گفته میشود که در دوران باستان، زمانی که پادشاهان تایلند و دیگر کشورهای آسیایی، از رعیتی ناخرسند میشدند، به او یک فیل سفید میدادند. فیل سفید، مقدس بود و به همین دلیل نگهداری از آن به غایت پرهزینه و دشوار است. صاحب فیل، باید برای آن غذای مخصوص و باکیفیت تهیه کند و در عین حال، مانع پرستش فیل توسط مردم هم نشود. امروز، از اصطلاح فیل سفید، برای اشاره به دارایی پرهزینه، ولی بیفایده استفاده میشود. از این حیث، برجام با فیل سفید شباهتهایی دارد؛ توافقی که برای ایران هیچ منفعت اقتصادی ندارد، اما در عین حال خروج از آن هم ممکن است تبعات خطرناکی داشته باشد.
از این گذشته، نحوه برخورد آمریکا با سفر فعلی ظریف به نیویورک نشان میدهد که آنها فعلا تمایلی به از سرگیری گفتگوها با ایران ندارند. مایک پمپئو، گفته است کشورش به منظور مراعات وظایف مربوط به سازمان ملل، به ظریف ویزا داده است، اما تحرکات ظریف به شدت محدود خواهد بود.
شریعتمداری: آمریکا بارها اعلام کرده است که براندازی جمهوری اسلامی ایران را به عنوان یک هدف استراتژیک در دستور کار خود دارد و تاکید میکند که این خط استراتژیک با تغییر دولتها در آمریکا تغییر نمیکند
به نظر میرسد ناامیدی دولت روحانی، معلول دو علت داخلی و خارجی است. از منظر داخلی، روحانی مدام از محافلی یاد میکند که نگذاشتند برجام به ثمر برسد. او روز سه شنبه طی سخنرانی در جمع مدیران نظام سلامت، با اشاره به منتقدان برجام گفت: عدهای همچون مادر شوهر به قدری غر زدند که شب عروسی (امضای برجام) به کام مردم تلخ شد. علاوه بر این، روحانی اخیرا از کمبود اختیارات خود نیز گلایه کرده است.
ظریف با مطرح کردن مقوله «گروه ب» در رسانههای آمریکا، همواره دولت این کشور را به جنگطلبی متهم میکند. این در حالی است که مقامات آمریکا تاکید میکنند که کشورشان دنبال جنگ با ایران نیست. با تحریم ظریف، احتمالا تحرکات او، از جمله سفرهای خارجی و گفتگوهایش با محافل رسانهای و اندیشکدهای در غرب، محدود خواهد شد.
محمد جواد ظریف در پیامی توییتری تصریح کرد که همانند گفتههای ترامپ، نظامیان آمریکایی هیچ کاری در خلیج فارس ندارد.
این دیپلمات عالیرتبه کشورمان ادامه داد: در همین چارچوب لازم است که ایران در صحنه بینالمللی فعال باشد و با کشورهای دوست خود در ارتباط با این مسائل گفت و گو و رایزنی کند تا مسئولیتهای آنها را در قبال برجام و همچنین در قبال آینده نظام بینالملل برای آنها توضیح دهد تا اگر میتواند اقدامی نیز در برابر این سیاستهای یک جانبه آمریکا و جنگ اقتصادی که آغاز کرده انجام دهد.
این مقام مدعی شده پیامش به ایران ساده بود مبنی بر اینکه دولت ترامپ به تنهایی میتواند اوضاع را متشنج کند، ایرانیان نباید به دام بیافتند، روی آتش بنزین بریزند و مثلا با خروج کامل از توافق هستهای اوضاع را از بد به بدتر تبدیل کنند.
القبس با اشاره به پیشنهاد ایران، با لحنی تردیدآمیز نوشت: «به ظریف و عراقچی و دولتشان میگوییم: آیا از ما انتظار حُسن نیت دارید و اینکه پیشنهادتان را قبول کنیم، انگار که اتفاق خاصی نیفتاده است؟»
موسوی در پاسخ به سوالی در رابطه با مذاکره ایران و آمریکا با بیان اینکه مذاکره مستقیم و غیرمستقیمی بین ایران و آمریکا در جریان نیست، اظهار کرد: ما در پای میز مذاکرات حضور داشتیم. آنها براساس برخی از توهمات اشتباهشان بهصورت غیرقانونی از برجام خارج شدند و توافق صورت گرفته را زیر پا گذاشتند. ما فعلا چشماندازی برای مذاکره با آمریکا نداریم.
در گرایش دستگاه دیپلماسی ایران به شرق، یک نکته برجسته وجود دارد و آن تاکید ویژه بر توسعه مناسبات اقتصادی و سیاسی با همسایگان است. ۲۶ روز از لغو کل معافیتهای فروش نفت ایران به هشت کشور و اجرای تحریمهای نفتی میگذرد. در این دوره، که با کاهش تعهدات هستهای مصادف شده، پیدا کردن روزنههای جدید اقتصادی، در رأس اولویتهای دستگاه دیپلماسی ایران قرار گرفته است. اقتصاد، اما، تنها هدف وزارت خارجه نیست.
ما پای میز مذاکره هستیم و آمریکاست که میز مذاکره را ترک کرده است. ما و سایر طرفهای برجام هنوز پای میز مذاکره هستیم و در قالب کمیسیون مشترک برجام دائماً با هم مذاکره میکنیم. آمریکا میز مذاکره را ترک کرده و باید به قوانین بینالمللی پایبند باشد».
روزنامه فرامنطقه ای العرب مدعی شد
این منابع مدعی شدند که سفر بن علوی به تهران، پس از آن انجام شد که پومپئو چند روز پیش در تماسی تلفنی به سلطان عمان اطلاع داد که هدف آمریکا، «براندازی نظام» ایران نیست؛ بلکه تغییر رفتار آن است و به همین دلیل است که واشنگتن تحریمهای بیشتری علیه ایران اعمال کرده است.
لذا پیامهای ظریف ممکن است حاوی این معنی باشند که اگر آمریکا پیشنهادات تنشزدایی ایران را جدی نگیرد، ایران با خروج از انپیتی و در راستای اهرمسازی برای مذاکرات احتمالی، شاید غنیسازی فراتر از برجام را مجددا شروع کند.
هنوز جزئیات زیادی از طرح ظریف منتشر نشده است و کسی هم نمیداند که او دقیقا به دنبال چیست. هر چه تا حالا گفته شده در حد گمانهزنی است. با این حال، سیگنالهای ظریف حاکی از آن است که در سیاست خارجی ایران بازنگری شده است.
در روزهای اخیر، ناظران زیادی درباره احتمال سوء استفاده کاخ سفید از قانون «مجوز استفاده از نیروی نظامی» برای حمله به ایران هشدار دادهاند. این قانون، که در سال ۲۰۰۱ و پس از حملات ۱۱ سپتامبر در کنگره تصویب شده بود، به دولت آمریکا اجازه میشود حامیان عوامل این حمله و گروههای مرتبط با القاعده را مورد حمله نظامی قرار دهد.
اما فرانسه پس از یک روز تاخیر، پاسخ مبهمی به اعتراضات دیپلماتیک ایران داد. روز دوشنبه، سخنگوی وزارت خارجه فرانسه در نشست خبری روزانه خود، در پاسخ به سوالی درباره اظهارات آرو، گفت: «فرانسه به اجرای برجام متعهد است و تا وقتی که ایران به تعهدات هستهای خود پایبند است، همچنان از آن حمایت خواهد کرد.»
فیتون اعلام کرده است هدف شکایت او فقط این نیست که کارهای کری را کشف کند. بلکه او در این شکایت دنبال آن است که مخالفان سیاست ترامپ در درون دولت او را که با تلاشهای پنهانی کری همکاری میکردند، کشف کند.
نصرالله گفت: «در صورت لزوم و در میدانهایی که آمریکا اشغال کرده است، پاسخ مناسبی داده خواهد شد. این حق طبیعی و وظیفه انسانی و اخلافی ماست که با همه کسانی که ما و دستاوردهایمان را تهدید میکنند، مقابله کنیم. گمان نکنید که به برخی اقدامات آمریکا پاسخ نخواهیم داد.»
در سفر روحانی توافقات و تفاهمنامههای تجاری متعددی میان ایران و عراق امضا شده است. اینکه عراق چگونه میتواند این توافقات را بدون نقض کردن تحریمهای آمریکا اجرا کند، هنوز معلوم نیست. پس از سفر روحانی به عراق، عبدالمهدی ممکن است مجبور شود موضعش در خصوص تحریمهای ایران را شفافتر بگوید.