هورامانات

روستای اورامان با داشتن معماری پلکانی به روستای هزار ماسوله کردستان مشهور است، یعنی حیاط یک ساختمان پشت بام ساختمان پایینی است.

مراسم پیر شالیار اورامان با پیشینه‌ای هزار ساله معمولا دو بار در سال در کنار مقبره و خانه پیرشالیار به مدت سه روز جشن گرفته می‌شود، که امسال از چهارشنبه ۱۰ تا جمعه ۱۲ بهمن ۱۴۰۳ به جشن و عبادت پرداختند. درشامگاه سه شنبه با چیدن گردو‌های باغ پیرشالیار و پخش کردن آن بین اهالی روستا شروع می‌شود. قبل از طلوع آفتاب روز چهارشنبه، کودکان روستا گردو‌های جمع شده را به در خانه اهالی روستا می‌برند و پخش می‌کنند؛ و شیرینی جشن پیرشالیار را از اهالی روستا دریافت میکنند، صبح روز چهارشنبه کسانی که نذر دارند گاو و گوسفند‌ها را به کنار خانه پیر شالیار می‌برند و قربانی می‌کنند. اهالی روستا در مدت سه روز دست از کار و زندگی روزمره برمی‌دارند و در این جشن حاضر می‌شوند. آیین «عروسی پیر شالیار» در واقع مراسم سالگرد ازدواج یک عارف است که بین مردم ارج و قرب زیادی داشته است. برگزاری این آیین از روز‌های پایانی هفته اول بهمن ماه تا پنجشنبه دومین هفته بهمن ادامه دارد و شامل مراسم‌های مختلفی، چون «خَبَر»، «کوته کوته»، رسم «کلاوروچنی»، مراسم «ذبح حیوانات نذری» و طبخ «هلوشین» می‌شود. این آیین در سال ۱۳۹۷ در فهرست ملی میراث ناملموس ایران به ثبت رسیده است.

برای گازرسانی به منطقه هورامانات استان کردستان، زمینِ مسیر عبور لوله‌های گاز، از جنس سنگ بسیار محکم بوده که عملیات حفاری برای دفن لوله‌های گاز را با دشواری‌های فراوانی روبرو ساخته که مشابه آن کمتر در جا‌های دیگر ایران مشاهده می‌شود. با اینحال تلاش برای گازرسانی به این منطقه ادامه دارد. در حال حاضر، ۳۲ شهر و ۱۵۰۲ روستای استان کردستان با ضریب نفوذ ۱۰۰ درصد در جمعیت شهری و ۹۸.۵ درصد در جمعیت روستایی تحت پوشش گاز طبیعی هستند. تصاویر این گزارش در بازه زمانی سال جاری و روستا‌های مختلفی از استان کردستان به ثبت رسیده است.