نوسانات نرخ بیکاری طی سالهای ۱۳۸۴ تا ۱۴۰۲، روند مشخصی ندارد؛ اما به صورت کلی میتوان گفت این نرخ در ۱۹ سال اخیر دو دوره تاریک و روشن را تجربه کرده است.
شاخص فلاکت به عنوان یکی از مهمترین شاخصهای اقتصادی اندازهگیری رفاه برای پاییز امسال قابل بررسی است؛ این نرخ از مجموع دو نرخ بیکاری و تورم سالانه به دست میآید.
۳ نشانه هشدارآمیز در بازار کار دیده میشود
تحلیل مرکز پژوهشهای مجلس حاکی از این است که رشد اشتغال و کاهش نرخ بیکاری ، نشان از اشتغال «بدون کیفیت لازم» و فارغ از «رشد اقتصادی» است.
بنابر اعلام مرکز آمار، نرخ بیکاری در پاییز سالجاری ٧,٦ درصد شد.
برآورد نقطهای نرخ بیکاری تابستان ۱۴۰۲ نیز نشان میدهد استانهای سیستان و بلوچستان، هرمزگان و لرستان به ترتیب بیشترین نرخ بیکاری را داشتهاند. همچنین استانهای آذربایجان غربی، خراسان شمالی و زنجان کمترین نرخ بیکاری را داشتهاند.
بر اساس آمارهای رسمی، نرخ بیکاری برآورد شده در تابستان امسال پایینترین نرخ بیکاری به ثبت رسیده از سال ۱۳۸۴ تا کنون به حساب میآید. به بیان دیگر بیکاری در تابستان ۱۴۰۲ در کف ۱۹ سال گذشته قرار گرفته است.
اسپانیا بالاترین بیکاری جوانان را در کشورهای عضو سازمان همکاری و توسعه اقتصادی دارد و تقریباً از هر سه جوان، یک نفر قادر به یافتن شغل نیست. نبود تطابق بین مدارک تحصیلی و بازار کار به عنوان دلیل مهمی برای کمبود افراد بزرگسال شاغل در سنین ۱۵ تا ۲۴ سال در اسپانیا ذکر شده است.
طبق گزارش مرکز آمار، نرخ اشتغال در بهار سال جاری نسبت به بهار سال گذشته 0.7 واحد درصد افزایش یافته است. به عبارت دیگر، نرخ اشتغال از 37.1 درصد در بهار سال 1401 به 37.8 درصد در بهار سال 1402 رسیده است.
مرکز آمار اعلام کرد در بهار ۱۴۰۲ نرخ بیکاری جمعیت ١٥ساله و بیشتر ٨,٢درصد و نرخ مشارکت اقتصادی ٤١.٢درصد بوده است.
بیشترین نرخ بیکاری مطابق گزارشهای مرکز آمار برای کردستان ۲۰.۵ و کرمانشاه ۱۵.۱ و چهارمحال و بختیاری ۱۳.۵ میباشد.
نرخ بیکاری رکورد سه ساله را شکست
وعده ایجاد یک میلیون شغل در پایان هر سال از دولت سیزدهم در حالی محقق نشد که در پایان سال ۱۴۰۱ نیز بیش از ۲.۵ میلیون نفر به خیل بیکاران ایران اضافه شده است. در تابستان و پاییز سال گذشته، نرخ بیکاری روندی نزولی داشت و حتی در کانال ۸ درصدی (به گفته مرکز آمار) حرکت میکرد. اما در پایان سال گذشته، نرخ بیکاری در آستانه دو رقمی شدن قرار گرفته است.
مرکز آمار آخرین تحولات شاخصهای بازار کار را منتشر کرد؛
بررسی نرخ بیکاری گروه سنی ١٨ تا ٣٥ ساله نیز نشان میدهد که در زمستان ١٤٠١، ١٧,٤ درصد از جمعیت فعال این گروه سنی بیکار بودهاند. این در حالی است که تغییرات فصلی نرخ بیکاری این افراد نشان میدهد این نرخ نسبت به زمستان ١٤٠٠، به میزان ٠.٨ درصد افزایش یافته است.
به عبارتدیگر، در پاییز ۱۴۰۱ باوجود افزایش ورودی نیروی کار به بازار، نرخ بیکار نیز کاهش پیدا کرده و دلیل آن اشتغالزایی واقعی در اقتصاد بوده که بخش قابلتوجهی از آن با همت بخش خصوصی ایجاد شده است.
بنابراین در محاسبه بیکاری، انحراف وجود دارد و این انحراف بسته به میزان مشکلات فردی، اجتماعی و سیاسی، متفاوت است. همچنین اندازه و مدت بیکاری و جریان ورود و خروج از بیکاری، براساس مقررات قانونی و رویکرد سیاستهای منفعل و فعال بازار کار متفاوت است. بسته به سطح، مدت زمان و واجد شرایط بودن پرداخت مزایای بیکاری و نوع و حجم اقدامات فعال بازار کار، بیکاری میتواند بیشتر یا کمتر از مقدار تعیینشده در بازار کار باشد.
در این گزارش از تفاوتهای معنادار منطقهای در بازار کار ۲۰۲۳ پرده برداشته شده است. اشتغال در آفریقا و کشورهای عرب رشد حدود سه درصدی داشته است. در منطقه آسیا و اقیانوسیه، آمریکای لاتین و کارائیب، رشد سالانه اشتغال حدود یک درصد خواهد بود. در آمریکای شمالی، نرخ بیکاری افزایش خواهد داشت. روند اشتغال در اروپا و آسیای مرکزی که از جنگ روسیه و اوکراین به شدت زیان دیدهاند، کاهشی پیشبینی میشود. در ضمن، نرخ بیکاری با توجه به رشد محدود جمعیت در سن کار، تنها اندکی رشد خواهد داشت.
نرخ رشد جمعیت طبق نماگرها به ۸ دهم درصد رسیده که این علامتی برای حرکت کشور به سمت پیری و ناتوانی از جایگزینی جمعیت است. تراکم جمعیت در هر کیلومتر مربع ۵۱.۴ نفر بوده، جمعیت فعال در سه ماهه دوم ۲۶.۱ میلیون نفر و نرخ بیکاری سه ماهه دوم یعنی تابستان ۸.۹ درصد بوده است که نرخ بیکاری در مناطق شهری ۹.۶ درصد و در مناطق روستایی ۶.۸ درصد ثبت شده است.
در کل اتحادیه اروپا، نرخ بیکاری در ماه نوامبر ۶ درصد باقی مانده و سال به سال، ۰.۵ واحد درصد کاهش یافته است.
در تابستان امسال، جوانان ۱۵تا ۲۴ساله کشور همچنان بالاترین نرخ بیکاری را در میان گروههای سنی تجربه کردهاند و نرخ بیکاری آنها باوجود کاهش ۲.۷واحد درصدی، باز هم روی رقم ۲۳درصد باقی مانده است.
نرخ بیکاری کل بیشتر شده ولی نرخ بیکاری جوانان با شتاب بیشتری افزایش یافته. تمامی یافتههای این گزارش رسمی نشان میدهد که وعدهها و برنامههای گفته شده دولت در زمینه اشتغال مطلقا محقق نشده، حتی نتوانستهاند شرایط قبل را نیز حفظ کنند و با پسرفت مواجه شدهایم.
دادههای مرکز آمار حاکی از آن است که در بهار امسال حدود ۲.۴ میلیون نفر از جمعیت فعال کشور بیکار هستند. بنابراین در یک نگاه کلی، نرخ بیکاری در بهار امسال با افزایش ۰.۴ درصدی به ۹.۲ درصد رسیده است.