دلیل انتخاب نام ایران برای دختر احمد خمینی چیست؟

عصرایران در یادداشتی به بررسی نام نوه سیدحسن خمینی پرداخته است. نوه‌ای که دختر سیداحمد خمینی است و نامش را «ایران» انتخاب کرده اند.

در این مطلب آمده است:

انتخاب نام «ایران» برای نوه سید حسن خمینی -که خود نوه امام خمینی رهبر فقید انقلاب و بنیان‌گذار جمهوری اسلامی ایران است- و ترکیب «ایران خمینی» درفضای مجازی مورد توجه قرار گرفته است.

سید احمد خمینی فرزند سید حسن خمینی مانند پدر و پدر بزرگ و پدربزرگ پدر (امام خمینی) روحانی و معمم است و در میان روحانیون رسم است که نام فرزندان را از اسامی سنتی مذهبی با ترجیح نام معصومین انتخاب کنند. اگر پسر باشد اسامی و صفات پیامبر اسلام یا نام‌ها و صفات امامان و اگر دختر باشد صفات دختر گرامی پیامبر و این گونه نام‌گذاری کمتر سابقه داشته است.

همسر امام خمینی البته به «قدس ایران» شهرت داشت اگر چه نام شناسنامه‌ای او خدیجه (ثقفی) بود، اما نام نورسیده را «ایران» گذاشته اند نه قدس ایران. احتمالا می‌پرسید مگر یک نام برای فرزند چقدر اهمیت دارد؟ دو نکته اهمیت موضوع را می‌رساند:

۵۱ سال پیش وقتی حاج سید احمد خمینی پدر شد برای پدرش در نجف نامه نوشت و به امام اطلاع داد که نام «یاسر» را انتخاب کرده است. امام البته نپسندید و مشخص نشد به خاطر آن است که نام مذهبی سنتی انتخاب نکرده یا نمی‌خواستند شایبه گرایش به یاسر عرفات پدید آید چرا که در آن زمان هم دو جناح فلسطینی و لبنانی اختلاف داشتند.

سید احمد به احترام امام از نام «یاسر» منصرف شد و اسم «حسن» را برگزید. دلیل انتخاب نام «یاسر» البته اسم عرفات نبود. بلکه در آن زمان در ایران هژمونی گفتمان فرهنگی انقلابی در میان مذهبی‌های نو اندیش با دکتر علی شریعتی بود و اسامی عمار، یاسر، سمیه، ابوذر، احسان، نیایش و عرفان که پیش از آن مرسوم نبود رایج شد و امام خمینی به خاطر دوری از محیط ایران دهه ۵۰ از این قضیه اطلاع نداشت. چند سال بعد، اما وقتی حاج احمد برای نام فرزند دوم خود یاسر را برگزید امام مخالفت نکرد و در گوش او اذان و اقامه خواند و اکنون به نام سید یاسر خمینی می‌شناسیم. در نسل فعلی، اما نام «ایران» به میان آمده که متاثر از فرهنگی تازه است.

به عبارت دیگر مسیر احمد، حسن، احمد، ایران ویژگی‌های فرهنگی را باز می‌تاباند با این توضیح که حسن را باید یاسر در نظر بگیریم. از فرهنگ مذهبی ستنی به مذهبی انقلابی به سنتی بر اساس نام پدربزرگ و ملی هر چند نمی‌توان به قدس ایران توجه نداشت.

نکته دوم این که امام خمینی که از تقابل جبهه ملی با جمهوری اسلامی و اولین رییس جمهوری با سران روحانی حزب جمهوری اسلامی خشم‌گین بود پس از اعلامیه جبهه ملی درباره قصاص این تشکل را مرتد اعلام کردند و گفتند «ملی‌گرایی خلاف اسلام است» و بعد از آن نام دانشگاه ملی شد شهید بهشتی و کلمه «ملی» را از هواپیمایی ملی و حتی سازمان ملی انتقال خون هم برداشتند و بانک ملی، چون ذیل جمهوری اسلامی و با آرم جمهوری اسلامی تعریف می‌شد مستثنا شد. تیم ملی فوتبال ایران هم شد تیم ملی فوتبال جمهوری اسلامی ایران و «آی. آر» را قبل از کلمه ایران نوشتند.

در دهه ۶۰ هیچ یک از نهاد‌های انقلابی کلمه ایران نداشت و از دهه ۷۰ به بعد از ایران گفته شد و حتی در جبهه‌ها بیشتر پرچم‌های مذهبی بود تا پرچم جمهوری اسلامی ایران، چون جنگ ایران و عراق جنگ اسلام و کفر توصیف می‌شد.

البته امام خمینی در اولین پیام مکتوب خود در آغاز جنگ از تعبیر «میهن» و در خطر بودن «میهن» استفاده کرده است و در خاطرات حاج احمد خمینی آمده که وقتی خبر از دست دادن فاو را به امام داده گفته‌اند مال خودشان بود یعنی ورود ایران به خاک عراق به منزله به رسمیت نشناختن مرز نبوده و به قصد تنبیه صدام حسین بوده است.

درباره پرچم ایران می‌توان گفت به لحاظ رسمی اول بار کارگزاران سازندگی بود که در فعالیت‌های انتخاباتی دهه ۷۰ از پرچم سه رنگ ایران و البته جمهوری اسلامی ایران استفاده کرد. بعد‌ها البته احمدی‌نژاد هم در سال ۸۸ به شکل افراطی از پرچم ایران استفاده کرد و اساسا نمی‌توان آن را در انحصار فرد یا گروه خاصی دانست.

با این اوصاف باید روشن شده باشد که چرا انتخاب نام ایران برای «نتیجه» امام خمینی مهم است و گزاف نیست اگر گفته شود «ایران خمینی» اولین «ایران» در خاندان خمینی است.

(سید احمد خمینی فرزند سید حسن خمینی و خانم موسوی بجنوردی متولد ۴ خرداد ۱۳۷۷ خورشیدی است و نام همسر او فاطمه دانش‌پژوه است).