فرارو-استوماتیت به التهاب گسترده در دهان اطلاق می‌شود که شامل مخاط دهان، لب‌ها، زبان و کام است. این بیماری ممکن است به علت‌های مختلفی ایجاد شود و دو نوع اصلی آن عبارتند از: استوماتیت هرپسی حاد و استوماتیت آفتی (زخم دهان) که شایع‌ترین نوع است. انواع نادرتر استوماتیت شامل ژنژیویت، پریودنتیت، کاندیدیاز (برفک) و آنژین هستند.
به گزارش فرارو، استوماتیت ممکن است نشانه‌ای از یک اختلال زمینه‌ای جدی‌تر باشد.
علائم شایع استوماتیت
علائم بسته به نوع استوماتیت متفاوت است و شامل موارد زیر می‌باشد:
- التهاب دهان: قرمزی و تورم در نواحی مختلف دهان.
- زخم‌های دهانی: ایجاد زخم‌هایی که می‌توانند دردناک باشند.
- درد: درد می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد.
- خونریزی: گاهی خونریزی در نواحی ملتهب دیده می‌شود.
- تنفس بدبو: ممکن است به دلیل التهاب و زخم‌ها بوی بدی از دهان انتشار یابد.
- بی‌اشتهایی، خستگی، تب و تحریک‌پذیری: این علائم معمولاً به ویژه در نوع حاد استوماتیت مشاهده می‌شوند.
علل بیماری استوماتیت
علل مختلفی می‌توانند باعث ایجاد استوماتیت شوند که شامل موارد زیر هستند:
- عفونت‌ها: از جمله ویروس‌ها و باکتری‌ها.
- تروما: آسیب‌های فیزیکی به دهان.
- خشکی دهان: که ممکن است به دلیل داروها یا بیماری‌ها باشد.
- تحریک‌کننده‌ها: مانند غذاهای تند یا مواد شیمیایی.
- عوامل سمی: شامل مواجهه با مواد سمی در محیط کار.
- بیش‌حساسی: واکنش‌های آلرژیک به مواد مختلف.
- بیماری‌های خودایمنی: مانند بیماری‌های التهابی مزمن.
- کمبود ویتامین‌ها: کمبود ویتامین‌های خاص مانند ویتامین B12 یا اسید فولیک.
- کم‌خونی: که ممکن است به استوماتیت منجر شود.
- گاهی ناشناخته: برخی موارد علل مشخصی ندارند.
عوامل افزایش دهنده خطر بیماری استوماتیت
عوامل مختلفی می‌توانند خطر ابتلا به استوماتیت را افزایش دهند، از جمله:
- آلرژی به غذا یا داروها.
- سیگار کشیدن.
- استفاده از دندان‌های مصنوعی که به خوبی با لثه‌ها تناسب ندارند.
- استرس روحی و اضطراب.
- دندان‌های ناهموار یا شکسته.
- پرتودرمانی یا شیمی‌درمانی.
- سوءمصرف الکل، غذاهای داغ یا چاشنی‌ها.
- حساسیت به دهان‌شوها، رنگ‌ها یا رژ لب.
- مواجهه شغلی با مواد شیمیایی خطرناک.
پیشگیری از استوماتیت
برای پیشگیری از استوماتیت باید از عوامل خطرزا اجتناب کرد، مانند سیگار کشیدن و سوءمصرف مواد. همچنین، رعایت بهداشت دهان و درمان مشکلات دندانی می‌تواند مفید باشد.
عواقب مورد انتظار در بیماری استوماتیت
در بیشتر موارد، استوماتیت در عرض 1 تا 2 هفته بهبود می‌یابد و برخی از انواع آن به درمان خاصی نیاز ندارند. با این حال، برخی افراد ممکن است نیاز به درمان‌های دارویی داشته باشند. بهبود بستگی به علت زمینه‌ای بیماری دارد.
عوارض احتمالی در بیماری استوماتیت
استوماتیت ممکن است پس از درمان عود کند. علاوه بر این، اگر عامل زمینه‌ای جدی‌تری مانند بیماری خودایمنی یا عفونت باشد، ممکن است عوارض خطرناکی به همراه داشته باشد.
اصول کلی درمان بیماری استوماتیت
درمان استوماتیت بستگی به علت آن دارد. در بسیاری از موارد، تشخیص دقیق نیاز به معاینه فیزیکی و گاهی آزمایش‌هایی مانند کشت ضایعات یا گستره‌دهی دارد. نکات کلیدی در درمان عبارتند از:
- رعایت بهداشت دهان: مسواک زدن و استفاده از نخ دندان به طور منظم.
- ترک سیگار: از آنجا که سیگار می‌تواند علائم را تشدید کند.
- کنترل دندان‌های مصنوعی: باید از لحاظ تناسب با لثه‌ها مورد بررسی قرار گیرند.
داروهای درمان بیماری استوماتیت
درمان دارویی ممکن است بسته به علت زمینه‌ای بیماری متفاوت باشد، اما شامل موارد زیر است:
- داروهای ضدقارچ، ضدباکتری یا استروئیدی موضعی: در صورت تشخیص عامل مسبب.
- مکمل‌های ویتامینی: در صورت کمبود ویتامین.
- شستشوی دهانی: برای تسکین علائم و جلوگیری از عفونت‌های ثانویه.
- داروهای بی‌حس‌کننده موضعی: برای کاهش درد.
رژیم غذایی در بیماری استوماتیت
در زمان ابتلا به استوماتیت، باید از غذاهای چاشنی‌دار، سفت، تیز یا خشک که ممکن است تحریک‌کننده باشند، اجتناب کرد. همچنین از هر غذایی که ممکن است واکنش آلرژیک ایجاد کند باید خودداری کرد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
- اگر شما یا یکی از اعضای خانواده‌تان علائم استوماتیت را داشته باشید.
- اگر پس از شروع درمان، علائم بدتر شوند.
- اگر علائم جدید و غیرقابل توجیهی بروز کنند.
