فرارو- از میان تمام موجودات خزنده که به طور بالقوه برای انسان مشکلاتی ایجاد میکنند عنکبوتها جایگاه ویژهای دارند. برخلاف آفات گزنده مانند زنبور گاوی، مار و کنه که شکارچیان بیشتر در خارج از خانه با آن مواجه میشوند عنکبوتها به همان اندازه در داخل خانه و در کمپهای شکارچیان نیز یافت میشوند. اگرچه این افسانه رایج که انسانها سالانه هشت عنکبوت را در زمانی که در خواب به سر میبرند میبلعند تقریبا نادرست ات، اما زمانی که عنکبوتی از کیسه خواب شما خارج میشود واقعیت نشان میدهد که آنان در بسیاری از مواقع حضور دارند. با این وجود، سمیترین عنکبوت جهان کدام عنکبوت است؟
در واقع، هیچ یک از بیش از ۵۰۰۰۰ گونه عنکبوت شناخته شده در جهان از نظر فنی "سمی" نیستند. اصطلاح فنی برای قورباغه تیر سمی آبی و سایر دوزیستان که سمومی را در پوست شان حمل میکنند قابل اطلاق است و در صورتی که به آنان دست زده شود میتوانند سموم را انتقال دهند. هم چنین، این حیوانات زمانی که از سوی سایر حیوانات خورده شوند میتوانند سموم شان را انتقال دهند.
از سوی دیگر، عنکبوتها همانند مارها و حشرات گزنده برای از کار انداختن طعمه سم تزریق میکنند. تقریبا تمام ۵۰۰۰۰ گونه عنکبوت شناخته شده سمی هستند، اما تنها حدود ۲۵ گونه دارای سمی میباشند که به اندازه کافی قدرتمند باشد و باعث آسیب وارد ساختن جدی و یا مرگ انسان شود.
عنکبوتی که خطرناکترین نیش را برای انسان ایجاد میکنند عنکبوت تار قیفی سیدنی با نام علمی Atrax robustus میباشد. نرهای این گونه بومی استرالیایی سمی مملو از ۴۰ پروتئین سمی مختلف تزریق میکنند که میتواند ظرف مدت چند دقیقه باعث مرگ انسان شود و صرفا مقدار کمی از آن در حدود ۰.۲ میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن کشنده است.
زهر یک عنکبوت تار قیفی سیدنی ماده چهار تا شش برابر کمتر از یک عنکبوت نر آن گونه است. در قرن گذشته ۱۳ مورد مرگ و میر در انسانها به سم این نوع از عنکبوت نسبت داده شد. با این وجود، از اوایل دهه ۱۹۸۰ میلادی زمانی که یک پادزهر موثر ساخته شد تعداد مرگ و میر بر اثر سم این نوع از عنکبوت کاهش یافت. با این وجود، میزان کشندگی بالای این سم که گفته میشود میتواند یک انسان بالغ را ظرف مدت ۱۵ دقیقه بکُشد باعث ایجاد وحشت گسترده در سیدنی شده است.
بسیاری از گونههای عنکبوت قیفی را میتوان در سراسر جهان از جمله در ایالات متحده یافت. نام این عنکبوتها از تارهای قیفی شکلی که خارج از گودالهای زمینی خود میسازند گرفته اند که برای به دام انداختن حشرات برای مدت زمان طولانی طراحی شده اند تا شکارچیان با عجله از سوراخهای شان بیرون بیایند و هجوم آورند. با این وجود، سمیترین عنکبوت جهان در ایالات متحده سمیترین آن نیست زیرا عنکبوتهای تار قیفی که معمولا در امریکای شمالی یافت میشوند تهدیدی برای انسان نیستند.
مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریهای ایالات متحده دو گونه مشخص را سمیترین گونه عنکبوت در ایالات متحده تشخیص داده و معرفی کرده است: بیوه سیاه و منزوی قهوهای.
بیوه سیاه (Latrodectus mactans) به شدت تهاجمی است و سالانه عامل بیش از ۲۵۰۰ مورد گزیدگیای است که افراد دچار شده به آن به مراکز کنترل سم در ایالات متحده مراجعه میکنند و گزارش شده که زهر آن ۱۵ برابر قویتر از زهر مار زنگی است. بخش عمده گزشها توسط بیوه سیاه زمانی رخ میدهد که افراد به طور ناخواسته در میان چوب ها، در گاراژ، زیر زمین و انبارها با این نوع از عنکبوت مواجه میشوند.
نیش بیوه سیاه به دلیل دو علامت سوراخی که در پوست به جا میگذارد متمایز از نیش سایر عنکبوتها میباشد. این نیش ممکن است شبیه سوزن سوزن شدن باشد. با این وجود، نوروتوکسین یا زهر فلج کننده عصبیای که آن عنکبوت تزریق میکند میتواند از ناحیه گزش به قفسه سینه، شکم یا بقیه بدن گسترش یابد جایی که قادر است باعث درد و گرفتگی شدید عضلات، حالت تهوع و مشکل تنفسی شود.
علیرغم شهرت بیوه سیاه به عنوان یک قاتل بالقوه برای چندین دهه هیچ مورد مرگ و میری در امریکا به آن عنکبوت نسبت داده نشده و اکثر قربانیان گزش آن بدون عوارض جدی بهبود یافته اند. بیوه سیاه را میتوان با علامت شبیه به ساعت شنی قرمز در بخش زیرین آن به خصوص بر روی شکم سیاه آن عنکبوت تشخیص داد.
سم ناشی از گزش یک عنکبوت منزوی قهوهای (Loxosceles reclusa) حاوی پروتئینی است که به غشای سلولی در بافت حمله میکند و دیواره رگهای خونی را از بین میبرد. گزشی که با یک تاول سفید کوچک شروع میشود میتواند به یک زخم پوستی بزرگ تبدیل شود که چند ماه به طول میانجامد تا بهبود یابد.
مرگ و میر بر اثر گزش آن عنکبوت که البته نادر هستند معمولا به دلیل عفونت ناشی از زخمهای ایجاد شده آن صورت میگیرند، زیرا این زخمها خیلی دیر ترمیم میشوند. بنابراین، پس از گزش دریافت مراقبتهای پزشکی امری کلیدی میباشد.
ویژگی بارز عنکبوت منزوی قهوهای علامت کمانچهای شکل تیره پشت آن است که نام رایج "عنکبوت ویولن" را به آن داده است. عنکبوت منزوی همان طور که از نام آن پیداست برای جلوگیری از رویارویی تمام تلاش خود را میکند. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری امریکا گزارش داده که آن عنکبوت نمیتواند بدون وجود نوعی فشار متقابل برای مثال از طریق تماس ناخواسته باعث گزش انسانها شود.
اگر در استرالیا با یک عنکبوت مواجه شدید ارزش بررسی دارد که بدانید سمیترین عنکبوت جهان کدام عنکبوت است. با این وجود، کمتر از ۰.۰۰۰۵ درصد از همه گونههای عنکبوت روی کره زمین تهدیدی برای انسان هستند و هر مکان مشخصی در این سیاره احتمالا شامل حداکثر دو یا سه گونه عنکبوت است که برای انسان "از نظر پرشکی مهم" طبقه بندی شده است. هم چنین، به این موضوع این واقعیت را بیافزایید که اکثر عنکبوتهایی که احتمالا مردم امریکای شمالی با آن مواجه میشوند بیشتر فرار میکنند تا حمله و احتمال آن که به دلیل نیش عنکبوت با مشکل جدی مواجه شوند اندک است.
با این وجود، پیشگیری بهترین درمان است. افراد باید برای جلوگیری از تماس مستقیم با عنکبوتها هنگام جابجایی هیزم یا تمیز کردن مکانهایی که برای مدت زمانی طولانی دست نخورده باقی مانده اند مانند سولههای ذخیره سازی یا کابینهای کمپ از دستکش استفاده نمایند. پیش از استفاده از هرگونه لباس، کف، حوله یا ملحفه آن را بررسی کرده یا تکان داده و لباس یا تجهیزات در فضای باز را در کیسههای پلاستیکی محکم بسته نگهداری کنند. چکمهها را در بیرون از خانه تکان دهند، زیرا عنکبوت به دام افتاده در کفش میتواند خطرناک باشد. واکسن کزاز خود را به روز کنند. نیش عنکبوت میتواند با هاگهای کزاز آلوده شود.
اگر دچار گزش توسط عنکبوت شده اید محل گزش را با آب و صابون بشویید و سپس از یخ برای کاهش تورم ناشی از آن استفاده کنید. اگر علائم گزش جدی هستند یا اگر میدانید توسط عنکبوت سمی گزیده شده اید به دنبال دریافت مراقبت پزشکی باشید.