جنگنده F-۱۵ Eagle ساخت مک دانل داگلاس یکی از معروفترین جتهای جنگنده ایالات متحده است. این جنگندهها برای اولین بار در اواسط دهه ۱۹۷۰ وارد خدمت شدند و در طول تولید خود در ایالات متحده، مک دانل داگلاس دستکم ۱،۱۹۸ فروند از آنها را تولید کرد. در حالی که F-۱۵ Eagle یک جنگنده نسل چهارم است که در جایگاه پایین تری نسبت به هواپیماهای نسل پنجم قرار میگیرد، اما همچنان یک جنگنده برتری هوایی کلیدی در سراسر جهان است. ایالات متحده طرح جایگزینی ناوگان F-۱۵های قدیمی خود را آغاز کرده و هواپیماهای قدیمی را با مدلهای جدیدتر جایگزین کرده است.
به گزارش روزیاتو، آخرین مدل این جنگنده، F-۱۵EX Eagle II، که توسط بوئینگ ساخته شده بود، وظیفه جایگزینی جنگندههای قدیمی را بر عهده دارد. مدل جدید تا زمانی در دهه ۲۰۳۰ در خدمت خواهد بود و در این بین، F-۱۵ یکی از پر استفادهترین جنگندههای برتری هوایی ایالات متحده باقی خواهد ماند. البته، مانند بسیاری از تسلیحات تولید شده در ایالات متحده، F-۱۵ به چندین کشور متحد فروخته شده است و بدین ترتیب نیروی هواییهایی متشکل از F-۱۵ را در سراسر جهان توسعه داده اند. برخی از کشورهایی که F-۱۵ را در اختیار دارند، عربستان سعودی، ژاپن، اسرائیل و تعدادی دیگر هستند.
البته، ایالات متحده نیز به پرواز با F-۱۵ ادامه میدهد، بنابراین با وجود تعداد زیادی از این هواپیماها که در سراسر جهان فعالیت میکنند، کاملاً قابل درک است که از خود بپرسیم چه کشوری بیشترین تعداد از این جنگندهها را در اختیار دارد. پاسخ آسان و ساده به این سوال ایالات متحده است که دارای ناوگانی متشکل از ۳۹۵ فروند F-۱۵ فعال از مدلهای مختلف این جنگنده بوده و تعداد بیشتری نیز سفارش داده است. این بیشترین تعداد اف-۱۵در نیروی هوایی هر کشوری است، اما برخی دیگر از کشورها به این عدد نزدیک شده اند. در اینجا تمام کشورهایی که F-۱۵ Eagle را در نیروی هوایی خود دارند را معرفی کرده و خواهیم گفت که هر کشور چند فروند عملیاتی از این جنگنده آمریکایی در اختیار دارد.
وبسایت World Air Forces ۲۰۲۴ دارای اطلاعات تفکیکی کاملی از قدرت نیروهای هوایی جهان، از جمله هر نسخه از F-۱۵ است، بنابراین تشخیص اینکه کدام کشور بیشترین تعداد از هر جنگنده را دارد کار سختی نیست. کشوری که بیشترین F-۱۵ را در نیروی هوایی خود دارد، ایالات متحده است که از ۳۹۵ فروند عملیاتی F-۱۵ در مدلهای مختلف را استفاده میکند. این جنگندهها شامل ۳۷۷ فروند F-۱۵ C/E/EX همراه با ۱۰۲ فروند سفارش جدید و ۱۸ فروند F-۱۵D دیگر است که برای آموزش استفاده میشوند.
کشور بعدی که بیشترین تعداد F-۱۵ را دارد، عربستان سعودی است که ۲۱۱ فروند جنگنده F-۱۵C/S/SA در اختیار دارد، در حالی که F-۱۵SA یک نسخه به شدت ارتقا یافته از F-۱۵S Strike Eagle است. ژاپن کشور بعدی است که بیشترین تعداد F-۱۵ را در نیروی دفاع از خود هوایی ژاپن (JASDF) در اختیار دارد و ۱۵۵ فروند نسخه اصلاح شده F-۱۵J را در ناوگان بخش هوایی ارتش خود میبیند.
نسخه مخصوص ژاپن بر اساس F-۱۵C ساخته شده، اگرچه به شدت نسبت به همتای غربی خود تغییر یافته است. ایالات متحده مجوز ساخت F-۱۵Jهای ژاپنی را به صنایع سنگین میتسوبیشی داده که باعث میشود کل تولیدات اف-۱۵ میتسوبیشی در اختیار ژاپن قرار گیرد. در مقابل، F-۱۵SA، که توسط نیروی هوایی سلطنتی عربستان استفاده میشود، در ایالات متحده و توسط کمپانی بوئینگ تولید میشود، اگرچه تعمیر و نگهداری آنها بر عهده خود نیروی هوایی عربستان است.
دانستن اینکه F-۱۵ چه ویژگیهایی دارد بسیار مهم است، زیرا نسخه امروزی بسیار برتر از هواپیمای معرفی شده در دهه ۷۰ است. بروز رسانی و ارتقاء مداوم هواپیما در ارتش ایالات متحده یک رویکرد نسبتاً استاندارد است و F-۱۵ نیز از این قاعده مستثنی نیست. از زمان معرفی، F-۱۵ دستخوش اصلاحات و ارتقاءهای متعددی شده است که در نتیجه آن انواع مختلفی از این جنگندهها قادر به شرکت در ماموریتهای متعدد برای ایالات متحده و متحدانش هستند.
در بطن خود، F-۱۵ یک جنگنده دو موتوره و مناسب همه شرایط آب و هوایی است که میتواند در جنگهای تن به تن هوایی شرکت کرده، اهداف روی زمین را با پیکربندی F-۱۵E Strike Eagle از بین ببرد یا پرواز در ماموریتهای برتری هوایی در مناطق مورد مناقشه انجام دهد. تا به امروز هیچ جنگنده F-۱۵ در نبرد هوا به هوا سرنگون نشده است و نیروی هوایی اسرائیل پیروزیهای متعددی را در پرواز با این جنگنده به دست آورده است. نسخههای تک و دو سرنشینه از این هواپیما وجود دارد، بنابراین فوق العاده چندمنظوره بوده و دارای سابقه عملکرد جنگی ثابت شدهای است.
در حالی که پیکربندیهای زیادی از تسلیحات و مهمات در این جنگنده وجود دارد، اکثر نسخهها سیستمهای تسلیحاتی مشابهی را حمل میکنند. F-۱۵ها با یک توپ ۲۰ میلی متری M-۶۱A۱ عرضه میشوند و میتوانند موشکهای AIM-۱۲۰ AMRAAM و AIM-۱۲۰ AMRAAM را شلیک کنند. این جنگنده دارای برد ۵۵۲۰ کیلومتر بوده، میتوانند به سقف پرواز ۶۵۰۰۰ فوتی برسد و بسته به نسخه، میتواند سریعتر از ۲ ماخ پرواز کنند و به سرعت ۳ کیلومتر در ساعت برسد، در حالی که نسخه F-۱۵EX Eagle II به سرعت ۳ ماخ نیز نزدیک شده است. بر اساس توصیهها به خلبان ها، سرعت این نسخه نباید از ۳،۵۶۰ کیلومتر بر ساعت فراتر برود، اما همین سرعت آن را به یکی از سریعترین جتهای جنگنده تولید شده در جهان تبدیل میکند.
نمیتوان انکار کرد که سه کشور برتر تعداد زیادی F-۱۵ در اختیار دارند، اما اینها همه جنگندههای اف-۱۵ در سرویس نیستند. پنج کشور دیگر نسخههایی از F-۱۵ را در نیروی هوایی مربوطه خود دارند، اگرچه این اعداد در مقایسه با سه دارنده برتر اف-۱۵ چندان قابل توجه نیست. ارتش اسرائیل در مجموع ۸۶ فروند F-۱۵ در اختیار دارد که ۶۶ فروند آنها از نسخه F-۱۵/A/CI/I و عملیاتی هستند. ارتش اسرائیل به خرید و ارتقاء جنگندههای خود ادامه میدهد و مدل جدیدتر F-۱۵IA را به محض در دسترس قرار گرفتن در ناوگان خود خواهد داشت.
پس از اسرائیل، قطر کشور بعدی است که در حال حاضر ۳۳ فروند F-۱۵QA Ababil در اختیار دارد و ۳۶ فروند دیگر نیز سفارش داده است. پس از قطر، کره جنوبی ۵۹ فروند از نسخه F-۱۵K Slam Eagle را در نیروی هوایی خود به کار گرفته است. سنگاپور تقریباً به همین تعداد اف-۱۵ دارد، در حالی که ۴۰ فروند عملیاتی F-۱۵SG در نیروی هوایی جمهوری سنگاپور پرواز میکنند. در نهایت، اندونزی در حال حاضر جنگنده اف-۱۵ در اختیار ندارد، اما ۲۰ فروند از این جنگندهها را سفارش داده که در سالهای آینده تحویل این کشور داده خواهند شد.
هر یک از این کشورها (به جز ژاپن) F-۱۵ را مستقیماً از ایالات متحده خریداری میکنند، جنگندههایی که توسط بوئینگ در کارخانه آن در سنت لوئیس، میزوری، تولید میشوند. تا سال ۲۰۲۴، در مجموع ۱،۰۴۴ فروند F-۱۵ در ارتشهای مختلف در سراسر جهان فعال بوده اند و تعداد بیشتری نیز در راه است. بوئینگ قصد دارد به تولید این هواپیما ادامه دهد، و جدیدترین مدل، F-۱۵EX Eagle II، با نام F-۱۵IA به نیروی هوایی اسرائیل تحویل داده خواهد شد. برنامههای خرید این جنگنده تا پایان سال مالی ۲۰۲۸ ادامه خواهد داشت، اگرچه این امر میتواند تا دهه ۲۰۳۰ نیز ادامه یابد، موضوعی که باعث میشود F-۱۵ دههها پس از معرفی خود همچنان به تسلط بر آسمان جهان ادامه دهد.