مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از تماس تلفنی خود با سیدعباس عراقچی خبر داد و گفت: «در این گفت‌و‌گو توافق کردیم که تا پیش از پایان آوریل ۲۰۲۵ سفری به تهران داشته باشم تا زمینه برای شفاف‌سازی برخی موضوعات باقی‌مانده فراهم و از میزان تنش‌ها تا حدی کاسته شود».
رافائل گروسی، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، در گفت‌وگویی با شبکه تلویزیونی «لا ناسیون ماس» آرژانتین، دیدگاه خود را درباره برنامه هسته‌ای ایران بیان کرد. وی با اشاره به وضعیت کنونی، اظهار کرد که «دو نکته کلیدی وجود دارد. نخست آنکه ایران در حال حاضر دارای سلاح هسته‌ای نیست؛ با این حال، بخش زیادی از قطعات لازم برای تکمیل چنین سلاحی را در اختیار دارد».
به گزارش شرق، او در ادامه افزود «جمهوری اسلامی ایران، مقدار قابل توجهی مواد هسته‌ای ذخیره کرده است. همان‌گونه که می‌دانید، برای تولید یک سلاح هسته‌ای، به مجموعه‌ای از مؤلفه‌ها نیاز است.
از جمله مهم‌ترین آنها، وجود ماده‌ای است که بتواند واکنش زنجیره‌ای ایجاد کند؛ همان قدرت عظیمی که ماهیت ویرانگر یک سلاح هسته‌ای را رقم می‌زند. این ماده، اورانیوم غنی‌شده است؛ ایزوتوپی از اورانیوم که تا سطح مشخصی از خلوص، غنی‌سازی شده است».
گروسی در ادامه، در چارچوب فضاسازی‌های رایج غرب درباره برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران، اظهار کرد «بدون ورود به جزئیات فنی، ارزیابی ما این است که ایران در حال حاضر میزان کافی از اورانیوم غنی‌شده برای ساخت تقریبا شش تا هفت سلاح هسته‌ای را در اختیار دارد.
با این حال، تأکید می‌کنم که این به معنای در اختیار داشتن چنین سلاح‌هایی نیست. فرایند ساخت آن، نیازمند سامانه‌ها و فناوری‌های بسیار پیچیده‌ای است که ما در حال مذاکره درباره آنها با ایران هستیم».
وی همچنین به تبادل پیام میان آمریکا و ایران در روز‌های اخیر اشاره کرد و عنوان داشت «بر اساس اطلاعات ما، رئیس‌جمهور ترامپ پیامی رسمی خطاب به رهبر عالی ایران ارسال کرده است. ساختار حکومتی در ایران منحصر‌به‌فرد است؛ چراکه فراتر از دولت و رئیس‌جمهور، رهبر معنوی کشور وجود دارد که تصمیم‌گیر نهایی در مسائل کلان به‌شمار می‌آید».
گروسی افزود «در این پیام، ترامپ از آمادگی برای مذاکره سخن گفته، اما هم‌زمان هشدار‌هایی نیز مطرح کرده و به بازه زمانی دوماهه و احتمال انجام حملات نظامی اشاره کرده است. به نظر من، اکنون در نقطه‌ای حساس ایستاده‌ایم و لازم است تلاش‌ها برای مدیریت اوضاع ادامه یابد.
مدیر کل آژانس همچنین از تماس تلفنی خود با سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، پس از ورود به بوئنوس‌آیرس خبر داد و بیان کرد «در این گفت‌و‌گو، توافق کردیم که در هفته‌های آتی سفری به تهران داشته باشم تا زمینه برای شفاف‌سازی برخی موضوعات باقی‌مانده فراهم شود». او در پایان، هدف از این سفر را کاهش تنش‌ها عنوان و تصریح کرد: «ضروری است که تمام تلاش خود را برای جلوگیری از یک درگیری احتمالی که می‌تواند پیامد‌هایی فاجعه‌بار به دنبال داشته باشد، به‌کار بگیریم».
مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، پیش‌تر هم بر اهمیت گفت‌و‌گو با مقامات ایرانی تأکید کرده و از احتمال سفر خود به تهران تا پیش از پایان آوریل ۲۰۲۵ خبر داده بود. وی هدف از این سفر را تسهیل روند دستیابی به یک چارچوب پایدار و قابل اتکا درخصوص همکاری‌های هسته‌ای با ایران عنوان کرده است.
گروسی در گفت‌و‌گو با خبرگزاری تاس روسیه اعلام کرد که اگرچه زمان دقیق سفر هنوز مشخص نیست، اما رایزنی‌هایی برای انجام آن در حال انجام است. هم‌زمان، منابع دیپلماتیک نیز از تماس تلفنی میان وی و عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، برای هماهنگی مقدمات این سفر خبر داده‌اند. این تحرکات در شرایطی رخ می‌دهد که فضای سیاسی منطقه در پی اظهارات تهدیدآمیز دونالد ترامپ علیه ایران وارد مرحله‌ای پرمخاطره شده است.
در این بین آژانس خواستار شفاف‌سازی بیشتر در مورد دو مکان اعلام‌نشده شده که در آنها مواد هسته‌ای یافت شده است. در صورت عدم همکاری تهران، آژانس احتمال ارجاع مجدد پرونده ایران به شورای امنیت سازمان ملل را مطرح کرده است. از دیگر موارد نگران‌کننده، تصمیم ایران در سپتامبر ۲۰۲۳ برای لغو مجوز برخی از بازرسان آژانس بود. تهران این اقدام را واکنشی به «رفتار سیاسی سه کشور اروپایی» خواند. این تصمیم، نگرانی‌هایی درباره اثربخشی بازرسی‌های بین‌المللی و شفافیت برنامه هسته‌ای ایران ایجاد کرده است. در این شرایط، سفر احتمالی گروسی به تهران، واجد اهمیت استراتژیک خاصی است که از دو زاویه قابل تحلیل است:
اول؛ فرصت برای احیای دیپلماسی: در بحبوحه تهدیدات ترامپ و تنش‌های رو به افزایش، هرگونه پیشرفت در همکاری فنی ایران با آژانس می‌تواند به‌عنوان گشایشی دیپلماتیک تلقی شود. دستیابی به تفاهم درباره موضوعات باقی‌مانده مانند منشأ ذرات اورانیوم و مکان‌های اعلام‌نشده، می‌تواند زمینه‌ای برای اعتمادسازی با تروئیکای اروپا (آلمان، فرانسه و بریتانیا) باشد.
دوم؛ محدودیت‌های ناشی از فضای سیاسی: در سوی دیگر، بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که حتی در صورت دستیابی به توافق فنی، فضای سیاسی کنونی اجازه پیشرفت معنادار را نمی‌دهد. دولت دوم ترامپ با ترکیبی از تهدید‌های نظامی، تحریم‌های جدید و فشار دیپلماتیک، عملا مسیر گفت‌و‌گو را مسدود کرده است.
افزون بر این، تروئیکای اروپایی نیز خواستار ارائه گزارش دقیق‌تری از سوی آژانس در نشست شورای حکام در خرداد ۱۴۰۴ شده‌اند. اگر این گزارش حاوی نکاتی باشد که نشان‌دهنده عدم همکاری کامل ایران باشد، احتمال فعال‌سازی مکانیسم ماشه و ارجاع مجدد پرونده به شورای امنیت افزایش می‌یابد. در مجموع، سفر احتمالی گروسی به تهران هم می‌تواند آغازگر یک مسیر تازه برای کاهش تنش‌ها باشد و هم در صورت نبود فضای مناسب سیاسی، به ابزاری برای افزایش فشار بین‌المللی علیه ایران تبدیل شود.
