علت تغییر صدای افراد سیگاری/ آیا آب یخ به حنجره آسیب می‌زند؟

متخصص گوش و حلق و بینی و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران، در خصوص التهاب حنجره (لارنژیت)، توضیحاتی ارائه داد.

پیمان دبیرمقدم، در برنامه ضربان شبکه سلامت سیما، در پاسخ به این سوال که نقش حنجره در بدن چیست، گفت: مهم‌ترین نقش حنجره، هدایت غذا به داخل دستگاه گوارش است، به طوری که غذا و ترشحات وارد دستگاه تنفسی نشود.

وی با بیان این مطلب که اختلال عملکرد حنجره، با حیات انسان منافات دارد، به نقش حنجره در تنفس اشاره کرد و افزود: رفلکس هایی، چون سرفه و تنظیم تعداد تنفس، توسط حنجره صورت می‌گیرد، صحبت کردن و تولید صدا هم از وظایف دیگر حنجره است.

این متخصص گوش و حلق و بینی، ساختار حنجره انسان را با دیگر جانداران بسیار متفاوت دانست و عملکرد آن را در صحبت کردن و تولید صدا، بسیار مهم دانست و گفت: این قسمت از بدن انسان تکامل خاصی برای ادای کلمات پیدا کرده است. حنجره نقش مهمی در بلند کردن اجسام سنگین از زمین دارد، وقتی جسم سنگینی را از زمین بلند می‌کنیم یا هنگامی که سرفه می‌کنیم، نیاز به ایجاد یک فشار مثبت در قفسه سینه داریم. در این مواقع تار‌های صوتی بسته می‌شوند و فشار در داخل قفسه سینه افزایش پیدا می‌کند که در هنگام سرفه باعث خارج شدن ترشحات از مجاری تنفسی می‌شود و در مواقع بلند کردن جسم سنگین نیز باعث می‌شود که فشار به صورت مستقیم به ستون فقرات منتقل نشود و این فشار بیشتر به عضلات بین دنده‌ای منتقل شود، اگر به نحوی حنجره آسیب ببیند و فرد دچار فلج تار‌های صوتی شود، این عملکرد از دست می‌رود، یعنی فرد، سرفه مؤثر نخواهد داشت و همچنین در بلند کردن اجسام سنگین با مشکل روبرو خواهد بود.

دبیر مقدم یادآور شد: هنگام عمل بلع، یکسری اعمال پشت سر هم اتفاق می‌افتد که مانع از ورود غذا به دستگاه تنفسی شود، در برخی از حیوانات، دستگاه تنفس و دستگاه گوارش از ابتدا از هم جدا هستند، اما در انسان، ابتدای مسیر دستگاه گوارش و تنفس با هم مشترک است. در واقع ارگانی که باعث می‌شود، هوا به مجاری تنفسی و غذا به مجاری گوارشی راه پیدا کند، حنجره است.

این متخصص گوش و حلق و بینی گفت: موقع انجام عمل بلع و ورود لقمه غذا به حفره دهان، به صورت غیر ارادی چند عمل انجام می‌شود. در ابتدا حنجره به صورت غیر ارادی به سمت بالا حرکت می‌کند و زیر قاعده زبان قرار می‌گیرد، سپس تار‌های صوتی بسته می‌شوند و غضروف اپی گلوت (قسمت بالایی حنجره) به سمت عقب می‌رود، این اعمال باعث می‌شود به جای اینکه غذا وارد مجرای تنفسی شود، به قسمت‌های جانبی حرکت کند و سپس وارد دستگاه گوارش شود.

دبیر مقدم یادآور شد: اگر به دلیلی، این ترتیب و نظم به هم بخورد و مقداری غذا به گلو بپرد، بلافاصله حنجره و تار‌های صوتی بسته می‌شوند و یک سرفه اتفاق می‌افتد، تا اگر مواد غذایی یا ترشحی به سمت پایین رفته باشد، به بیرون هدایت شود. در اکثر موارد مشکل جدی نیست و با چند سرفه مسئله برطرف می‌شود، اما گاهی اگر حنجره آسیب دیده باشد (به صورت کامل بسته نشود و یا حرکت آن مختل شده باشد) ممکن است مشکل ساز شود و این ترشحات به صورت مزمن باعث ایجاد عفونت در دستگاه تنفسی شوند.

وی در پاسخ به این سوال که چرا برای بعضی افراد به طور متناوب گیر کردن غذا یا مایعات در حلق اتفاق می‌افتد، گفت: عده‌ای از افراد به دلیل مصرف بعضی از دارو‌های آرامبخش و یا یک سری از بیماری‌های مرتبط به سیستم عصبی مرکزی، رفلکس حنجره کندتر انجام می‌شود که این افراد نیاز به مراقبت بیشتری دارند.

دبیرمقدم ادامه داد: افرادی که با مشکل رفلاکس (بازگشت اسید معده) مواجه هستند، به صورت ناخودآگاه اسید معده به بالا باز می‌گردد، اگر مقدار خیلی کمی از این اسید وارد نای شود، به صورت رفلکس خود به خودی، تار‌های صوتی به فوریت بسته می‌شوند و ایجاد حالت خفگی شدید می‌کند، این حالت، در حالت خوابیده با شدت بیشتری اتفاق می‌افتد.

استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران در پاسخ به این سوال که آیا شستشوی گلو با آب و نمک خوب است، گفت: شستشوی گلو به حنجره ربط پیدا نمی‌کند و موقع قرقره تنها ناحیه گلو شسته می‌شود.

وی تاکید کرد: برای تمیز شدن حنجره، مهم‌ترین مسئله مرطوب کردن حنجره است که دو راه عمده دارد. اول، مصرف آب زیاد و دوم، بخور دادن است. (بعضی از مایعات، مانند چای، چای سبز و قهوه، باعث خشکی حنجره می‌شوند)

دبیرمقدم در پاسخ به این سوال که آیا آب یخ باعث آسیب به تار‌های صوتی می‌شود، گفت: در این زمینه مطالعه‌ای صورت نگرفته است، تنها توصیه به مصرف آب است به خصوص آبی که فرد با دمای آن، احساس راحتی دارد.

وی در پاسخ به این سوال که چرا افراد سیگاری بعد از مدتی تغییر صدا پیدا می‌کنند، گفت: سیگار کشیدن با فاکتور‌های مختلفی به حنجره آسیب می‌رساند، مواد شیمیایی موجود در دود سیگار که فقط محدود به نیکوتین نیست، به مخاط حنجره آسیب می‌رساند.

دبیرمقدم افزود: مخاط حنجره به صورت تخصصی برای تولید صدا تکامل پیدا کرده است که مخاط بسیار ظریف و شکننده‌ای نیز هست.

وی یادآور شد: یکی دیگر از آسیب‌های سیگار، آسیب حرارتی سیگار به حنجره است، همچنین سیگار کشیدن رفلاکس را تشدید می‌کند که مجدداً باعث التهاب حنجره می‌شود، در افرادی که سیگار می‌کشند هنگام معاینه پزشک، التهاب حنجره همراه با قرمزی آن، قابل رؤیت است (هرگونه دود استنشاقی، این تخریب را برای حنجره به همراه خواهد داشت) دود پیپ نیز، بیشتر به داخل حفره دهان آسیب می‌رساند.

دبیرمقدم تاکید کرد: موادمخدر استنشاقی نیز به شدت به حنجره آسیب می‌رسانند.