ادعای رویترز درباره سفر مهم اسماعیل قاآنی به عراق

منابع ایرانی و عراقی متعدد به رویترز گفته‌اند که سفر فرمانده نیروی قدس ایران به بغداد منجر به توقف حملات به نیرو‌های آمریکایی توسط گروه‌های همسو با ایران در عراق شده و این نشانه‌ای است که تهران می‌خواهد از بروز یک درگیری گسترده‌تر جلوگیری کند.

به گزارش هم میهن به نقل از رویترز، اسماعیل قاآنی در ۲۹ ژانویه با نمایندگان چندین گروه مسلح در فرودگاه بغداد دیدار کرد. این دیدار کمتر از ۴۸ ساعت پس از آن انجام شد که واشنگتن این گروه‌ها را مسئول کشته شدن سه سرباز آمریکایی در پایگاه برج ۲۲ در اردن دانست. قاآنی به رهبران این گروه‌ها گفت که ریختن خون آمریکایی‌ها خطر واکنش شدید ایالات متحده را به همراه دارد.

این منابع گفتند که قاآنی به فرماندهان این گروه‌ها گفته که باید برای جلوگیری از حملات آمریکا به فرماندهان ارشد خود، نسبت به تخریب زیرساخت‌های کلیدی یا حتی انتقام‌جویی مستقیم آمریکا علیه ایران، خویشتن‌داری کنند. یکی از این گروه‌ها در ابتدا با درخواست قاآنی موافقت نکرد، اما اکثر گروه‌های دیگر موافقت کردند. روز بعد، گروه کتائب حزب‌الله در عراق اعلام کرد که حملاتش را تعلیق می‌کند.

از ۴ فوریه تاکنون هیچ حمله‌ای به نیرو‌های آمریکایی در عراق و سوریه صورت نگرفته است. یکی از فرماندهان ارشد از گروه‌های مسلح عراقی وابسته به ایران گفته: «بدون مداخله مستقیم قاآنی، متقاعد کردن کتائب حزب‌الله برای توقف عملیات نظامی خود برای کاهش تنش غیرممکن بود.» قاآنی و نیروی قدس، بازوی سپاه پاسداران ایران که با گروه‌های مسلح متحد از لبنان تا یمن همکاری می‌کند، به درخواست‌ها برای اظهارنظر درباره این ماجرا پاسخ ندادند.

کتائب حزب‌الله و یک گروه دیگر برای اظهارنظر در دسترس نیستند. کاخ سفید و پنتاگون نیز واکنشی نشان ندادند. سفر قاآنی در رسانه‌های عراقی ذکر شده است، اما جزئیات پیام وی و تاثیر آن بر کاهش حملات گزارش نشده است. رویترز با سه مقام ایرانی، یک مقام ارشد امنیتی عراق، سه سیاستمدار شیعه عراقی، چهار منبع در گروه‌های مسلح عراقی مورد حمایت ایران و چهار دیپلمات متمرکز در عراق گفتگو کرده است.

پنج منبع گفتند که دولت بغداد، متحد تهران و واشنگتن، در تلاش است تا از تبدیل این کشور به میدان جنگ قدرت‌های خارجی جلوگیری کند و از ایران خواسته است تا پس از حمله به پایگاهی در اردن به مهار گروه‌ها کمک کند. فرهاد علاءالدین، مشاور امور خارجی سودانی در پاسخ به رویترز گفت: «محمدشیاع‌السودانی» نخست‌وزیر عراق «با همه طرف‌های مرتبط در داخل و خارج از عراق کار کرده و به آن‌ها هشدار داده است که تشدید تنش «عراق و منطقه را بی‌ثبات می‌کند».

چندین حزب و گروه مسلح همسو با ایران در عراق نیز گفتگو را به جای حمله برای پایان دادن به حضور نیرو‌های آمریکایی ترجیح می‌دهند. واشنگتن تمایلی به مذاکره در مورد تغییر موضع نظامی خود نشان نداده است، زیرا نگران است که مذاکره ایران را جسور کند. ایالات متحده در حال حاضر حدود ۲۵۰۰ سرباز در عراق و ۹۰۰ سرباز در سوریه برای مأموریت مشاوره و کمک دارد. آن‌ها بخشی از یک ائتلاف بین‌المللی هستند که در سال ۲۰۱۴ برای مبارزه با داعش، عمدتاً در غرب کشور و شرق سوریه مستقر شدند.

سخنگوی وزارت خارجه آمریکا که از اظهارنظر درباره سفر قاآنی به بغداد خودداری کرد، گفت که حضور ایالات متحده در عراق به «روابط امنیتی دوجانبه پایدار» تبدیل خواهد شد. ایالات متحده تاکید می‌کند که ایران کنترل بالایی بر نیرو‌های مورد حمایتش دارد. تهران می‌گوید که به متحدانش کمک مالی، مشاوره و آموزش داده است، اما آن‌ها خودشان تصمیم می‌گیرند که عملیاتی را انجام دهند.

یکی دیگر از مقامات آمریکایی، نقش ایران در کاهش حملات را تائید کرد، اما گفت، روشن نیست که آیا این آرامش ادامه خواهد داشت یا خیر. حمله سال ۲۰۲۰ که طی آن سردار قاسم سلیمانی، رهبر سابق نیروی قدس در خارج از فرودگاه بغداد ترور شد، پس از حمله‌ای از سوی کتائب حزب‌الله انجام شد که طی آن یک پیمانکار آمریکایی کشته شد. ۹ منبع گفتند که تهران و بغداد هر دو می‌خواستند این بار از تشدید تنش مشابه اجتناب کنند.

یک مقام عالی‌رتبه امنیتی در ایران گفت: دیدار فرمانده قاآنی موفقیت‌آمیز بود، اما نه به‌طور کامل، زیرا همه گروه‌های عراقی به تنش‌زدایی رضایت ندادند. یک گروه کوچکتر، اما بسیار فعال به نام نُجَباء گفت که به حملات خود ادامه خواهد داد، با این استدلال که نیرو‌های ایالات متحده فقط با زور آنجا را ترک خواهند کرد.