خاورمیانه وارد پیچ خطرناکی می‌شود/ همه چیز به تهران بستگی دارد

سایت پولیتیکو در گزارشی به بررسی وضعیت تنش میان ایالات متحده و حوثی‌های یمن پرداخته و می‌نویسد: در حمله نیرو‌های آمریکایی و بریتانیایی به یمن، بیش از ۶۰ هدف در ۱۶ مکان مورد حمله قرار گرفتند. نیرو‌های حوثی اعلام کردند که پاسخ این حمله را خواهند داد و هشدار دادند که ایالات متحده و بریتانیا باید آماده شوند تا بهای سنگینی را بپردازند و همه عواقب وخیم این تجاوز آشکار را بپذیرند.

به گزارش جماران؛ کامیل لونز، یکی از اعضای مهمان در شورای روابط خارجی اروپا می‌گوید که پس از عملیات مشترک ایالات متحده و بریتانیا ممکن است دوره‌ای آرامش وجود داشته باشد، زیرا شاید حوثی‌ها به زمان برای پر کردن دوباره ذخایر خود احتیاج داشته باشند. با این همه، انگیزه آن‌ها برای ادامه حمله به کشتی‌ها در دریای سرخ تغییر نخواهد کرد.

جاناتان پانیکوف، افسر سابق اطلاعات ملی ایالات متحده برای خاور نزدیک، معتقد است که بعید است حملات غرب فورا تجاوزات حوثی‌ها را متوقف کند. در نتیجه احتمالا حملات به حوثی‌ها افزایش پیدا می‌کند و همزمان حوثی‌ها نیز به عملیات‌های خود در دریای سرخ ادامه خواهند داد. حوثی‌ها که مورد حمایت ایران هستند چیزی برای از دست دادن ندارند و همزمان مطمئن هستند که ایالات متحده وارد جنگ زمینی نخواهد شد.

ایران همچنین در اوایل این هفته با گرفتن فرماندهی یک نفتکش یونانی که با نفت خام عراق به مقصد ترکیه بارگیری شده بود، آن را هنگام عبور از تنگه هرمز توقیف کرد. کشتی سنت نیکلاس قبلاً به دلیل نقض تحریم‌های نفتی ایران دستگیر و محموله آن توسط وزارت خزانه داری آمریکا توقیف و فروخته شده بود. کاپیتان یونانی و خدمه آن متشکل از ۱۸ شهروند فیلیپینی اکنون در بازداشت ایران هستند و این حادثه نشان دهنده تشدید تهدیدات پیش روی آب‌های بین المللی در این منطقه است.

واشنگتن و لندن در تلاش هستند تا تلاش خود را برای بازدارندگی حوثی‌ها در دریای سرخ از جنگ غزه متمایز کنند، زیرا بیم آن دارند که ادغام این دو مسئله با هم به نفع تهران شود. البته ایران و حوثی‌ها دقیقا این دو پرونده را به هم گره زده اند و حوثی‌ها تاکید دارند که به تلافی جنگ غزه و در اعتراض به بمباران مردم غزه توسط اسرائیل، کشتی‌هایی را که به نوعی با اسرائیل در تماس هستند در دریای سرخ هدف قرار می‌دهند.

دریای سرخ تنها نقطه‌ای نیست که نیرو‌های آمریکایی و اروپایی و متحدانشان در برابر ایران و شرکای آن قرار دارند. در ماه نوامبر، جنگنده‌های F-۱۵ ایالات متحده به یک انبار تسلیحات در شرق سوریه حمله کردند که به گفته پنتاگون توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران و شبه‌نظامیان مورد حمایت آن در این کشور جنگ‌زده مورد استفاده قرار می‌گرفت. این پاسخ پس از آن صورت گرفت که بنا بر گزارش ها، ده‌ها تن از نیرو‌های آمریکایی در حملاتی در عراق و سوریه، زخمی شدند.

جنگ اسرائیل با حماس نیز پس از ترور یکی از فرماندهان حماس در بیروت، پایتخت لبنان، در اوایل ماه ژانویه، با خطر گسترش مواجه شد. حزب الله متعهد شد که واکنشی سریع نشان دهد، اما تنش‌ها در امتداد مرز بین دو طرف افزایش یافته و غیر نظامیان اسرائیلی از خانه‌های خود در شهر‌ها و روستا‌های نزدیک به مرز تخلیه شده اند.

کریستین کخ، مدیر مرکز تحقیقات خلیج فارس مستقر در عربستان سعودی، گفت که همه این‌ها به یک محیط بی ثبات کمک می‌کند که همین مسئله کشور‌های همسایه را نگران کرده است. در حال حاضر چیز‌های زیادی در خطر است و پادشاهی عربستان سعودی و دیگران به شدت نگران تشدید بیشتر تنش و سپس قرار گرفتن در معرض تلافی هستند. اکنون خطر تشدید تنش‌های منطقه‌ای بیشتر شده که می‌تواند به این معنا باشد که ایران بیشتر درگیر درگیری خواهد شد و این یک مارپیچ در حال رسیدن به نقاط خطرناک تری است.

در حالی که تلاش‌های طولانی‌مدت برای عادی‌سازی روابط بین سعودی‌ها و اسرائیل در پی حمله ۷ اکتبر و پاسخ نظامی متعاقب آن شکست خورده به نظر می‌رسد، ریاض سیاست کاهش تنش با حوثی‌ها را پس از یک دهه درگیری خشونت‌آمیز و همچنین نزدیکی به تهران را پس از چند سال قطع ارتباط پیگیری می‌کند.

توبیاس بورک، کارشناس امنیت خاورمیانه در مؤسسه Royal United Services می‌گوید: «عربستان سعودی یک هدف داشته است و آن جلوگیری از تبدیل شدن این جنگ به یک جنگ منطقه‌ای گسترده‌تر است. این کشور طی چند سال گذشته تلاش کرده است تا مداخله خود را در جنگ یمن از جمله از طریق مذاکره با حوثی‌ها به پایان برساند و در واقع با توجه به آنچه از خارج می‌دانیم، آن‌ها به طور منطقی به توافق نزدیک هستند. بنابراین، ائتلاف غربی به جای تسکین، منبع نگرانی برای کشور‌های خلیج فارس شده اند.

مارک کیمیت، ژنرال بازنشسته آمریکایی، دستیار سابق وزیر امور خارجه آمریکا، گفت: «عربستان سعودی و امارات از این ائتلاف خارج می‌مانند، زیرا عمدتاً نمی‌خواهند حوثی‌ها مانند سال‌های گذشته با موشک‌های کروز به آن‌ها حمله کنند. با این حال به نظر نمی‌رسد که حمله زمینی امریکا و انگلیس در این مقطع ضروری باشد.

دریای سرخ در تقاطع اروپا و آسیا، یک گذرگاه حیاتی برای انرژی و تجارت بین المللی است. دریاسالار امانوئل اسلارز، فرمانده مشترک نیرو‌های فرانسوی در منطقه، روز پنجشنبه به خبرنگاران گفت: ترافیک دریایی از طریق این منطقه تاکنون ۲۰ درصد کاهش یافته است.

بر اساس داده‌های منتشر شده در این هفته توسط مؤسسه IfW Kiel آلمان، تجارت جهانی از نوامبر تا دسامبر ۱.۳ درصد کاهش یافته است که احتمالاً حملات حوثی‌ها یکی از عوامل مؤثر در ان بوده است. حجم کانتینر‌ها در دریای سرخ نیز به شدت کاهش یافته و در حال حاضر تقریباً ۷۰ درصد کمتر از حد معمول است. در ماه دسامبر، این امر باعث شد که هزینه‌های حمل و نقل و زمان حمل و نقل افزایش یابد و واردات و صادرات از اتحادیه اروپا به طور قابل‌توجهی کمتر از ماه نوامبر باشد.

در یکی از نشانه‌های تأثیر این تنش بر زنجیره‌های تامین صنعتی، سازنده خودرو‌های الکتریکی ایالات متحده «تسلا» روز جمعه اعلام کرد که کارخانه خود را در آلمان به مدت دو هفته تعطیل خواهد کرد. حدود ۱۲ درصد از نفت و ۸ درصد از گاز جهان به طور معمول از طریق این آبراه جریان دارد. قیمت نفت در پی این اعتصابات بیش از ۲.۵ درصد افزایش یافت. حملات حوثی‌ها به دریای سرخ، باعث شده که شرکت‌های کشتیرانی بزرگ، از جمله غول نفتی BP، انتقال محموله‌ها را از طریق دریای سرخ متوقف کنند و به‌جای آن، یک مسیر انحرافی طولانی را در اطراف دماغه امید خوب انتخاب کنند.

توبیاس بورک، کارشناس امنیت خاورمیانه معتقد است که تأثیر این اتفاق بر قیمت انرژی تا کنون محدود بوده، اما بستگی به اتفاقات بعدی دارد. او می‌گوید:

ما باید در اینجا به دنبال عملکرد دو بازیگر باشیم؛ یکی حوثی‌ها هستند که چگونه پاسخ می‌دهند و دیگری البته به این می‌پردازد که ایران چگونه پاسخ می‌دهد. در حالی که تهران گزینه بستن تنگه هرمز را دارد، بعید است در این مرحله این کار را انجام دهد. من فکر نمی‌کنم تنگه هرمز بعدی باشد. من فکر می‌کنم ابتدا چند پله دیگر روی این نردبان تنش قرار دارند.

یک کارشناس انرژی در اندیشکده «بروگل» بروکسل، هشدار داد که رویارویی با ایران می‌تواند منجر به اجرای سخت‌تر تحریم‌ها بر صادرات نفت این کشور شود. غرب چشمان خود را بر فروش نفت ایران به چین در پی جنگ اوکراین بسته که برخی از فشار‌ها را بر بازار‌های جهانی انرژی کاهش داده است. سخت گیری بیشتر بر تحریم ایران می‌تواند افزایش چشمگیر قیمت‌های جهانی نفت و تورم بالاتر را شامل شود. با این حال، عربستان سعودی و امارات می‌توانند با افزایش تولید خود به این بازار کمک جبرانی برسانند البته به این شرط که نگران خشمگین کردن تهران نباشند.