانگی تداوم داشته باشد و فروشندگان خانگی دلار بیشتر شوند، پیش بینی می‌شود که روند افت قیمت دلار ادامه‌دار باشد و در محدوده قیمت بازار ثانویه قرار بگیرد. به گفته وی، پیام‌هایی که از سوی اروپا در ارتباط با توافق سازوکار خرید نفت از ایران می‌رسد، می‌تواند به روند کاهشی قیمت دلار کمک کند».

صرافان در حال حاضر کمتر به معامله سکه روی می‌آورند و بخش عمده‌ای از حجم بازار به خرید و فروش ارز اختصاص دارد. در حالی که سایت‌های اعلام قیمت، از انتشار قیمت دلار امروز خودداری کرده اند، بانک‌ها دلار را از ابتدای صبح با قیمت‌هایی در حدود ۹۵۰۰ تومان خریداری می‌کنند.

اگر به عقب بازگشته و برجام را از دوره اول رياست‌جمهوري روحاني بررسي كنيم، به اين نتيجه مي‌رسيم كه دولت با يك ابرپروژه به نام برجام قصد داشت از يك برنامه سياسي به توسعه اقتصادي برسد. حضور كشورهاي اروپايي در يك‌سو و همچنين عزم امريكا براي مذاكره با ايران، انرژي مضاعفي در رييس‌جمهور ايجاد كرد تا با مشكلات و مخالفان داخلي روبه‌رو شده و حرف براي گفتن داشته باشد. از طرفي چون حسن روحاني دولت را به تازگي تحويل گرفته بود، همواره اين بستر وجود داشت كه برخي از مشكلات موجود را با اتصال آن مشكلات به دولت قبل تبيين كند.

این موضوع به ترند اخبار شبکه های اجتماعی نیز تبدیل شده است. بعضی از کاربران با نگاهی جدی به موضوع پرداختند.مثل کاربری که نوشته: « قصه اصلی چیست؟ طمع مردمی است که اکنون در کلافی که خود پیچیده بودند گیر افتاده اند و حقشان است تاوان طمعشان را می دهند.

تبعات کاهش قیمت ارز به بازار خودرو نیز رسیده است. از دیروز با کاهش چشمگیر بهای ارز در بازار آزاد، قیمت خودرو نیز دستخوش تغییراتی شده است. از آنجا که نرخ ارز بر واردات انواع کالا از جمله خودرو اثر مستقیمی دارد و هر گونه افزایش یا کاهش آن، بهای محصول وارد شده را افزایش یا کاهش می‌دهد، بهبود ارزش ریال در برابر دلار در حال حاضر بر کاهش قیمت خودرو‌های وارداتی و انواع قطعات وارد شده موثر خواهد بود. انتظار بر این است که با تداوم کاهش قیمت ارز در بازار آزاد، قیمت خودرو نیز به تبعیت از آن کاهش یابد.

اما با گذشت ساعاتی از نیمه روز و حضور بیشتر فروشندگان خانگی، دلال‌ها نیز از خرید در این محدوده قیمتی خودداری کرده و در محدوده 8 هزار تا 10 هزار تومان اقدام به خرید کردند.

«مردم نباید انتظار داشته باشند که قیمت‌ها به حول وحوش چهار هزار تومان برگردد. برنامه ریزی دولت این است که قیمت دلار حدود هفت و هشت هزار تومان باشد. اما همه اینها بستگی به این دارد که دولت و بانک مرکزی با جدیت کامل این روندی که آغاز کرده اند را ادامه دهند و مذاکرات ایران و اروپا هم به جا‌های بهتری ختم شود. اگر دولت بتواند باقی صادرکنندگان را هم مجاب کند که ارز خود را به بازار نیما تزریق کنند، قطعا نرخ ارز پایین خواهد آمد. البته کار سختی نیست وقتی دولت توانسته رانت پتروشیمی‌ها را حذف کند، در باره باقی صادرکنندگان هم می‌تواند با جدیت عمل کند.»

بعد پایان جنگ تحمیلی دلار یک شبه از 150 به 50 تومان رسید و یک قطعه از بهشت زهرا سهم سودجویانی شد که به دنبال سوءاستفاده از شرایط ناپایدار اقتصاد کشور بودند. نگرانم این دور هم سقوط دلار تلفات جانی به همراه داشته باشد! آروم آروم اخبار کاهش نرخ دلار را به کلان سرمایه داران بدهید.

همان طور که بازار ارز با جو روانی و شوک‌های وارد شده به آن در مدت اخیر بالا رفته و افزایش چشمگیر بهای آن پای بسیاری از متقاضیان غیرحرفه‌ای را نیز به بازار باز کرده بود، کاهش یکباره قیمت دلار نیز جوّ روانی معکوسی به دارندگان دلار‌های خانگی وارد کرد. این فضای روانی، بسیاری از افرادی را که برای کسب سود یا حفظ دارایی خود وارد بازار شده بودند، نسبت به بازار بدبین کرده و در نتیجه عرضه دلار‌های خانگی را به شدت افزایش داد.

روز گذشته با ورود بانک مرکزی و سایر نیرو‌های تاثیرگذار بر بازار ارز، بهای دلار با کاهش چشمگیری روبرو شد. هرچند پیش از این در دو سه روز گذشته سیگنال‌هایی مبنی بر ورود و عزم بانک مرکزی و سایر نهاد‌های مهم کشور بر کاهش نرخ ارز دیده می‌شد، اما کمتر کسی انتظار داشت، این حجم از کاهش قیمت در یک روز رخ دهد. بازار ارز از دیروز با کاهش قابل توجه نرخ دلار در برابر ریال، با تخلیه فضای روانی و فرض مداخله بانک مرکزی و سایر نهاد‌ها در نرخ ارز روبرو شده و دلار‌های خانگی به شدت به بازار عرضه شده است. در پی این رویدادها، ارز که در پایان روز ۸ مهر با ۱۷ هزار تومان در بازار آزاد معامله می‌شد، در پایان روز گذشته وارد کانال ۱۳ هزار تومان شد؛ هرچند برخی خبرگزاری‌ها ورود دلار به کانال‌های پایین‌تر و حتی ۱۱ هزار تومان را نیز ذکر کرده بودند.

«برخی اخبار حاشیه سفر رئیس‌جمهور به نیویورک نیز تأثیرگذار بود. صرافی‌ها در زمینه ارز و واردکنندگان در حوزه تحویل به‌موقع کالا به زنجیره عرضه می‌توانند مانع آن شوند که نرخ ارز افزایش پیدا کند. قبلا گفته‌ام که نرخ ارز باید از تورم داخلی تأثیرپذیری لازم را داشته باشد. پول ملی را نمی‌توان با ضرب‌و‌زور و اقدامات پلیسی و سیاسی در بازار کنترل کرد. در سال‌های اخیر مشاهده شده، کنترل قیمت دلار و تلاش برای تأثیرنپذیرفتن از تورم داخلی، زمینه را برای جهش قیمتی در دوره‌های مشخص، مهیا می‌کند.»

«چون صنایع جوان داخلی‌شان توانایی رقابت با کمپانی‌های باقدمت و ریشه‌دار و سرمایه‌دار خارجی را ندارد برای حمایت از آن‌ها روی کالا‌های وارداتی، مالیات‌های مختلف می‌بندند تا به مرور و خریدن زمان، فرصت را برای رشد صنایع داخلی فراهم کنند تا رقابت در شرایط عادلانه‌تری صورت گیرد. چیزی که به مذاق بسیاری از کشور‌های پرچمدار اقتصاد آزاد خوش نمی‌آید. در راس این‌ها هم ایالات متحده است. همین چند وقت قبل هم روابط اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها سر همین قضیه شکرآب شده بود».

با تصمیمات مناسبی که در جلسه شورای عالی هماهنگی اقتصادی سران قوا گرفته شد، شاهد سامان‌یابی وضعیت بازار و سیر نزولی قیمت ارز و سکه خواهیم بود و لازم است تمامی رسانه‌ها و صاحبان تریبون مصالح عمومی را در نظر داشته باشند و هم‌سو با سیاست‌های شورای عالی هماهنگی اقتصادی سران قوا اقدام کنند.

مورد دیگری که در کاهش نرخ ارز تاثیر داشت، اشباع‌شدن بازار‌های موازی از جهش نرخ ارز بود. جهش‌های نرخ ارز نه فقط در ارزش دارایی‌ها که بر قیمت سایر کالا‌های سرمایه‌ای و مصرفی مانند سهام و مسکن نیز تاثیر گذاشته بود. کاهش قدرت خرید خانوار‌ها در پی افزایش بی‌رویه ارز، با کاهش تقاضا برای بازار‌های موازی همراه بود. دلیل دیگر کاهش نرخ ارز، ابلاغ بخشنامه بانک مرکزی در خصوص ساز و کار جدید تامین ارز خدماتی بود.

امروز قیمت ارز، طلا و سکه در بازار کاهش نسبتا قابل توجهی یافت. افت قابل توجه دلار و طلا را تا حدود زیادی می‌توان ناشی از ورود فعال بانک مرکزی و سایر قوا به این بازار‌ها دانست. در صورت اتخاذ اقدامات مناسب، انتظار می‌‎رود کاهش بیشتری نیز در این بازار‌ها رخ دهد.

حال ممکن است پرسیده شود که مگر بازار ارز کشور حبابی است که سخن از ترکیدن آن می‌کنیم؟ پاسخ این است که بله، این بازار به‌شدت حبابی است و مستند آن هم نظریه برابری قدرت خرید (purchasing power parity-ppp) است. بر اساس این نظریه لازم است برای تعیین نرخ برابری هر واحد پولی (مثلا دلار آمریکا) نسبت به واحد پولی دیگر (مثلا ریال ایران)، قدرت خرید هر کدام از آن واحد‌های پولی را نسبت به خرید سبدی از کالا‌ها و خدمات مشخص بسنجیم. این وزن‌کشی موجب می‌شود که به ارزش واقعی هر واحد پولی پی ببریم.

نوسان امروز بازار موضوع عجیبی در مدت گذشته به ویژه در روزهای اخیر نبوده است و همین مدل نوسان در روز شنبه و همین طور پنج شنبه هفته گذشته یعنی یک روز بعد از روز طوفانی بازار ارز که دلار به ۱۹ هزار تومان رسیده بود، تکرار شده است