چگونه به وجود این موجود خون‌خوار روی سر خود مشکوک شویم؟

استاد بیماری‌های پوست و مو گفت: با توجه به اینکه شپش قدرت سرایت بالایی دارد، تمام افراد خانواده که دچار علامت هستند باید تحت درمان مناسب و نظر پزشک قرار بگیرند.

ابتلا به شپش سر در تمام جوامع دیده می‌شود و قدمت آلودگی آن بـه دوران قبل از تاریخ برمی‌گردد. شپش یک انگل خارجی است و ابـتلا بـه آن در سنین مدرسه شایع است. به عبارتی دیگـر، ابـتلا بـه شپش سر ارتبـاطی بـا وضعیت اقتصادی نداشته و در تمام طبقات اجتماع ممکن است رخ دهد.

این حشره به دنبال تماس‌های نزدیک بین فردی یاهنگامی که افراد خانواده در فصول سرد برای تامین گرمـا لباس بیشتری می‌پوشند و یا در مکان‌هایی که بصورت دسته جمعی زندگی می‌کنند از شخص بـه شـخص دیگر انتقـال مـی‌یابد. به عبارت دیگر ازدحام جمعیت باعث می‌شود که شپش بتواند از سری به سـری دیگـر بـرود و از آنجـایی کـه تماس نزدیک در بچه‌ها امری شایع است، ابتلا به شپش سر بیشتر در این گروه سنی اتفاق می‌افتد، هـر چنـد هـر کس در هر شرایط آب و هوایی ممکن است مبتلا شود.

طول مو، جنس، سن و رنگ مو تاثیری در انتقال شـپش ندارد

طول مو، جنس، سن و رنگ مو تاثیری در انتقال شـپش نداشـته، شـامپو کردن معمـولی باعـث از بـین رفـتن یـا پیشگیری از آن نمی‌شود. تراشـیدن موهـا اگـر چـه مـوثر اسـت امـا راه حـل مناسبی به شمار نیامده کاملا غیرضروری است. شپش سر به هر حال از سر فرد دیگری به شـما یـا خـانواده شـما منتقل شده و شکستن زنجیره انتقال تنها با درمان موثر و برررسی تمامی موارد تماس میسر می‌شود.

چگونه به وجود شپش سر مشکوک می‌شویم؟

شپش پوست سر را می‌گزد و بزاق و ترشحاتش محرک بوده و باعـث خـارش قابل توجه می‌شود. به دنبال خاراندن پوست، عوارض گوناگونی مانند زرد زخم ایجاد می‌شود. تقریبا همه افراد با اطلاع یافتن از وجود شپش سر در نزدیکان خود، ناگهان دچار خارش سر می‌شوند؛ بنابراین طبیعی است که صرفا وجود خارش کافی نبوده، لازم است که معاینه وبررسی دقیق تری انجام شود.

ایجاد حالت شوره زدگی روی مژه‌ها یا به وجود آمدن دانه‌های کوچک کهیری شکل روی منطقه آلوده از دیگر علایم وجود شپش است

مکان‌های شلوغ و پر تجمع مانند مدارس محل وجود شپش

رضا رباطی، متخصص بیماری‌های پوست و مو دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی با اشاره به اینکه شپش یک انگل کوچک است که حتی با چشم غیرمسلح نیز دیده می‌شود و به راحتی از فردی به فرد دیگری منتقل می‌شود، اظهار کرد:از مهم‌ترین اماکنی که افراد به شپش مبتلا می‌شوند، می‌توان به مکان‌های شلوغ و پر تجمع مانند مدارس، مهد‌های کودک، پادگان‌ها و کمپ‌ها اشاره کرد.

این عضو هیأت علمی دانشگاه با بیان این که بیماری شپش، نوعی آلودگی انگلی است، افزود: شپش دارای تخم‌هایی به نام «رشک» است که این رشک‌ها سفید و یا زرد رنگ هستند.

وی ایجاد حالت شوره زدگی روی مژه‌ها یا به وجود آمدن دانه‌های کوچک کهیری شکل روی منطقه آلوده را از دیگر علایم وجود شپش ذکر کرد.

به گفته این استاد دانشگاه به طور کلی ۳ دسته شپش وجود دارد، شپش «سر»، «تنه» و «عانه». شپش‌های سر معمولا در پشت گوش و گردن هستند، سرایت پذیری سریعی دارند و در افراد عادی در صورت حضور در محیط‌های آلوده بروز می‌کند، اما شپش تنه معمولا در افراد با سطح بهداشت خیلی کم مانند افراد بی خانمان یا در شرایط خاص بحرانی مانند زلزله و جنگ که امکان رعایت اصول بهداشتی نیست، بروز می‌یابد. ابتلا شپ‍ش تنه همراهی بارزی یک سری عفونت‌های دیگر مانند تیفوس دارد.

ممکن است اولین علامت ایجاد شپش، خارش باشد

رباطی یکی از اصلی‌ترین راه‌های تشخیص این انگل را دیدن شپش زنده یا رشک‌ها عنوان کرد و گفت: ممکن است اولین علامت ایجاد شپش، خارش باشد به این شکل که فرد مبتلا احساس می‌کند که چیزی روی پوست سرش در حال راه رفتن یا خزیدن است. در شپش عانه نیز مو‌های نواحی تناسلی درگیر می‌شود که با خارش شدید همراه است که راه عمده انتقال شپش عانه رابطه جنسی است.

این عضو هیأت علمی دانشگاه اساس تشخیص شپش سر را علایم بالینی ذکر کرد و افزود:شپش سر متداول‌ترین نوع آلودگی توسط این انگل است که معمولا پشت گوش بیشتر دیده می‌شود، که در مراحل پیشرفته‌تر این بیماری با چشم غیرمسلح به راحتی قابل شناسایی است.

شپش‌هایی که در پشت گوش و گردن هستند، سرایت پذیری سریعی دارند

رباطی با تاکید بر اینکه برای درمان بیماری شپش باید انگل زنده و رشک‌های آن از بین برود عنوان کرد: اگر چنانچه تخم‌ها یا همان رشک‌های شپش باقی بمانند امکان این است که بعد از چند هفته دوباره این بیماری ظاهر شود وجود دارد.

وی ادامه داد: تخم‌ها یا رشک‌های شپش به شوره سر شباهت زیادی دارند با این تفاوت که رشک‌ها دارای چسبندگی زیادی هستند که به راحتی از ساقه موی سر جدا نمی‌شوند.

این متخصص پوست و مو با اشاره به راه‌های درمان شپش عنوان کرد: نکته مهم در درمان شپش به دلیل قدرت سرایت پذیری بالا این است که تمام افراد خانواده در صورت داشتن علامت باید تحت درمان تحت نظر پزشک قرار بگیرند.

وی توصیه کرد: درمان قطعی شپش باید دونوبت و به فاصله یک هفته، انجام شود.

متخصص بیماری‌های پوست و مو دانشگاه تاکید کرد: بعد از درمان‌های که توسط پزشک تجویز می‌شود می‌توان از درمان‌های ساده‌تر مثل شست و شوی مو و یا آغشته کردن شانه به سرکه رقیق شده برای از بین بردن کامل تخم‌های انگل شپش چسبیده به ساقه‌های مو استفاده کرد.

وی با اشاره به اینکه درمان‌ها باید توسط پزشک متخصص انجام شود، توضیح داد: استفاده خودسرانه از برخی دارو‌های ضد شپش می‌تواند حساسیت‌زا باشد و یا در مواردی موجب مقاوم‌تر شدن انگل شود؛ بنابراین توصیه می‌شود ضمن توجه به رعایت بهداشت فردی از درمان‌های خودسرانه برای از بین برد شپش پرهیز شود.

رباطی افزود: با توجه به اینکه انگل شپش مدت زیادی خارج از پوست بدن زنده نمی‌ماند، شست‌وشو و ضدعفونی کردن بیش از حد البسه لزومی ندارد، اما رعایت بهداشت کلی محیط توصیه می‌شود.

منبع: همشهری آنلاین