ویپ و خطراتی فراتر از آسیب به ریه و مغز

فرارو- براساس گزارش جدیدی که توسط دانشگاه گلاسکو و به سفارش سازمان بهداشت جهانی تهیه شده در حال حاضر مصرف ویپ بیش از سیگار در میان جوانان رایج است. این بازتاب تحقیقاتی است که نشان می‌دهد محبوبیت ویپ در بین جوانان در بریتانیا در سالیان اخیر افزایش یافته است. براساس نظرسنجی انجام شده توسط موسسه خیریه ضد سیگار Ash تعداد نوجوانانی که ویپ استعمال می‌کنند از ۷.۷ درصد در سال ۲۰۲۲ میلادی به ۱۱.۶ درصد در سال ۲۰۲۳ میلادی افزایش یافته است.

به گزارش فرارو به نقل از ال پائیس، اکثر این کودکان قصد داشتند از روی کنجکاوی ویپ را استعمال کنند و نسبت به تبلیغات مرتبط با ویپ فروشگاه‌ها و در فضای مجازی آگاهی داشتند. انگیزه‌های دیگر آنان برای استعمال ویپ مواردی از جمله سهولت دسترسی به آن، طعم‌های جذاب (به ویژه برای جوان سال‌ها که جذب طهم‌های میوه‌ای یا طعم‌های با اسانس دسر می‌شوند) و استفاده از ویپ برای برقراری راحت‌تر ارتباط با همسالان بوده است.

با این وجود، استعمال ویپ خطرات زیادی را برای جوانان به همراه دارد از جمله آسیب رساندن به ریه‌ها و مغز. نوجوانی دوره حساسی برای رشد مغز است. در آن بازه زمانی مغز رشد کرده تغییر کرده و ارتباطات جدیدی را برقرار می‌کند. بخش‌هایی از مغز که احساسات را کنترل کرده و پاداش می‌دهند سریع‌تر از بخش‌هایی که به برنامه ریزی و خودکنترل گری کمک می‌نمایند رشد می‌کنند. این امر می‌تواند منجر به آن که نوجوانان در مقایسه با بزرگسالان در معرض خطرات بیش‌تر ناشی از استعمال ویپ قرار گیرند.

نیکوتین موجود در ویپ بر روی نوجوانان تاثیر متفاوتی در مقایسه با اثرگذاری بر روی بزرگسالان دارد، زیرا مغز انان به آن حساس‌تر است. گیرنده‌های مغزی تحت تاثیر نیکوتین برای یادگیری و اعتیاد مهم هستند. حتی سطوح پایین قرار گرفتن در معرض نیکوتین نیز می‌تواند نوجوانان را بیش‌تر به سوی اعتیاد به مواد دیگر و هم چنین به سوی رفتار‌های پرخطر سوق داده و یا باعث ایجاد مشکلات مرتبط با سلامت روانی در آنان شود.

نیکوتین می‌تواند اثرات طولانی مدتی بر مغز نوجوانان داشته باشد. قرار گرفتن در معرض نیکوتین می‌تواند به توانایی یک فرد جوان سال به منظور یادگیری و تمرکز آسیب برساند و باعث می‌شود وقتی به او بزرگسالی می‌رسد احتمال بیشتری وجود داشته باشد که به صورت تکانشی عمل کند. حتی مقدار اندکی نیکوتین نیز می‌تواند برای نوجوانانی که مستعد ابتلا به بیماری‌هایی مانند آسم هستند خطرناک باشد و آنان را نسبت به استرس حساس‌تر کند و احتمالا منجر به بروز مشکلات خُلقی در آینده شود.

در مورد افراد جوانی که به سمت استعمال ویپ رفته اند احتمال آغاز استعمال سیگار بیش‌تر است و ترک مصرف نیکوتین برای آنان دشوارتر خواهد بود. هم چنین، اگر آنان ویپ و سیگار را همزمان استعمال کنند سلامتی شان بیش از پیش به خطر خواهد افتاد.

خطرات پنهان

هم چنین، خطرات کم‌تر آشکاری در مورد استعمال ویپ وجود دارد. مواد شیمیایی موجود در مایعات درون ویپ می‌توانند حاوی فلزات سنگین و احتمالا پلوتونیوم رادیواکتیو باشند که همگی مضر هستند. مواد تشکیل دهنده، میزان استفاده از هر کدام و دمایی که در آن حرارت داده می‌شود نیز می‌تواند بر آن چه به بخار تبدیل می‌شود تاثیر بگذارد. برخی از ویپ‌ها نیز ممکن است نیکوتین بیش تری نسبت به آن چه کاربر انتظار دارد ارائه دهند. این امر می‌تواند به دلیل ترکیب خاصی از موادی باشد که برند‌های مخلف در مایع ویپ قرار داده اند.

تنوع طعم دهنده‌ها در ویپ‌ها به خصوص برای نوجوانان نگران کننده است. ویپ‌ها با بیش از ۷۰۰۰ طعم در بازار مانند میوه، نعناع و شکلات به گونه‌ای طراحی شده اند که برای جوانان جذاب باشد. نتیجه مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۳ میلادی در ایالات متحده نشان داد که نوجوانان به طور خاص به طعم‌های میوه‌ای تمایل بیش‌تر دارند. با این وجود، این طعم دهنده ممکن است به ریه‌ها آسیب برسانند و به طور بالقوه باعث ایجاد بیماری جدی‌ای به نام "ریه پاپ کورن" یا برونشیولیت انسدادی شوند.

این وضعیتی است که کوچک‌ترین راه‌های هوایی ریه‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد و می‌تواند منجر به سرفه و تنگی نفس شود. هم چنین، شواهدی وجود دارند که نشان می‌دهند این طعم دهنده‌ها که اغلب در آئروسل ویپ به شدت تجمع یافته اند می‌توانند به سلول‌های بدن آسیب برسانند. انجمن تولید کنندگان طعم و عصاره نهاد ملی نمایندگی کننده صنعت طعم دهنده در ایالات متحده است و باعث ایجاد نگرانی‌هایی در این مورد شده که آیا طعم دهنده‌های ویپ برای سنجش میزان ایمنی به ویژه برای مقاصد استنشاقی به اندازه کافی مورد آزمایش قرار می‌گیرند یا خیر.

این موضوع اهمیت دارد، زیرا برخی از طعم دهنده‌ها مانند دی استیل که می‌توان از آن برای افزودن طعم کَره‌ای مانند به غذا استفاده کرد هنگام خوردن بی ضرر به نظر می‌رسند، اما در صورت استنشاق می‌توانند باعث بروز مشکلات جدی ریوی شوند. این ماده شیمیایی‌ای است که مرتبط با مورد ریه پاپ کورن می‌باشد و موارد بروز آن در کارگرانی که در کارخانه‌های مواد غذایی در معرض سطوح بالای دی استیل قرار گرفته اند مشاهده شده اند. در نتیجه، تولیدکنندگان بزرگ پاپ کورن دی استیل را از محصولات خود حذف کردند، اما آن ماده هنوز در ویپ موجود است.

فرآیند استخراج نیکوتین از تنباکو می‌تواند مواد شیمیایی دیگری مانند نورنیکوتین و باقی مانده‌هایی مانند کوتینین را برجای بگذارد و نگهداری نادرست این مواد می‌تواند باعث ایجاد ناخالصی‌هایی شود که برای سلامت انسان مضر هستند. حتی اگر یک مایع ویپ به عنوان بدون نیکوتین تبلیغ شود نیز ممکن است حاوی مواد شیمیایی به نام نیتروزامین باشد که به عنوان عامل سرطان شناخته شده اند.

آیا ممنوعیت ویپ‌های یکبار مصرف اقدامی کافی است؟

ممنوعیت آتی ویپ‌های یکبار مصرف در انگلستان اسکاتلند و ولز ممکن است برای مقابله با این مشکل کافی نباشد. با وجود بیش از ۴۰۰ برند ویپ در حال حاضر در بازار اتخاذ رویکرد جامع تری در این باره مورد نیاز است.

این اقدام باید شامل جلوگیری از خرید ویپ توسط بزرگسالان برای جوانان و نوجوانان و ذکر هشدار‌های بهداشتی برجسته‌ای باشد که هم در فضای مجازی منتشر شده و هم در فروشگاه‌هایی که آن محصولات را به فروش می‌رسانند به طور واضح در معرض دید گذاشته شود. هم چنین، ضروری است که محدودیت‌هایی در مورد طعم‌هایی که جوانان را هدف قرار می‌دهند و هم چنین در مورد سن قانونی دقیق مجاز برای فروش ویپ به مشتریان نیز مقرراتی وضع شوند. هم چنین، لازم است مقرراتی وجود داشته باشد که نه تنها محتوای نیکوتین بلکه مواد تشکیل دهنده و بسته بندی ویپ‌های بدون نیکوتین را نیز پوشش دهند. نظارت مستمر بر ایمنی این محصولات نیز امری حیاتی می‌باشد به ویژه با توجه به نقاط ضعفی که شرکت‌های خودسر از آن استفاده می‌کنند از جمله ارائه نمونه‌های رایگان از ویپ‌های بدون نیکوتین که در اختیار نوجوانان قرار می‌دهند.

هر فردی که استعمال ویپ را به عنوان راهی برای ترک استعمال سیگار قلمدادا می‌کند باید در نهایت سعی کند که استعمال سیگار و ویپ را همراه با یکدیگر ترک کند نه آن صرفا عادت استعمال را از سیگار به ویپ تغییر دهد. استعمال ویپ برای افراد غیر سیگاری بدون خطر نیست و می‌تواند اثرات مضری بر روی سلامتی به خصوص برای افراد جوان داشته باشد.