جزییات تازه انفجار معدن زغال سنگ طبس؛ حادثه هنگام تخریب کارگاه روی داد

۳۱ شهریور ماه امسال یازدهمین حادثه معدنی در کشور اتفاق افتاد و انفجار معدن زغال‌سنگ طبس در استان خراسان جنوبی موجب کشته شدن ۵۲ نفر و مجروحیت بیش از ۲۰ نفر شد. در گزارشات اولیه دلیل این حادثه نشت گاز متان در یکی از کارگاه‌های شرکت زغال‌سنگ معدنجوی عنوان شده است، اما بررسی دقیق این حادثه به کمیته ویژه‌ای متشکل از مسئولان قضایی و وزارت صمت محول شده تا در اسرع وقت دلیل این حادثه را مورد ارزیابی قرار دهند.

به گزارش تسنیم، معدن حادثه دیده معدنجو طبس زیرمجموعه شستا بود که در دهه ۹۰ به بخش خصوصی واگذار شده است. این معدن در مسیر جاده زغال سنگ طبس واقع شده است. مجموعه زغال سنگ طبس مجموعه بسیار وسیعی است که به گفته کارگران منطقه هرچه به سمت کرمان می‌رود زغال سنگ مرغوب‌تری دارد و دیواره‌ها نازک می‌شود، اما هرچه به سمت یزد می‌رود دیواره‌ها کلفت‌تر است و زغال مرغوب نیست. حادثه مرگبار در بخش نامرغوب زغال سنگ اتفاق افتاده است.

سعید صمدی فعال حوزه معدن در خصوص ابعاد جدید انفجار معدن زغال سنگ طبس می‌گوید: معدن زغال سنگ پروده ۵ دارای ۳ بلوک بود که در اختیار آقای مجتهد زاده است. این معدن یکی از قوی‌ترین سیستم‌های ایمنی را در میان معادن زغال سنگ داشت.  

وی با اشاره به سیستم تهویه این معدن، گفت: هر دقیقه ۴ هزار و ۵۰۰ متر مکعب هوا در این معدن تهویه می‌شد. ما دو مدل تهویه در معادن داریم مدل دهشی و مدل مکشی.   معدن پروده طبس سیستم تهویه معدن مکشی داشت. در این حالت لوله مکش هوا در نزدیکی سینه کار قرار گرفته و گرد و غبار و گاز‌های موجود در سینه کار را به خارج هدایت می‌نماید.

صمدی افزود: به علت محدودیت‌هایی که وجود دارد لوله تهویه را نمی‌توان خیلی نزدیک به جبهه کار قرار داد نزدیکترین فاصله لوله تهویه بین ۱۲ تا ۱۵ متری سینه کار است به همین علت در این فاصله فضای راکدی بین انتهای لوله تهویه سینه کار استخراجی به وجود می‌آید که تمرکز گرد و غبار در آن فوق العاده زیاد خواهد شد. برای حل این مشکل به وسیله یک ونتیلاتور دهشی و یک لوله کوتاه دیگر هوای تازه را به سینه کار انتقال می‌دهند در اثر این کار گرد و غبار متراکم شده به دهانه ورودی لوله مکش وارد میشود و این روش به نام اورلاب معروف است.

دبیر انجمن زغال سنگ با تأکید بر اینکه در این معدن ورودی‌ها در انتهای بلوک C بود که به ترتیب هوا وارد بلوک C و B و A و نهایتاً تخلیه می‌شد، افزود: کل تونل معدن طبس سیستم تهویه داشت و ضمن اینکه این تونل تهویه در عین حال تونل ارتباطی و تونل فرار هم بود که اگر ریزشی در معدن به وجود می‌آمد معدن مسدود نشود.

وی در رابطه با عملکرد معادن زغال سنگ نیز به ارائه توضیحاتی پرداخت و گفت: راه اندازی معادن زغال سنگ اینگونه هست که یک لایه با ضمانت یک متر زغال سنگ شناسایی می‌شود، برای اینکه این لایه‌ها را استخراج کنند معمولا یک تونل بالای لایه زغال سنگ و یک تونل هم پایین لایه ایجاد می‌شود. این دو تونل با هم ۱۲۰ متر فاصله دارند و حدود ۱۵ متر مکعب هستند تا امکان تردد واگن و لوکوموتیو وجود داشته باشد.

به گفته صمدی، از تونل بالایی با دستگاه‌های مخصوص کار کندن زغال‌ها انجام و در تونل پایین جمع آوری زغال‌های کنده شده انجام می‌شود.

وی با اعلام اینکه معمولا کارگر‌ها یک متر که به جلو می‌روند پشت سر خود چوب می‌گذارد تا کارگاه استخراج ریزش نداشته باشد، گفت: در روند استخراج زغال سنگ حدود ۵۰ تا ۶۰ متر که کارگر‌ها جلو می‌روند به خاطر اینکه گارگاه خارج از اراده تخریب نشود خودشان کار تخریب کارگاه را انجام می‌دهند به این صورت که با نصب سیم بکسل به چوب‌ها یا یک انفجار کوچک کارگاه را پایین می‌آورند.

دبیر انجمن زغال سنگ با اشاره به اینکه حادثه معدنجو طبس در هنگام تخریب کارگاه اتفاق افتاده است، افزود: با تخریب کارگاه یک دفعه حجم عظیمی از گاز  متان در معدن آزاد می‌شود. البته، چون شیفت ۳ بوده تعداد کارگران معدن کم بوده است در غیر این صورت تعداد کشته‌های این حادثه رقم‌های بالاتری داشت.

به گفته صمدی، بعد از تخریب کارگاه C  که در آن حدود ۱۲ کارگر بودند، چون بلوک‌های C.B.A.   با یکدیگر در ارتباط بودند سریع گاز متان به سایر بلوک‌ها سرایت کرده و باعث کشته و مجروح شدن کارگر‌های بلوک B  شده است. جالب است بدانید گاز متان معمولاً به ۳ درصد برسد احتمال انفجار دارد و در زمان انفجار گاز متان همراه خود تولید دی اکسید کرین و مونو اکسید کربن می‌کند که اصولاً بو هم ندارد.

وی تصریح کرد: در معدن پروده تونل‌های تهویه با هم در ارتباط هستند و در کارگاه B حدود ۶۰ نفر کارگر مشغول استخراج زغال بودند و، چون سیستم تهویه مکشی بود و تمام گاز‌ها مستقیم به سمت B هداست شدند. در بلوک B هیچ صدا و انفجاری اتفاق نیفتاده و  دلیل فوت کارگر‌ها نشت گاز بود.

صمدی در پایان گفت: در هر شیفت این معدن ۶۰۰ نفر کارگر کار می‌کردند و در مجموع ۱۷۰۰ نفر در این معدن فعالیت می‌کردند.