اعتماد نوشت: به دنبال تداوم بازنشستگی اجباری و واداشتن چهرههای شاخص آموزش پزشکی به استعفا در دانشگاههای علوم پزشکی کشور، ۲۹ نفر از اعضای هیاتمدیره مجمع انجمنهای علمی گروه پزشکی ایران با صدور بیانیهای بابت «تحدید گسترده اعضای هیات علمی» نسبت به تاثیر این اقدام در افت جدی کیفیت آموزش پزشکی هشدار دادند.
امضاکنندگان این بیانیه، متخصصان جامعه پزشکی و از اعضای هیات علمی دانشگاههای علوم پزشکی ایران، تهران و شهید بهشتی هستند که برخیشان هم در سالهای گذشته مسوولیتهای کلیدی در نظام سلامت داشتهاند. این بیانیه توسط ایرج فاضل (وزیر بهداشت در دولت اول مرحوم آیتالله هاشمیرفسنجانی و رییس سابق فرهنگستان علوم پزشکی ایران)، علی نوبخت (رییس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس دهم)، محمدرضا ظفرقندی (رییس سابق سازمان نظام پزشکی کشور)، محمدرضا واعظ مهدوی (معاون وزارت رفاه در دولت اصلاحات)، علی تاجرنیا (رییس جامعه دندانپزشکی ایران)، محمدتقی جغتایی (رییس سابق دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی)، سیداحمد جلیلی (رییس انجمن علمی روانپزشکان ایران)، رضا ملکزاده (وزیر بهداشت در دولت اول مرحوم هاشمیرفسنجانی)، سیدجلیل حسینی، محمد بیات، شهریار خاقانی، ناهید خداکرمی، سید حمید خویی، محمدرازی، بابک زمانی، امید سبزواری، علیرضا سلیمی، محمود شیرزاد، عبدالرسول صداقت، مسعود فلاحی، سودابه کاظمی، حسین کشاورز، معصومه گیتی، علیرضا مصداقینیا، جواد ملایی، احمد موذنزاده (فیزیوتراپیست) محمد وجگانی، کوروش هلاکویی نایینی و بهروز برومند امضا شده و در متن این بیانیه آمده است:
«جامعه پزشکی ایران، سخت نگران اخبار باور نکردنی حاکی از برنامهای هماهنگ برای کنار گذاشتن اساتید برجسته از هیات بورد و همزمان، بازنشستگی اجباری یا محدودیت گروهی دیگر است. کنار گذاشتن برنامهریزی شده اعضای صاحبنام و بعضا منحصربهفرد هیات علمی از صحنههای مختلف آموزشی آثار زیانبار در تربیت دانشجویان و فراگیران علوم پزشکی و سقوط کمی و کیفی خدمات بهداشتی و درمانی و به مخاطره افتادن جان بیماران و محتاج پزشک بیگانه شدن هممیهنان عزیز را به همراه خواهد داشت.
در شرایطی که مهاجرت، بهطور فزایندهای از بدنه ناوگان آموزشی کشور میکاهد، در شرایطی که آشکارا اقبال جامعه جوان پزشکی به ادامه تحصیل در داخل کشور روزبهروز تنزل پیدا میکند، معلوم نیست مسوولان کشور و کار به دستان بهداشت و درمان کشور با چه هدفی تیشه بر ریشه سازمانی که مسوولیتش را برعهده دارند، کشیدهاند؟ آنچه بیش از تکتک این اخراجها و محدودیتها، جامعه پزشکی و جامعه دانشگاهی کشور را نگران میکند، عواقب غلبه تفکراتی است که مصالح و منافع سیاسی را بر بنیادهای علمی کشور ترجیح میدهند و حتی قباحت تاریخی این رفتارها هم در نظرگاه ایشان نیست.»
در ادامه این بیانیه به عنوان راهکارهای اساسی پیشنهاد و تاکید شده است: «لازم میدانیم جامعه پزشکی را به صبر و ماندگاری و تلاش برای بهبود اوضاع با تمام دشواریهایش دعوت کنیم. از مسوولان و هیاتمدیره انجمنهای علمی گروه پزشکی، دبیران هیات بورد و بدنه کارشناسی وزارت بهداشت میخواهیم در برابر روند جاری تنها ناظری بیطرف نباشند و در اجرای دستورات، وظایف اخلاقی خود (و در مورد پزشکان سوگند نظام پزشکی خود) را هم لحاظ کنند.
از سازمان نظام پزشکی درخواست میکنیم مطابق وظایف قانونی خود جامعه را از عواقب درازمدت چنین تصمیمگیریهایی آگاه کند. بیتردید احضار و محاکمه مسوولانی که چنین تصمیماتی را گرفته یا در اجرای آنها اطاعت کورکورانه کردهاند در دادگاه اخلاقی سازمان مهمترین قدم در این زمینه است. از رسانهها، فرهیختگان و فعالان عرصه عمومی میخواهیم در برابر روندی که سیاست را به جای دانش مینشانند، بیتفاوت نباشند. این سرمنشا خالی شدن کشور از دانش در تمام شؤون بوده است و در اینجا متوقف نخواهد شد.»
یک منبع آگاه در توضیح علت صدور این بیانیه گفت: «طبق روال معمول، استادان باسابقه میتوانند تا ۳۵ سال عضو هیات علمی دانشگاه باشند و به تدریس ادامه دهند. اتفاقی که از یکسال و نیم قبل در دانشگاه علوم پزشکی تهران شاهدیم و البته خبر داریم که به باقی دانشگاههای علوم پزشکی کشور و از جمله دانشگاه مشهد هم سرایت کرده، تلاش برای حذف چهرههای مستقل و استادان با سابقه از بدنه آموزش پزشکی کشور و از فهرست هیات علمی دانشگاههاست.
باتوجه به اینکه روسای دانشگاههای علوم پزشکی، معاونان وزیر بهداشت محسوب میشوند، به نظر میرسد رویه بازنشستگی اجباری و واداشتن اعضای هیات علمی دانشگاههای علوم پزشکی به استعفای پیش از موعد و زودهنگام، واکنش وزارتخانه به رویکرد مخالف برخی استادان پیشکسوت و مستقل درقبال رویه پرحاشیه واردات و ساخت واکسن کروناست اگرچه که برخی اظهارنظرهای استادان و همراهی با اعتراضات مردمی ظرف ماههای اخیر هم در این رویکرد وزارت بهداشت بیتاثیر نبوده و به نظر میرسد پای تسویه حساب سیاسی هم در کار باشد.
این روند در ابتدا از دانشگاه علوم پزشکی تهران آغاز شد و بعد از انتصاب رییس جدید دانشگاه که ریاست بیمارستان مهدی (واقع در خیابان باقرخان که ظرف ماههای اخیر افتتاح شد) را هم برعهده دارد، شاهد بازنشستگی اجباری برخی اعضای هیات علمی این دانشگاه بودیم و البته شدت این رویه در دانشکده دندانپزشکی این دانشگاه که قطب آموزش پزشکی کشور محسوب میشود، بسیار بیشتر بوده است.»
این منبع آگاه گفت: رویهای که وزارت بهداشت طی یکسال و نیم اخیر از طریق روسای دانشگاههای زیرمجموعه خود در پیش گرفته به این شکل است که یا استاد پیشکسوت و عضو هیات علمی را زودتر از ۳۵ سال سابقه خدمت بازنشسته کردهاند یا اینکه شرایط کار و حضور علمی برای چهره پیشکسوت آموزش پزشکی را به گونهای محدود و دشوار کردهاند که استاد پیشکسوت داوطلب استعفا دهد و کنارهگیری شود.
این منبع آگاه افزود: «طبق اطلاعی که کسب کردهایم قصد اصلی این است که به جای استادان صاحبنام و پیشکسوت که تفکرات مخالف یا مستقل از تفکرات وزیر بهداشت و روسای دانشگاههای علوم پزشکی دارند و چهرههای برتر در آموزش پزشکی کشور محسوب میشوند، فارغالتحصیلانی با تفکرات نزدیک به بسیج جامعه پزشکی و وزیر بهداشت در هیات علمی دانشگاههای علوم پزشکی جایگزین شوند که این رویکرد حتما در کیفیت آموزش پزشکی و ترکیب هیات علمی دانشگاهها تاثیرات منفی جبرانناپذیر خواهد داشت.»
از سال گذشته، در دستورالعمل جدید جذب داوطلبان عضویت در هیات علمی، تاکیدات قانون جوانی جمعیت و تعداد فرزندان و وضعیت تاهل داوطلبان نسبت به مدارج علمی و دانش داوطلبان در اولویت قرار گرفت و این منبع آگاه میگوید: «حتما برای تغییر ترکیب هیات علمی دانشگاهها و یکدست کردن تفکرات اعضای هیاتهای علمی دانشگاههای علوم پزشکی کشور، برنامهریزیهای جدی در دستور کار دولت سیزدهم قرار داشته که حالا نتایجش را شاهدیم و البته رخدادهای پاییز پارسال و خودداری برخی استادان از تشکیل و برگزاری کلاس درس و همراهی با اعتراضات مردمی، در جدیت وزارت بهداشت برای یکدست کردن فضای فکری هیات علمی دانشگاههای علوم پزشکی کشور که باید از آن به عنوان کودتای خزنده یاد کنیم، بیتاثیر نبوده است.
خطر بسیار جدی این است که چنین تغییراتی، حتما به تنزل کیفیت آموزش پزشکی منجر میشود و باید در آینده نه چندان دور شاهد باشیم که این تنزل کیفیت به حذف قطبهای آموزش پزشکی کشور و به خصوص دانشگاه علوم پزشکی تهران از فهرست جهانی دانشگاههای معتبر منجر شود.»