وضعیت زرد ذخایر آبی

بیلان ذخایر آبی ایران تا ششم خردادماه اعلام شد. کارنامه سد‌های کشور نشان می‌دهد از بین ۵۲سد کشور، میزان پرشدگی ۲۴سد در بازه زمانی مورد بررسی، به کمتر از ۵۰درصد رسیده است. در مجموع نیز میزان ورودی آب به سد‌ها تا ششم خردادماه ۲۸درصد و خروجی آب نیز ۱۱درصد افت کرده است. این گزارش بیانگر آن است که حجم آب موجود در مخازن بیش‌از ۱۵درصد رشد داشته و درصد پرشدگی کل سد‌ها به میزان ۶۵درصد رسیده است. وضعیت ذخیره آبی در سد رودبال داراب از همه بغرنج‌تر گزارش شده است.

به گزارش دنیای‌اقتصاد، وضعیت سد‌های مهم شرب و کشاورزی کشور بیانگر این است که از میان ۵۲سد کشور در ۲۴سد، میزان پرشدگی کمتر از ۵۰‌درصد است. در شرایط کنونی حجم آب موجود در مخازن سد‌ها ۳۲میلیارد و ۶میلیون مترمکعب ثبت شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل که معادل ۲۷میلیارد و ۶میلیون مترمکعب بوده، ۱۸‌درصد رشد داشته و پرشدگی مخازن سد‌های کشور به ۶۵‌درصد رسیده است.

میزان آب ورودی به سد‌های کشور تا ششم خردادماه معادل ۳۲میلیارد و ۸۶میلیون مترمکعب بوده که این عدد در مقایسه با سال گذشته که معادل ۲۵میلیارد و ۷۵میلیون مترمکعب بوده، ۲۸‌درصد کاهش داشته است. همچنین میزان آب خروجی از مخازن سد‌های کشور در این تاریخ معادل ۱۹میلیارد و ۸۵میلیون مترمکعب ثبت شده که این عدد در قیاس با سال گذشته که معادل ۱۷میلیارد و ۹۰میلیون مترمکعب بوده بیانگر کاهش ۱۱ درصدی است.

همچنین ارتفاع کل ریزش‌های جوی کشور معادل ۵/ ۱۹۸میلی‌متر بوده که این مقدار بارندگی نسبت به میانگین دوره مشابه درازمدت ۵/ ۲۳۱میلی‌متر ۱۴‌درصد کاهش و نسبت به دوره مشابه سال آبی گذشته که عددی معادل ۱/ ۱۸۳میلی‌متر بوده است ۸‌درصد کاهش نشان می‌دهد. کشور اکنون در حال تجربه مشکلات جدی آب است. خشکسالی‌های مکرر توام با برداشت بیش از حد آب‌های سطحی و زیرزمینی از طریق شبکه‌های بزرگی از زیرساخت‌های هیدرولیکی و چاه‌های عمیق، وضعیت آب کشور را به سطح بحرانی رسانده است. از سوی دیگر به دلیل فزونی تقاضای آب بر عرضه طبیعی آب، کشور دچار ورشکستگی آبی است که این مشکل را می‌توان با ایجاد مجدد تعادل بین عرضه و تقاضای آب از طریق توسعه منابع آب عرضه‌شده و اجرای برنامه‌های جدی کاهش تقاضای آب حل کرد. با این حال، ساختار فعلی نظام حکمرانی آب در ایران و نبود درک جامع از علل ریشه‌ای مشکلات، حداقل امید را برای راه حل‌های پایدار به‌منظور رفع مشکل آب ایران از بین می‌برد.

جزئیات وضعیت سد‌های مهم کشور

تا ۶خرداد سال ۱۴۰۲، حوضه آبی دریاچه ارومیه با مجموع ۱۳سد، ۱۱۴۱میلیون مترمکعب موجودی داشته و میزان پرشدگی این سد‌ها ۶۸درصد بوده که در مقایسه با سال قبل ۸‌درصد کاهش داشته است.

در حوضه آبی اصفهان، زاینده‌رود با ۵۸۴میلیون مترمکعب موجودی و ۴۷‌درصد پرشدگی، نسبت به سال قبل ۵۷‌درصد افزایش آب داشته است.

حوضه آبی تهران نیز با مجموع پنج‌سد، در بازه زمانی مورد بررسی ۵۶۴میلیون مترمکعب موجودی داشته و میزان پرشدگی این سد‌ها ۳۰‌درصد بوده که در مقایسه با سال قبل ۱۰‌درصد کاهش داشته است.

در حوضه آبی خراسان‌رضوی، دو سد دوستی و طرق، به ترتیب ۱۴۲میلیون مترمکعب و ۷میلیون مترمکعب موجودی دارند. این سد‌ها با میزان پرشدگی ۱۲درصد و ۲۰‌درصد نسبت به سال قبل به ترتیب ۵۵‌درصد و ۳۲‌درصد کاهش داشته‌اند. در حوضه آبی خوزستان با مجموع پنج‌سد و زنجیره سد، افزایش قابل‌توجهی در پرشدگی به چشم می‌خورد. در این میان زنجیره سد کارون با ۱۲هزار و ۷۶میلیون مترمکعب موجودی، ۹۸‌درصد پرشدگی داشته که نسبت به سال قبل ۳۱‌درصد افزایش یافته است. سد دز و کرخه نیز به ترتیب با ۲۱۵۷میلیون و ۲۱۳۵میلیون مترمکعب موجودی، ۱۰۰‌درصد و ۴۰‌درصد پرشدگی داشته و در مقایسه با سال قبل، ۱۷‌درصد و ۱۱۳‌درصد افزایش را تجربه کرده‌اند. سد چره با ۲۱۳میلیون مترمکعب و پرشدگی۴۰درصدی، نسبت به مدت مشابه سال قبل ۹۱‌درصد رشد را در پرشدگی تجربه کرده است. مارون نیز با موجودی ۱۲۳۱میلیون مترمکعب، ۱۰۰‌درصد پر شده و نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد ۴۸درصدی را تجربه کرده است.

در حوضه قمرود، سد ۱۵خرداد با ۴۲میلیون مترمکعب موجودی و ۲۲‌درصد پرشدگی، ۴۲‌درصد کاهش موجودی داشته و موجودی سد گلپایگان-کوچری با ۱۹۶میلیون مترمکعب و ۸۱‌درصد پرشدگی، ۴۱‌درصد افزایش داشته است. سد یامچی در حوضه اردبیل، با ۲۷میلیون مترمکعب موجودی، پرشدگی نداشته و ۳۳‌درصد کاهش داشته است. سد سبلان نیز با ۳۲میلیون مترمکعب موجودی و پرشدگی ۳۰درصدی، نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۴۱‌درصد کاهش موجودی را تجربه کرده است.

سد ارس- خداآفرین در حوضه آذربایجان‌شرقی، ۱۰۳۵میلیون مترمکعب موجودی داشته و موجودی آن با ۳۶‌درصد پرشدگی، ۲۱‌درصد کاهش یافته است. سد ستارخان با موجودی ۲۹میلیون مترمکعب هم ۲۳‌درصد پر شده که نسبت به بازه مشابه سال گذشته افت ۴۲درصدی داشته است.

موجودی حوضه آذربایجان‌غربی نیز با سه‌سد، روند نزولی داشته؛ به طوری که سد آغ‌چای با ۱۰۱میلیون مترمکعب، ۴۸‌درصد پرشدگی داشته که این میزان نسبت به سال قبل ۳۲‌درصد کاهش یافته است. سد بارون با موجودی ۲۰میلیون مترمکعبی، ۶۹‌درصد پر شده و نسبت به بازه مشابه سال گذشته، افت ۵۲درصدی داشته و سد شهید قنبری با ۱۸میلیون مترمکعب موجودی، ۶۹‌درصد پرشدگی داشته و نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۹‌درصد کاهش یافته است.

حوضه آبی هرمزگان در مجموع چهارسد دارد که موجودی اکثر آن‌ها روند نزولی داشته است. سد جگین ۲۰۴میلیون مترمکعب موجودی داشته و میزان پرشدگی آن ۹۷درصد بوده که در مقایسه با سال قبل ۱۱‌درصد افزایش داشته است. سد استقلال ۱۱۹میلیون مترمکعب موجودی و ۵۰‌درصد پرشدگی دارد که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۴۰‌درصد افت کرده است. سد شمیل و نیان با موجودی ۲۱میلیون مترمکعب و ۲۳‌درصد پرشدگی، نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۶۵‌درصد افت داشته است. سد سرنی نیز با ۱۸میلیون مترمکعب موجودی و ۳۰‌درصد پرشدگی، افت ۵۰درصدی را در میزان پرشدگی تجربه کرده است. حوضه زنجان با دو سد تهم و تالوار، به ترتیب ۲۴میلیون و ۱۴۲میلیون مترمکعب موجودی داشته است. این سد‌ها با میزان پرشدگی ۲۸درصدی و ۱۰۰درصدی، نسبت به سال قبل به ترتیب ۱۰‌درصد کاهش و ۱۳‌درصد افزایش داشته‌اند. سد سفیدرود در حوضه گیلان با ۶۳۷میلیون مترمکعب موجودی ۶۱‌درصد پرشدگی دارد که این رقم نسبت به سال قبل ۹‌درصد کمتر بوده است. سد تالوار نیز ۱۴۲میلیون مترمکعب موجودی دارد که ۱۰۰‌درصد پرشدگی داشته و نسبت به بازه مشابه سال گذشته کاهش ۲۲درصدی را تجربه کرده است. در حوضه کهگیلویه و بویراحمد، سد کوثر تا ۶ خرداد ۵۴۷میلیون مترمکعب موجودی را ثبت کرده و میزان پرشدگی آن ۱۰۰‌درصد بوده که نسبت به سال گذشته، ۱۱‌درصد افزایش داشته است.

در حوضه خراسان‌جنوبی، سد نهرین در بازه زمانی مشخص، یک‌میلیون مترمکعب موجودی داشته و ۲۴‌درصد پر شده است. این میزان نسبت به مدت مشابه سال گذشته، ۲۶‌درصد کاهش داشته است. در حوضه بوشهر سد رئیسعلی دلواری، ۴۹۳میلیون مترمکعب موجودی داشته و میزان پرشدگی این سد ۷۱‌درصد بوده که نسبت به سال قبل، ۲۷‌درصد کاهش داشته است. در حوضه سمنان، سد دامغان ۱۱میلیون مترمکعب موجودی و ۶۷‌درصد پرشدگی داشته و نسبت به مدت مشابه سال قبل ۲۲‌درصد کاهش را ثبت کرده است. سد رودبار در حوضه آبی استان لرستان ۲۱۶میلیون مترمکعب موجودی داشته و میزان پرشدگی این سد ۱۰۰درصد بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل، یک‌درصد افزایش یافته است. در حوضه خراسان‌شمالی، سد شیرین‌دره تا ۶خرداد ۲۵میلیون مترمکعب موجودی داشته و پرشدگی در این سد، ۴۵درصد بوده که نسبت به سال گذشته، ۲۹‌درصد کاهش داشته است.

در حوضه همدان، سد اکباتان، آبشینه در بازه زمانی مشخص، ۱۵میلیون مترمکعب موجودی داشته و ۳۹‌درصد پر شده است. این میزان نسبت به مدت مشابه سال گذشته، ۲۳‌درصد افزایش داشته است. در حوضه کردستان سد آزاد، دارای موجودی مخزن آبی ۲۵۸میلیون مترمکعب و میزان پرشدگی این سد ۸۶‌درصد بوده که نسبت به سال قبل، ۲۹درصد افرایش داشته است.

در حوضه گلستان، موجودی سد‌های وشمگیر، گلستان و بوستان ۷میلیون مترمکعب بوده که با ۶‌درصد پرشدگی تا ۶خرداد نسبت به مدت مشابه سال قبل ۷۲‌درصد کاهش داشته است.

سد سلمان فارسی در حوضه آبی استان فارس ۶۲۴میلیون مترمکعب موجودی داشته و میزان پرشدگی آن ۶۶‌درصد بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل، یک‌درصد کاهش یافته است. سد درودزن، ملاصدرا نیز با ۷۷۳میلیون مترمکعب موجودی، ۵۵‌درصد پرشدگی داشته که نسبت به بازه مشابه سال قبل بی‌تغییر مانده است. سد رودبال نیز دارای موجودی ۵میلیون مترمکعب بوده که ۷‌درصد پرشدگی داشته و ۸۳‌درصد کاهش را نسبت به بازه مشابه سال قبل تجربه کرده است.

در حوضه کرمانشاه، سد گاوشان، سلیمانشاه تا ۶خرداد ۳۱۱میلیون مترمکعب موجودی داشته و میزان پرشدگی در این سد، ۵۲درصد بوده که نسبت به سال گذشته، ۹درصد کاهش داشته است. سد داریان نیز با ۳۱۵میلیون مترمکعب موجودی، ۹۳‌درصد پرشدگی دارد که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۱۰‌درصد کاهش یافته است.

در حوضه سیستان و بلوچستان، سد چاه‌نیمه‌ها تا ۶خرداد، ۹۷میلیون مترمکعب موجودی داشته و ۷‌درصد پر شده است. این میزان نسبت به مدت مشابه سال گذشته، ۶۰‌درصد کاهش داشته است. سد پیشین با موجودی ۱۳۶میلیون مترمکعب ۸۱‌درصد پرشدگی داشته که نسبت به بازه مشابه سال گذشته ۸۴‌درصد افزایش داشته است. سد زیردان با ۱۶۶میلیون مترمکعب موجودی، ۸۰‌درصد پرشدگی داشته و نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۹‌درصد افزایش نشان می‌دهد. سد خیرآباد با موجودی ۱۸میلیون مترمکعب، ۶۷‌درصد پرشدگی داشته که بیانگر افزایش ۲درصدی نسبت به بازه مشابه سال گذشته است. سد ماشکید علیا با موجودی ۳۶میلیون مترمکعبی، ۵۴‌درصد پر شده است که از رشد ۳۶درصدی موجودی آن حکایت دارد. در حوضه مازندران در سد شهید رجایی، موجودی مخزن آبی، ۴۶میلیون مترمکعب بوده و میزان پرشدگی این سد ۲۸درصد بوده است. این میزان نسبت به سال قبل، ۴۵‌درصد کاهش داشته است. موجودی سد ایلام در حوضه ایلام، ۵۶میلیون مترمکعب بوده و موجودی این سد با ۹۲‌درصد پرشدگی تا ۶خرداد نسبت به مدت مشابه سال قبل ۹۸‌درصد افزایش داشته است.

سد جیرفت در حوضه آبی استان کرمان ۱۰۶میلیون مترمکعب موجودی داشته و پرشدگی این سد ۳۳درصد بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل، ۲۴‌درصد افزایش یافته است. همچنین سد نسا دارای موجودی ۷۰میلیون مترمکعب بوده که پرشدگی این سد ۴۲‌درصد است و نسبت به بازه مشابه سال گذشته ۴۴‌درصد افت داشته است. سد تنگونیه سیرجان با موجودی ۷میلیون مترمکعبی، ۱۷‌درصد پرشده و نسبت به سال گذشته ۴۵‌درصد افت داشته است.

در حوضه مرکزی، سد کمال صالح تا ۶ خرداد ۵۰میلیون مترمکعب موجودی داشته و پرشدگی در این سد، ۵۳درصد بوده که نسبت به سال گذشته، ۱۲‌درصد کاهش داشته است. همچنین سد ساوه با ۴۸میلیون مترمکعب موجودی، ۱۷‌درصد پر شده که نسبت به بازه مشابه پارسل ۵۲‌درصد افت داشته است.