شایع‌ترین علت پیوند کبد در ایران

دبیر علمی چهل وپنجمین کنگره سالیانه جامعه جراحان ایران گفت: شایع‌ترین علت نیاز به پیوند کبد در کشور، عارضه کبد چرب است و این مساله کاملا وابسته به شیوه زندگی است.

به گزارش مهر، علی جعفریان افزود: زندگی صنعتی باعث میشود که فعالیت فیزیکی کم شود، رژیم غذایی که نامناسب می‌شود، افراد به طرف چاقی میروند ودر نهایت کبد چرب بروز میکند؛ متاسفانه این اتفاق خیلی سریع جلو میرود.

استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران با بیان اینکه در دنیا به خصوص کشور‌های غربی و شرق آسیا شایعترین علت کبد چرب، مصرف الکل و ابتلا به بیماری هپاتیت بوده است، افزود: متاسفانه در فهرست بیماران پیوندی کشور که از سال ۱۳۸۰ تا کنون، اولین علت نارسایی کبد و نیاز به پیوند، عارضه کبد چرب ثبت شده است.

فلوشیپ جراحی کبد، مجاری صفراوی و پیوند کبد گفت: درصد مصرف الکل در کشورما خوشبختانه زیاد نیست و حدود دو ونیم درصد مریض‌های ما به علت مصرف الکل پیوند کبد شدند و هپاتیت B و C به واسطه واکسیناسیون و دارو در کشورمان کنترل شده است، اما کبد چرب عارضه شایع و رتبه بالاتری محسوب میشود؛ بیماری‌های خود ایمنی هم مواردی از نیاز به پیوند را شامل میشود که به وراثت بستگی دارد.

دکتر جعفریان با بیان اینکه گاهی ۱۰ تا ۱۵ سال طول می‌کشد که کبد فرد تخریب شود و این روند در هر فرد متفاوت است، افزود: تعداد قابل توجهی از موارد نیاز به پیوند کبد، قابل پیشگیری است؛ رژیم غذایی نا سالم و فعالیت فیزیکی کم، شیوه مناسب زندگی نیست و خطر امراض قلب و عروق و کبد چرب را بالا میبرد که عارضه بسیار بسیار خطرناکی است و روند ایجاد آن مزمن و طولانی خواهد بود.

رییس تیم پیوند کبد بیمارستان امام خمینی تهران با تاکید بر اینکه حدود نیمی از موارد ابتلا به کبد چرب متاسفانه به سمت تخریب بافت کبد و نارسایی آن خواهد رفت، گفت: از این میزان حدود ۱۰ درصد به پیوند کبد منجر می‌شود.

دبیر علمی چهل و پنجمین کنگره سالیانه جامعه جراحان که ۱۷ تا ۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۳ در مرکز همایش‌های رازی دانشگاه علوم پزشکی ایران برگزار می‌شود، افزود: کبد ارگان مقاومی است و شاید سالیان سال به سمت تخریب پیش نرود، ولی فردی که کبد چرب دارد، طی دراز مدت در معرض تخریب کبد است و بالارفتن آنزیم‌های کبدی «علامت مهم و زنگ خطر» برای این بیماری محسوب می‌شود.

این جراح پیوند کبد افزود: بالا رفتن آنزیم‌های کبد و طولانی شدن این وضعیت به سمت عارضه سیروز کبدی پیش میرود، ولی همه این موارد به پیوند نیاز ندارند بلکه حدود ۲۰ درصد موارد سیروز کبدی نیازمند پیوند خواهند شد.

استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت: با رژیم غذایی و کنترل وزن میتوان این روند را متوقف کرد و حتی سلامت کبد را بازگرداند؛ چاقی در بچه‌ها شایع است و نباید اجازه داد فرزندانمان کم تحرک شوند حتی در یک آپارتمان کوچک هم باید شرایط فعالیت فیزیکی فرزندان را فراهم کنیم.

جعفریان افزود: اگر فرض کنیم از جمعیت ۸۰ میلیونی کشور فقط ۱۰ درصد چاق باشند، چیزی حدود ۸ میلیون نفر خواهد بود و اگر ۱۰ درصد این تعداد کبد چرب داشته باشند و به پیوند برسند، رقمی حدود ۸۰۰ هزار نفر خواهد بود که این رقم خیلی بزرگ است و در مقایسه با تعداد کل یک سال پیوند کبد در ایران که حدود هزار مورد است، رقم بالایی خواهد بود؛ اگر ظرفیت‌های موارد مرگ مغزی را به حداکثر استفاده ممکن برسانیم شاید این رقم به دو هزار مورد پیوند کبد در سال برسد.

فلوشیپ جراحی کبد، مجاری صفراوی و پیوند کبد با تاکید بر اینکه عارضه کبد چرب، دارویی به عنوان درمان اصلی ندارد و دارو‌ها اکنون در قالب مکمل دارویی یا گیاهی است، افزود: شرکت‌های داروسازی در تلاش هستند، ولی هنوز خبری نیست؛ اگر یک شرکت دارویی موفق به تولید داروی موثر و اثربخش برای درمان کبد چرب باشد، سود خوب و رشد اقتصادی چشمگیری دارد. چون دارویی وجود ندارد، مساله تا اطلاع ثانوی بسیار بسیار جدی است.

وی گفت: الان بجز رژیم غذایی، کنترل وزن و تحرک فیزیکی، راه حل دیگری وجود ندارد. هرچه به عنوان دارو در بازار تبلیغ میشود در اصل داروی کبد چرب نیست و اثر درمانی ندارد بلکه داروی مکملی است که شاید به بعضی جهات به کارکرد کبد کمک کند، ولی به هیچ عنوان جلوی ابتلا کبد چرب را نمیگیرد و نقشی درکنترل پیشرفت آن ندارد. درمان کبد چرب در گرو اصلاح فرهنگ خانواده است. کار خوبی که دولت در سال‌های اخیر انجام داده درج برچسب ارزش غذایی و میزان کالری، قند و چربی روی بسته بندی مواد غذایی است. این یک ضابطه خوب است که طی حدود ۸ سال اخیر اجرا می‌شود. گام بعدی از وظایف دولت تخصیص بودجه برای درمان بیماری و انجام پیوند خواهد بود.

جعفریان با بیان اینکه امروزه دارو و تجهیزات پزشکی، چالش مهم در حوزه پزشکی است ابراز نگرانی کرد که یکی از دارو‌های مهم و کاربردی در بخش پیوند «فیبرینوژن» است و متاسفانه از چندین ماه پیش موجود نداریم و این به قیمت جان بیمار تمام میشود، چون اگر یک بیمار مشکل انعقادی داشته باشد و داروی فیبرینوژن در اختیار نداشته باشیم، متاسفانه فوت خواهد کرد؛ داروی فیبرینوژن، جایگزین مناسب و موثری ندارد.

تازه‌های جراحی در رشته‌های مختلف، جراحی عروق، پیوند اعضا، درمان‌های نوین جراحی در ایران و جهان امسال در چهل و پنجمین کنگره جامعه جراحان ایران ۱۷ تا ۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۳ مصادف با چهلمین سالگرد تاسیس جامعه جراحان ایران؛ با حضور جراحان تخصص‌ها و شاخه‌های مختلف مطرح خواهد شد.