تحریم‌های آمریکا با فوتبال ایران چه کرد؟

فرارو- پایگاه خبری "میدل ایست مانیتور" در گزارشی به تاثیرات مخرب تحریم های غرب علیه ایران در حوزه ورزشِ این کشور پرداخته است. این پایگاه خبری به طور خاص به این نکته اشاره کرده که برخلاف طرح مسائل مختلف مبنی بر اینکه حوزه های سیاسی و ورزشی بایستی از یکدیگر جدا باشند، در عرصه میدانی و عملی شاهد آن هستیم که معادلات سیاسی، سایه سنگینی را بر سرِ ورزش انداخته اند و در این چهارچوب به طور خاص مشکلات و مصائب قابل توجهی را برای کشوری نظیر ایران و ورزشکاران این کشور ایجاد کرده اند.

پایگاه خبری میدل ایست مانیتور در این رابطه می نویسد: «قریب به یک ماه پس از آنکه دونالد ترامپ رئیس جمهور سابق آمریکا کشورش را به صورت یکجانبه از توافق برجام خارج کرد(در ماه میِ سال 2018)، بزرگترین شرکت تولید کفش های ورزشی جهانی یعنی شرکت "نایک" نیز همکاری خود را با تیم ملی فوتبال ایران قطع کرد.

به گزارش فرارو، این شرکت آمریکایی که دفتر اصلی آن در ایالات متحده آمریکا است، در آن زمان اعلام کرد که به دلیل تحریم های آمریکا، قادر به عمل به تعهدات خود در قبال تیم ملی فوتبال ایران که تنها اندکی بعد قرار بود در جام جهانی سال 2018 روسیه شرکت کند، نیست. جالب اینکه در آن زمان شرکت ورزشی نایک اعلام کرد که تصمیمش در مورد تیم ملی فوتبال ایران هیچ ارتباطی با مسائل سیاسی نداشته است.

همچون دیگر بخش ها، حوزه ورزش در ایران نیز به صورت مستقیم و غیرمستقیم با چالش تحریم های تحمیلی رو به رو بوده است. مساله ای که عملا بر عملکرد فدراسیون های ورزشی مختلف این کشور تاثیرگذاری منفی داشته است و بر عملکردِ بازیکنان نیز تاثیرات مخربی را داشته و و بعضا آینده ورزشی آن ها را هم تحت تاثیر قرار داده است.

باید توجه داشت که تحریم های تحمیلی آمریکا پس از یپروزی انقلاب اسلامی در ایران در سال 1979، بسیاری از حوزه ها از جمله عرصه ورزشی را تحت تاثیر قرار داده است. البته که این تاثیرگذاری مخرب و منفی تا حد زیادی در دهه اخیر نمودهای عینی تر و شدید تر خود را به نمایش گذاشته است. در این راستا، بسیاری از فدراسیون های ورزشی ایران قادر نیستند تجهیزات ورزشی مد نظر خود را بخرند و در عین حال اسپانسر های بین المللی در حوزه ورزش نیز تمایلی چندانی جهت همکاری با ایران ندارند. البته که در این رابطه کشورهایی نظیر آمریکا، کانادا، و برخی کشورهای اروپایی، اغلب موانع متعددی را بر سر راهِ صدور ویزا برای ورزشکاران و مقام‌های ایرانی ایجاد کرده اند و اساسا تیم های ایرانی در رشته های مختلف ورزشی در زمینه پرداخت دستمزدهای بازیکنان و مربیان خارجی خود، با مشکلات عدیده ای رو به رو هستند.

در این راستا، در سال 2020، فوتبال ایران با یک رسوایی بزرگ در زمینه پرداخت دستمزد سرمربی وقت این کشور "مارک ویلموتس" رو به رو شد. پس از شکایت رسمی ویلموتس به فیفا و ورود این نهاد به پرونده وی، مقام‌های قضایی ایران وارد عمل شدند تا شاید بتوانند پرونده را حل و فصل کنند. با این حل گشایشی در پرونده مذکور ایجاد نشد.

تحریم ها و ورزش

ایران از زمان قطع روابط دیپلماتیک با آمریکا و پس از تسخیر سفارت آمریکا در تهران در نوامبر سال 1979(9 ماه پس از پیروزی انقلاب اسلامی)، هدفِ تحریم های آمریکا قرار گرفته است. در حالی که تاثیرات تحریم های آمریکا بر اقتصاد ایران تا حد زیادی فراگیر و قابل توجه بوده، با این حال اغلب نسبت به تاثیرگذاری های مخرب این مساله بر حوزه ورزش ایران بی‌توجهی شده است.

عرفان حسینی یک نویسنده و تحلیلگر ورزشی که عمدا حوزه فوتبال ایران و آسیا را پوشش می دهد، با این گزاره که تحریم ها، ورزش ایران و به طور خاص فوتبال این کشور را شدیدا تحت تاثیر قرار داده اند ، موافقت کرده و آن را تایید می کند.

وی می گوید: "باشگاه های ایرانی که در تورنمنت های بین المللی نظیر لیگ قهرمانان آسیا شرکت می کنند، نمی توانند جوایز مالی خود را به صورت مستقیم و راحت دریافت کنند. در این راستا به طور خاص کنفدراسیونِ فوتبال آسیا میلیون ها دلار از درآمدهای دو تیم شناخته شده ایرانی یعنی استقلال و پرسپولیس را که در جریان رقابت های بین المللی آن ها را کسب کرده اند، در اختیار و کنترلِ خود دارد".

حسینی در ادامه می افزاید: این در حالی است که اکنون تیم های ایرانی با مشکلات مالی زیادی جهت پرداخت دستمزدهای بازیکنان و مربیان خارجی خود رو به رو هستند.

سال 2019، "آندره آ استراماچونی" که پیشتر باشگاه بزرگی نظیر اینترمیلان را هدایت کرده به دلیل آنچه عدم پرداخت درست و به موقعِ دستمزدهایش اعلام شده، از مقام خود به عنوان سرمربی تیم باشگاهی استقلال تهران استعفا کرد. قرارداد دو ساله وی با باشگاه استقلال ارزشی بالغ بر 1.6 میلیون یورو داشت که باشگاه استقلال به دلیل محدودیت ها و موانع بانکی، با چالش های قابل توجهی جهت پرداخت دستمزد وی رو به رو بود.

در این رابطه مسعود حسین روزنامه نگار ارشد ورزشی تهران تایمز در موضع گیری می گوید که "تحریم ها در عمل نمودهایی عینی از تاثیراتِ تصمیمات سیاسی بر حوزه ورزش هستند". وی به این نکته اشاره کرده که تیم‌ها و ورزشکاران ایرانی به شدت از تحریم ها علیه کشورشان آسیب دیده اند. تحریم هایی که نه تنها بر اقتصاد ایران خسارت های جدی را وارد کرده اند بلکه عرصه روزشی این کشور را نیز با چالش های عدیده ای رو به رو کرده‌اند. در این راستا، بسیاری از ورزشکاران ایرانی در دسترسی به تجهیزات ورزشی مورد نیاز خود با مشکل رو به رو هستند و در عین حال در برگزاری اردوهای خارجی خود نیز با چالش هایی جدی مواجه بوده و هستند.

کتایون خسرویار سرمربی سابق تیم زیر 19 ساله های فوتبال زنان ایران می گوید که "تحریم ها بر ورزش ایران تاثیرات منفی زیادی داشته اند و در عمل مثلا شاهدیم که اسپانسرهای بین المللی از امضای قرارداد با تیم ها و ورزشکاران ایرانی خودداری می کنند. در عین حال، باشگاه های مهم و بزرگ اروپایی نیز از توسعه فعالیت های آکادمی های خود در ایران خودداری می کنند".

خسرویار در ادامه می گوید: "فدراسیون ملی فوتبال ایران در پرداخت دستمزدهای مربیان خارجی با مشکلات جدی رو به رو است زیرا این افراد حساب هایی در بانک های خارجی دارند و ایران به دلیل تحریم ها علیه این کشور، در پرداخت دستمزدشان با مشکل رو به رو است و اساسا این روند تبدیل به مشکلی پیچیده شده است". در عین حال، مورادی نظیر دریافت ویزای انگلستان یا آمریکا نیز برای ورزشکاران ایرانی عملا به یک جنگ و مبارزه تمام عیار تبدیل شده است. حتی بازیکنان اروپایی که به ایران سفر کرده و برای تیم های ایرانی بازی می‌کنند، با چالش هایی جدی در بحث دریافت ویزای آمریکا رو به رو می شوند و قبل از ورود به خاک آمریکا باید مصاحبه شوند.

عدم صدور ویزا برای ورزشکاران ایرانی

در ماه های اخیر، بسیایر از ورزشکاران ایرانی از دریافت ویزا جهت حضور در رقابت های بین المللی که عمدتا در آمرکیا و انگستان برگزار می شده اند، محروم شده‌اند. به عنوان مثال تیم ملی کشتی ایران که قرار بود در شهر آرلینگتونِ ایالت تگزاس با تیم ملی کشتی آمریکا رقابت کند، پس از آنکه به شش عضو تیم ایران ویزا داده نشد، از حضور در رقابت مذکور انصراف داد.

به نحو مشابهی اعضای تیم ملی دو و میدانی ایران نیز که قرار بود در ماه جولای سال جاری میلادی در رقابت‌های جهانی در شهر اورِگان آمریکا حضور پیدا کنند، به دلیل عدم صدور ویزا برایشان در لحظات پایانی، از حضور در رقابت مذکور بازماندند. این اتفاق تنها چند روز پس از آن به وقوع پیوست که تیم ملی کاراته ایران نیز با محدودیت مشابهی از سوی آمریکا رو به رو شد.

بریتانیا نیز از صدور ویزا برای مشکات الزهرا صفی، تنیسور 18 ساله ایرانی در اوایل ماه جاری میلادی جهت حضور وی در رقابت های تنیس ویمبلدون خودداری کرد. این ورزشکار در صورت شرکت در رقابت مذکور، به نخستین ورزشکار ایرانی تبدیل می شد که در رقابت های تنیس ویمبلدون شرکت کرده است.

تمامی این مسائل حاکی از این هستند که اساسا سیاست در حوزه ورزش، نفوذ و تاثیرگذاری قابل توجهی را کسب کرده است. در این راستا، ایالات متحده آمریکا صرفا در حال سواستفاده از قدرت تحریم ها جهت مشروعیت زدایی از دشمن خود(ایران) و محروم سازی آن از حضور در رقابت های بین المللی است. مساله ای که عملا تاثیرات ناخوشایندی را برای ورزشکاران ایرانی به همراه دارد.

مارک لوماس تحلیلگر بخش ورزشی شبکه بی بی سی که سال هاست عرصه ورزشی ایران را تحلیل و رصد می‌کند، به این نکته اشاره می کند که: "علی رغمِ تلاش های فراوان فیفا و نهاد قضاوت و داوری ورزش در جهان، همچنان سیاست و ورزش در عرصه بین المللی به شدت در هم تنیده هستند". وی می گوید: "باید توجه داشت که ورزش در عین حال که به شدت می تواند ملت ها را متحد کند، در عین حال، در امر جداسازی آن ها نیز می تواند کنشگری موثری داشته باشد و سیاستمداران در استفاده از حربه ورزش جهت پیشبرد مقاصد خاص خود تبحر زیادی را کسب کرده اند. متاسفانه آن هایی که در این میان گرفتار می شوند، ورزشکاران هستند. همان هایی که هدف اصلیشان رقابت کردن است و اغلب همچون بسیاری از دیگر شهروندان جهان، نسبت به سیاست بی‌اعتنا هستند و صرفا می خواهند که ورزش قهرمانی خود را انجام دهند".»