۶ سناریوی محتمل درباره واکنش چین به سفر پلوسی به تایوان

فرارو- با توجه به اینکه «نانسی پلوسی» رئیس مجلس نمایندگان آمریکا اواخر روز سه شنبه به تایوان سفر خواهد کرد اکنون جهان برای واکنش چین آماده می‌شود.

به گزارش فرارو به نقل از بلومبرگ، «شی جین پینگ» رئیس جمهور چین هفته گذشته طی تماسی تلفنی با «جو بایدن» رئیس جمهور ایالات متحده گفت که «هرکس در مورد تایوان که چین آن را قلمرو خود می‌داند با آتش بازی کند می‌سوزد».

«ژائو لیجیان» سخنگوی وزارت امور خارجه چین روز دوشنبه گفت اگر پلوسی به بالاترین مقام آمریکایی تبدیل شود که در ۲۵ سال گذشته از تایوان بازدید می‌کند ارتش آزادیبخش خلق «بیکار نخواهد نشست».

نه شی و نه بایدن علاقه‌ای به راه اندازی درگیری ندارند که می‌تواند آسیب اقتصادی بیش‌تری را در داخل کشور ایجاد کند و تماس هفته گذشته نشان داد که آنان در ماه‌های آینده برای اولین دیدار رو در روی خود آماده می‌شوند.

با این وجود، لفاظی‌های خصمانه و خصومت‌های فزاینده در هر دو کشور به حجم فشار بر شی می‌افزاید تا پاسخی قوی اتخاذ کند به ویژه زمانی که او برای یک نشست حزبی (که دو بار در هر دهه برگزار می‌شود) در اواخر سال جاری آماده می‌شود و انتظار می‌رود در آن به سومین دوره ریاست جمهوری خود دست یابد. در حالی که ایالات متحده معاهده دفاعی متقابل خود با تایوان را در سال ۱۹۷۹ میلادی لغو کرد چین باید احتمال ورود ارتش آمریکا به آن کشور را مورد ارزیابی قرار دهد. بایدن در ماه مه گفت که واشنگتن در هر حمله‌ای از سوی چین از تایوان دفاع خواهد کرد اگرچه کاخ سفید توضیح داد که منظور او تامین تسلیحات نظامی مطابق با توافقات موجود برای تایوان از سوی ایالات متحده است.

«اندرو گیلهولم» مدیر تحلیل چین و شمال آسیا در Control Risks به شبکه خبری «بلومبرگ» می‌گوید: «محدودیت بزرگ هر دو طرف هنوز خطر جنگی است که از منظر هر دو طرف بسیار پرهزینه خواهد بود. نگرانی آن است که به دلایل داخلی خطراتی ایجاد شود».

در اینجا به گزینه‌هایی می‌پردازیم که چین ممکن است در صورت سفر پلوسی به تایوان اتخاذ کند:

۱-تجاوز یا پرواز از طریق هواپیما‌های جنگی بزرگتر

با توجه به این که تجاوز روزانه به منطقه شناسایی دفاع هوایی جزیره تایوان از پیش به امری عادی شده است ارتش آزادیبخش خلق باید مجموعه‌ای پرواز‌های بزرگ یا غیر معمول را انجام دهد. رکورد روزانه پرواز ۵۶ فروند هواپیمای ارتش چین در تاریخ ۴ اکتبر ثبت شد که همزمان با تمرینات نظامی تحت رهبری ایالات متحده در منطقه بود. برای مثال، پس از بازدید هیئت کنگره آمریکا در نوامبر از تایوان حدود ۱۵ هواپیمای چینی به جای مسیر‌های معمول جنوب غربی در اطراف مناطق شرقی تایوان پرواز کردند. چین می‌تواند این سطح از تهاجم را برای روز‌ها یا هفته‌ها حفظ کند.

۲-پرواز هواپیما‌های جنگی بر فراز تایوان

روزنامه «گلوبال تایمز» حزب کمونیست پیشنهاد کرده که چین باید به طور مستقیم بر فراز تایوان یک پرواز نظامی انجام دهد تا دولت تحت رهبری «تسای اینگ ون» در تایوان مجبور به تصمیم‌گری در مورد ساقط کردن آن هواپیما‌ها شود. سال گذشته «چیو کو چنگ» وزیر دفاع تایوان هشدار داد: «هرچه آنان به جزیره نزدیک‌تر شوند قوی‌تر پاسخ خواهیم داد».

از طرف دیگر، اعزام یک سورتی پرواز عمیق یا طولانی چین در سراسر خط میانی تنگه تایوان منطقه حائلی که ایالات متحده در سال ۱۹۵۴ میلادی ایجاد کرد و پکن آن را برسمیت نمی‌شناسد ارتش تایوان را تحت فشار قرار می‌دهد تا واکنش نشان دهد. هواپیما‌های ارتش چین در سپتامبر ۲۰۲۰ میلادی زمانی که «کیت کراچ» معاون وزیر امور خارجه وقت ایالات متحده به تایوان سفر کرد بار‌ها خط مذکور را نقض کردند.

«هو شی جین» سردبیر سابق «گلوبال تایمز» در توئیتی که اکنون حذف شده نوشته بود که هواپیما‌های ارتش چین می‌توانند «با استفاده از زور و قوه قهریه هواپیمای پلوسی را از بین ببرند». او حتی پیشنهاد کرد که هواپیما‌های جنگی چینی هواپیمای پلوسی را در هر تلاشی برای پرواز آن به سمت تایوان «همراهی» کنند حرکتی که براحتی می‌تواند منجر به اشتباه محاسباتی در هر دو طرف شود.

۳-آزمایش موشکی در نزدیکی تایوان

تابستان ۱۹۹۵ میلادی یکی از تحریک آمیزترین واکنش‌های چین به همکاری‌های امریکا و تایوان بود زمانی که پکن موشک‌های آزمایشی را به دریای نزدیکی جزیره تایوان شلیک کرد. این اقدام بخشی از اعتراض چین به تصمیم «بیل کلینتون» رئیس جمهور امریکا برای اجازه دادن به «لی تنگ هوی» اولین رئیس جمهور منتخب دمکراتیک ایوان برای سفر به واشنگتن بود. در طول شلیک موشک‌های چین اختلالاتی در حمل و نقل هوایی در مناطق پیرامونی تایوان ایجاد شد. ارتش چین در آگوست ۲۰۲۰ میلادی موشک‌های بالستیک را به سمت دریای چین جنوبی شلیک کرد که واکنشی به مانور‌های نظامی دریایی امریکا قلمداد می‌شد.

۴-ضربه اقتصادی

چین بزرگترین شریک تجاری تایوان است. پکن می‌تواند با تحریم صادرکنندگان، تحریم برخی از کالا‌های تایوانی یا محدود کردن تجارت دو طرفه از این مزیت استفاده کند. به گزارش پایگاه خبری «یونایتد دیلی نیوز» چین روز دوشنبه واردات مواد غذایی از بیش از ۱۰۰ تامین کننده تایوانی را ممنوع کرد. با این وجود، چین باید با احتیاط حرکت کند، زیرا به تایوان برای تامین نیمه هادی‌ها نیاز دارد.

پکن پیش از این رهبران مختلف تایوان را با تحریم‌هایی از جمله ممنوعیت سفر به سرزمین اصلی هدف قرار داده است. مقام‌های بیشتری ممکن است با اقدامات مشابهی روبرو شوند، اما این موارد تاثیر اندکی خواهند داشت، زیرا سیاستمداران تایوانی بعید است به سرزمین اصلی سفر کنند یا در آنجا تجارت کنند. هم چنین، چین می‌تواند کشتیرانی را در تنگه تایوان یک مسیر تجاری کلیدی جهانی مختل کند. مقام‌های نظامی چین در ماه‌های اخیر بار‌ها به همتایان آمریکایی خود گفته‌اند که این تنگه جزو آب‌های بین‌المللی نیست. با این وجود، هر حرکتی که مانع حمل و نقل تجاری شود تنها به اقتصاد چین آسیب می‌رساند.

۵-اعتراض دیپلماتیک

«گلوبال تایمز» روز سه شنبه هشدار داد که دولت بایدن در مورد سفر پلوسی به تایوان با یک شکست «جدی» در روابط چین و آمریکا مواجه خواهد شد. این می‌تواند به معنای فراخواندن «کین گانگ» سفیر چین در ایالات متحده که سال گذشته کار خود را در این منصب آغاز کرد باشد. در سال ۱۹۹۵ میلادی پس از اینکه واشنگتن به «لی» رئیس جمهور وقت تایوان اجازه داد تا از ایالات متحده بازدید کند پکن «لی دائویو» سفیر وقت امریکا را از آن کشور اخراج کرد.

با این وجود، قطعا اختلافات در سطح دیپلماتیک در صورت سفر پلوسی به تایوان با درجه و شدت بیش‌تری رخ خواهد داد چرا که پس از رئیس جمهور امریکا او مهم‌ترین مقام ارشد امریکایی محسوب می‌شود. سال گذشته، پس از آن که لیتوانی به تایوان اجازه داد دفتر نمایندگی خود را در پایتخت آن کشور افتتاح کند چین سفیر خود را از لیتوانی فراخواند.

۶-اشغال یک جزیره

پکن گزینه‌های نظامی دیگری به جز تهاجم مخاطره‌آمیز به تنگه ۱۳۰ کیلومتری تایوان را نیز در اختیار دارد مانند تصرف یکی از جزایر دور افتاده کوچک‌تر تحت کنترل دولت تایوان اگرچه این شکل از اقدامات تحریک‌آمیز بسیار بعید به نظر می‌رسد.

در روز‌های ابتدایی جنگ سرد ارتش چین بمباران نظامی را علیه جزایر «کینمن» تایوان واقع در نزدیکی خط ساحلی جنوب شرفی چین انجام داد. تایوان با کمک نظامی ایالات متحده از پیشروی نیرو‌های چینی جلوگیری کرد. جزیره «پراتاس» تحت کنترل تایوان در ۴۰۰ کیلومتری خط ساحلی نیز یکی دیگر از نقاط آسیب‌پذیر است.

چین در سال ۲۰۱۲ میلادی منطقه مورد مناقشه «اسکاربرو» که به اندازه جزیره منهتن است را در جریان یک مناقشه ارضی در دریای چین جنوبی اشغال کرد این در حالیست که فیلیپین آن ناحیه را متعلق به خود می‌دانست. ایالات متحده هرگونه تصرف قلمرو تایوان را به عنوان عاملی برای تشدید تنشی بزرگ قلمداد می‌کند که می‌تواند محدودیت‌های تعهد نظامی بایدن به حفاظت از دموکراسی جزیره تایوان را مورد آزمایش قرار دهد.

با این وجود، چنین اقدامی خطرات دیپلماتیکی را نیز برای پکن به همراه دارد. تصرف جزیره‌ای تحت کنترل تایوان می‌تواند باعث شود آمریکا تحریم‌های بیش‌تری را علیه چین وضع کند و کشور‌های همسایه در آسیا که بسیاری از آنان با چین اختلافات ارضی دارند را نگران سازد.