کارگر برای اطلاع از سخت و زیان‌آور بودن کار خود چه کار کند؟

در قانون، کار‌های سخت و زیان‌آور، کار‌هایی هستند که در آن‌ها عوامل فیزیکی، شیمیایی، مکانیکی و بیولوژیکی محیط کار، غیراستاندارد است و بر اثر اشتغال کارگر تنشی به‌مراتب بالاتر از ظرفیت‌های طبیعی (جسمی و روانی) در کارگر ایجاد می‌شود.

تاریخ انتشار: ۱۶:۰۴ - ۲۴ مهر ۱۴۰۳

یکی از مشکلات کارگران در مشاغل سخت و زیان‌آور این است که کارفرما ۴درصد حق بیمه را پرداخت نکرده باشد. کارگر با مراجعه به تأمین اجتماعی می‌تواند متوجه شود که کارفرما سهم سختی کار ۴درصد را پرداخت کرده است یا خیر.

به گزارش تسنیم، یکی از مشکلات کارگران عدم‌آگاهی آنها از عنوان شغلی در لیست بیمه است، چرا که اگر این عنوان در لیست بیمه دچار مشکل شود کارگران هنگام بازنشستگی با گرفتاری‌هایی روبه‌رو خواهند شد.

با شنیدن واژه مشاغل سخت و زیان‌آور شاید تنها به یاد کارگرانی افتاده باشید که در شرایط سخت به کار خود ادامه می‌دهند، اما در بسیاری موارد جزئیات شغلی خود را نمی‌دانند. مشاغل شامل دو گروه مشاغل عادی و مشاغل سخت می‌باشد. مشاغل سخت و زیان‌آور، به مشاغلی گفته می‌شود که در آنها عواملی، چون عوامل فیزیکی، شیمیایی، بیولوژیکی و ... از حالت استاندارد خارج شده است و کارگر طی فعالیت مداوم از لحاظ جسمی و روحی آسیب جدی می‌بیند، طبیعتاً این آسیب نتایج ناخوشایندی خواهد داشت که منجر به بیماری و عوارض خطرناک خواهد شد.

اما این‌که چگونه متوجه شویم سختی کار به ما تعلق گرفته است، موضوعی دیگر است.

در قوانین و مقررات مربوطه لیست مشاغل سختی کار در برخی موارد تعیین شده است. لیست مشاغل سختی کار موجود در قوانین بسیار محدود است و علاوه بر آن هزاران شغل در محیط کار واقعی وجود دارد. تکلیف مشاغلی که در لیست نیستند چیست؟ راه برای سایر مشاغل سختی کار بسته نیست بلکه در قانون برای این کار کمیته سخت و زیان‌آور تعیین شده است تا این مشاغل را بررسی کند.

سختی کار اصطلاحی است که بین اغلب کارگران و کارکنان مطرح می‌شود، منظور از سختی کار چیست و چگونه بفهمیم سختی کار داریم؟

معیار‌های اندازه‌گیری سختی کار در قوانین و مقررات

پس در متن قانون معیار‌های تشخیص سخت و زیان‌آور بودن مشاغل وجود عوامل فیزیکی مانند صدا، گردوغبار و عوامل شیمیایی مانند بخارات مضر و عوامل بیولوژیکی مانند تماس با انواع باکتری‌ها و ویروس‌ها تعیین شده است.

در اغلب محیط‌های کار این عوامل وجود دارند و چنانچه شدت و مدت مواجهه با این عوامل بیشتر از حدود مجاز تعیین شده باشد به‌عنوان سخت و زیان‌آور شناخته می‌شوند.

لازم به ذکر است حتی با وجود بودن شغل در لیست مشاغل سخت و زیان‌آور باز هم نیاز است این مشاغل در کمیته سختی کار مطرح و تأیید شوند.

در نتیجه این سؤال که "آیا شغل ما سختی کار دارد یا نه؟ " از قبل قابل تشخیص و پیش‌بینی نیست و باید پس از احراز شرایط سابقه در کمیته مربوطه مطرح و بررسی شود.

مریم زنده‌دل، کارشناس روابط کار درباره اینکه چگونه متوجه شویم سختی کار به ما تعلق گرفته است؟ می‌گوید: اگر کارگر بخواهد متوجه سختی کار شود می‌تواند به شعبه تأمین اجتماعی مربوطه مراجعه کند و ببیند که آیا سختی کار ۴ درصد را کارفرما پرداخت کرده یا خیر.

وی ادامه داد: اگر عنوان شغلی کارگر در لیست بیمه درست قید شده باشد در واقع کارفرما سختی کار کارگر را پذیرفته است، اما اگر به‌عنوان مثال به‌جای جوشکار، کارگر ساده رد شده باشد به این معنی است که کارفرما نمی‌خواهد سختی کار را پرداخت کند، اگر چنین موضوعی برای کارگران پیش آمد باید مدارک و مستندات را به کمیته مشاغل سخت و زیان‌آور ارسال کنند تا به‌نوعی عنوان شغلی صحیح اثبات شود.

کارشناس روابط کار بیان کرد: لازم به ذکر است عنوان شغلی در صلاحیت اداره کار قرار گرفته است یعنی کارگر می‌تواند در اداره کار دادخواستی مربوط به عنوان شغلی تنظیم کند، اگر در اداره کار عنوان شغلی احراز شود، در مرحله بعد کارگر باید به کمیته مشاغل سخت و زیان‌آور مراجعه کند و همچنین در زمان بازنشستگی اگر کارفرما مبلغ ۴ درصد را پرداخت نکرد، کارگر می‌تواند شخصاً این مبلغ را پرداخت و بعد از بازنشست شدن اقدام به طرح دعوی علیه کارفرمای خود کند.