کشف عطر متعلق به ۲ هزار سال پیش در یک کوزه خاکسپاری رومی

یک تیم تحقیقاتی در دانشگاه کوردوبا اسپانیا برای اولین بار موفق شد ترکیب یک عطر متعلق به زمان روم باستان با قدمت بیش از ۲ هزار سال را در یک کوزه خاکستر قدیمی شناسایی کنند.

به گزارش یورونیوز، حدود دو هزار سال پیش در شهر رومی «کارمو» (کارمونای امروزی در استان سویل اسپانیا)، شخصی یک ظرف حاوی روغن عطر را در یک کوزه خاکسپاری گذاشت. حالا بیست قرن بعد از آن، گروهی از محققان توانسته‌اند ترکیب شیمیایی این روغن مربوط به قرن اول پس از میلاد را مورد شناسایی قرار دهند.

کوزه حاوی عطر در جریان حفاری‌ها برای ساخت یک خانه در شهر سویل در سال ۲۰۱۹ کشف شده بود. محققان می‌گویند از آن‌جا که درب کوزه کاملا مهر و موم شده بود، بقایای مایع عطر به صورت جامد درآمده و برای دو هزار سال دست‌نخورده حفظ شده بود.

به گفته باستان‌شناسان، این کوزه در یک مقبره جمعی قرار داشته که احتمالاً متعلق به یک خانواده مرفه بوده است. در این آرامگاه علاوه بر اشیاء متعدد مربوط به مراسم خاکسپاری (اقلام پیش‌کشی و جامه‌های تدفین)، کوزه‌های خاکستر شش فرد بالغ (شامل سه زن و سه مرد) پیدا شدند.

در یکی از کوزه‌های شیشه‌ای بر روی بقایای اسکلت سوخته متوفی (در این مورد زنی بین ۳۰ تا ۴۰ ساله)، به جا مانده‌هایی از یک کیسه پارچه‌ای به چشم می‌خورد. این کیسه شامل سه مهره کهربا و یک ظرف کریستالی کوچک (از جنس سنگ کوارتز هیالین) به شکل یک کوزه ته‌باریک رومی حاوی روغن بود.

ظروف عطر غالبا از شیشه ساخته می‌شدند و در موارد بسیار نادری، مانند مورد اخیر، جنس دیگری داشتند. ویژگی‌ها، کنده‌کاری دشوار و سختی ساخت آن‌ها باعث شده است که این اشیاء اقلامی بسیار ارزشمند و گران قیمت به شمار روند.

علاوه بر منحصر به فرد بودن ظرف، جنبه خارق‌العاده این کشف این بود که ظرف کاملاً مهر و موم شده و بقایای جامد عطر داخل آن حفظ شده بود. امری که انجام این مطالعه را ممکن می‌کرد.

دکتر رویز آربولا، استاد شیمی آلی و سرپرست تیم تحقیقاتی، می‌گوید استفاده از سنگ آهک دولومیتی به عنوان درپوش استوانه‌ای کوچک و همینطور قیر برای مهر و موم کردن آن، کلید حفظ وضعیت استثنائی ظرف و محتویات آن بوده است.

محققان برای تعیین اینکه عطر از چه چیزی ساخته شده است، از تکنیک‌های مختلف مانند اشعه ایکس و کروماتوگرافی گازی همراه با طیف‌سنجی جرمی استفاده کردند.

به گفته پژوهشگران عطر یافت شده از دو جزء تشکیل شده: یکی پایه که اجازه حفظ رایحه را می‌دهد و دیگری خود اسانس. تصور می‌شود که پایه در این عطر یک روغن گیاهی، به احتمال زیاد روغن زیتون، بوده است هرچند این نکته را نمی‌توان با قطعیت تأیید کرد.

اما با توجه به اسانس یافت شده، این عطر چه بویی می‌داده است؟ بر اساس نتایج تجزیه و تحلیل‌های شیمیایی انجام شده توسط دانشگاه کوردوبا، این عطر احتمالا بوی پچولی یا نعناع هندی را می‌داده است.

اسانس نعناع هندی از گیاهی با منشأ هندی با نام علمی «Pogostemon cablin» به دست می‌آید که به طور گسترده در عطرسازی مدرن نیز استفاده می‌شود، هرچند استفاده از آن در روم باستان تا کنون مشاهده نشده بود.

نتایج مطالعات تازه در نشریه علمی «Heritage» منتشر شده است.