نقش نارضایتی جنسی در طلاق

محمد مهدی ترحمی*؛ متاسفانه دیده شده برخی زوجین تصمیم به جدایی می‌گیرند و می‌گویند می‌خواهیم توافقی جدا شویم. این موضوع خانواده زوجین و اطرافیان ایشان را شوکه می‌کند و این سوال برایشان مطرح می‌شود که این زن و شوهر که در صفا و آرامش بودند و با هم مشکلی نداشتند، چطور به این نتیجه رسیده‌اند؟ در پاسخ به این سوال، بهانه‌هایی تحویل خانواده خود می‌دهند، بهانه‌هایی از این قبیل که همدیگر را درک نمی‌کنیم یا تفاهم نداریم یا انگیزه‌ای برای ادامه زندگی مشترک وجود ندارد و زندگی‌مان تکراری شده. اما با ورود به جزئیات و منشا اختلاف و پیگیری، متوجه می‌شویم حتی خودشان هم دقیق نمی‌دانند، چرا می‌خواهند از هم جدا شوند، شاید هم می‌دانند، لیکن حیای مرسوم در خانواده‌های ایرانی اجازه بیان آن مبنی بر این که به دلیل نارضایتی جنسی این تصمیم را گرفته‌اند، نمی‌دهد!

رعایت حقوق همسر براى داشتن روابط مستحکم در بنیان خانواده و تداوم زندگی مشترک ضرورى است. حقوق زناشویی و جنسی یکی از مهم‌ترین حقوق زوجین بوده که نقش بسزایى در تداوم زندگى زناشویى دارد و باید هر یک از زوجین به آن توجه کنند. این امر در قانون ایران مورد توجه قرار گرفته است. شایان ذکر است بسیاری از اختلافات و مشکلات روحی و روانی که برای همسران جوان بوجود می‌آید ریشه در عدم آگاهی آنها نسبت به مسائل زناشویی دارد و با سبک شمردن آن زمینه سردی روابط را مهیا میکنند؛ لذا با شناخت صحیح و اجراى این حقوق، میتوان به تداوم زندگى زناشویى کمک کرد.

متاسفانه برخی از زوجین بلحاظ وجود شرم و حیا، این موضوع را سالیان سال مطرح نکرده و موجب مشکلات جسمی و روحی زیادی برای خود می‌شوند. در نهایت این مساله بسیار مهم، زمینه جدایی و از بین رفتن صمیمیت بین زوجین را فراهم می‌کند. چنانچه زن و مرد برای مدت طولانی ارتباط جنسی نداشته باشند نسبت به هم سرد شده و در اکثر موارد ازدواج آنها معنایی جز تحمل کردن همدیگر بر اثر مصلحت اندیشی ندارد. اختلال جنسی می‌تواند روابط زوجین را دچار رخوت و سردی کند و دو طرف را به بسوی جدایی هدایت کند.

هر کدام از زوجین نسبت به دیگرى حقوقى دارد که بی توجهى بدان‏ ممکن است موجب بروز یا تشدید اختلافات و نارضایتى در زندگى زناشویى گردد، حقوق جنسى همسر یکی از مهمترین حقوق یا تکالیف است که با رعایت آن می‌توان در تحکیم روابط همسر و بنیان خانواده موثر شد، قانونگذار در همین راستا بر اساس ماده ۱۱۲۹ قانون مدنی بیان داشته، اگر زوجه از وظایف زناشویی خود امتناع کند، مرد می‌تواند درخواست طلاق دهد. از سوی دیگر، زوجه نیز می‌تواند در صورت عدم انجام وظایف زناشویی توسط شوهر، دادخواست طلاق ارائه دهد.

نداشتن رابطه زناشویی با همسر از جمله عواملی است که می‌تواند ادامه زندگی را برای زوجین دشوار کند چه آن که فارغ از آسیب و آثار نامطلوب روحی ناشی از آن، هر یک از زن و مرد می‌توانند به علت نداشتن رابطه زناشویی مطلوب، مطابق قانون مدنی درخواست طلاق دهند. حسب ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی زن مجاز است در صورت عسر و حرج، از دادگاه تقاضای طلاق کند، لذا کلیه حقوق و تکالیفی که برای هر یک از زوجین مطرح می‌گردد، به نوعی لازمه‌ی حسن معاشرت به حساب می‌آید.

نداشتن رابطه جنسی یا نداشتن روابط زناشویی مطلوب یکی از مهم‌ترین و شایع‌ترین مشکلات ازدواج است تا جایی که می‌تواند منجر به ظهور سایر اختلافات و نهایتا زندگی مشترک را به طلاق ختم نماید. در نتیجه چنانچه پاسخ درستی به نیاز جنسی همسر داده نشود، این امر می‌تواند سبب بحران شدید روحی و انحراف جنسی گردد. به موجب ماده ۱۱۰۳ قانون مذکور، زوجین مکلف به حسن معاشرت با یکدیگر هستند، همچنین حسب ماده ۱۱۰۴، زوجین باید در تشیید مبانی خانواده به یکدیگر معاضدت نمایند و در ماده ۱۱۰۲ قانون فوق‌الذکر تاکید نموده به محض ایجاد روابط زوجیت برای زوجین، حقوق و تکالیفی ایفاد می‌گردد.

در تعریف عسر و حرج می‌توان گفت، عسر در لغت به معنای سختی و مشقّت آمده و حرج نیز به معنای ضیق و تنگی و تنگنا می‌باشد. لازم به ذکر است، یکی از مواردی که عسر و حرج که موجب درخواست طلاق می‌شود، نیاز و تمایلات جنسی نامتعارف است، لذا با تمایل و اصرار به رابطه جنسی نامتعارف تا حدی که همسر دچار عسر و حرج در زندگی مشترک شود، امکان وقوع طلاق بوجود می‌آید.

در قانون مدنی ایران، طلاق به عنوان راهکاری جهت خاتمه و انحلال نکاح، تحت شرایطی پیش بینی شده که یکی از این شرایط، نداشتن رابطه زناشویی است که توسط هر یک از زوجین قابل مطرح شدن بوده و در صورت احراز این امر و شرایط قانونی لازم توسط دادگاه، حکم به طلاق صادر خواهد شد.

قانون گذار به موجب ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی، موارد عسر و حرج را بیان داشته، لیکن موارد عسرو حرج منحصر به موارد مذکور در ماده فوق‌الذکر نیست و تشخیص شرایط تحقق عسر و حرج با دادگاه خواهد بود.

*وکیل دادگستری