انتقادات تند مهدی چمران از زاکانی

روزنامه شرق در مطلبی با عنوان "ترمز بلندپروازی‌های بودجه‌ای کشیده شد" نوشت: هم مهدی چمران بیمار بود و هم علیرضا زاکانی. چمران هنوز یک هفته‌ای از زمان استراحتی که پزشکان برایش تجویز کرده بودند، مانده بود و زاکانی هم در میانه سخنانش نفس کم می‌آورد و گاهی سرفه می‌کرد.

مهدی چمران می‌گفت که صبح زود به او گفته‌اند که شهردار سرما خورده است؛ اما شهردار سرماخورده در زمانی که پشت تریبون قرار گرفت، ماسک از صورت برداشت و از لایحه بودجه ۵۶‌هزارو ۸۰۰ میلیاردی‌اش دفاع کرد..

اما مهدی چمران آمده بود که از کاهش بودجه دفاع کند و اعضای شورای شهر را نسبت به خطرات افزایش ۵۱‌درصدی آگاه کند. حتی زمانی که به هیجان آمده بود و به او یادآوری کردند عصبانیت برایش خوب نیست. گفت یک جان که بیشتر ندارم، آن را هم برای مردم می‌دهیم. بگذارید این جان تلف شود. چمران معتقد بود در تاریخ شهرداری چنین افزایش بودجه‌ای وجود نداشته و اگر داشته محقق نشده است.

او در کمیسیون تلفیق حضور نداشت؛ اما پیام او به اعضا کاهش سقف بودجه بود، پیامی که رأی نیاورده بود؛ اما آمده بود اعضا را راضی به کاهش سقف درآمد‌ها کند. او به دو مسئله اساسی اشاره کرد و گفت: اول اینکه ما یک ایدئال داریم و دوست داریم این میزان بودجه و اعتبار داشته باشیم و نکته دوم توجه به واقعیت است که چه میزان بودجه را می‌توانیم محقق کنیم.

او ادامه داد: اینکه دوست داریم چقدر بودجه داشته باشیم، ایدئال قشنگی است و حتی می‌توانیم براساس ایدئال بودجه را صد هزار میلیارد قرار دهیم. بله، ما دوست داریم قیمت سقف بودجه را این عدد قرار دهیم؛ اما چقدر موجودی داریم؟ چقدر می‌توانیم درآمد داشته باشیم؟ درآمد را از کجا درمی‌آوریم.

چمران با تأکید بر اینکه مبنای درآمد باید بودجه سال گذشته باشد، گفت: مبنای درآمد ما بودجه سال گذشته و عملکرد سال گذشته است که چقدر درآمد داشتیم و چگونه محقق شده؛ چراکه جامعه ناگهانی عوض نمی‌شود. خراب‌کردن خیلی ساده است؛ اما راه‌انداختن کار مشکلی است.

رئیس شورای شهر تهران افزود: تمام اصرار و تلاش‌مان را در این مدت داشتیم که ساختمان‌سازی رونق بگیرد، نه به‌عنوان کاری که بخواهد سوداگری ساختمان باشد؛ بلکه برای مردم به‌عنوان ایجاد واقعی مسکن باشد. گفته می‌شود ۴۰ درصد مردم تهران اجاره‌نشین هستند که حدود ۵۰ درصد درآمدشان هم هزینه اجاره می‌شود و چقدر به مردم سخت می‌گذرد. اگر بتوانیم این سختی را برطرف کنیم، کار بزرگی انجام داده‌ایم. این‌همه تشویق کردیم که معاونت شهرسازی و شهرداران مناطق کاری کنند که قفل و بست‌ها را باز کنند و بتوانیم تحرکی در این زمینه به وجود آوریم و مطمئن هستم با نیت خالص پیش برویم، قطعا می‌توانیم.

او با بیان اینکه مبنای بودجه‌ریزی مبانی مشخصی دارد، گفت: در شورا در سال‌های گذشته بودجه‌ای ریختیم که ۹۲ تا ۹۵ درصد آن محقق شد و حتی در سالی ۱۰۵ درصد تحقق بودجه داشتیم که برای پنج درصد اضافی اصلاحیه بودجه ارائه شد. در سال‌های ۹۲ تا ۹۵ به این میزان می‌رسیدیم؛ چراکه با دقت بودجه‌ریزی می‌کردیم که در وسط سال مشکلی پیش نیاید. الان باید بر مبنای سال گذشته فکر کنیم. آنچه را تاکنون محقق شده، اعلام کردید و آنچه تا پایان سال فکر می‌کنید محقق شود، حدود ۳۰ میلیارد تومان است. بر این مبنا باید چقدر به بودجه سال آینده اضافه شود؟

چمران گفت: هزینه‌ها را نیز باید اضافه کنید؛ اما رقم آن باید چقدر باشد؟ وزارت کشور پیشنهاد ۲۰ درصد را داده است و ما آن را حتی اگر تا ۵۰ درصد اضافه کنیم، می‌شود با یک منطقی پذیرفت؛ اما اگر بیش از این‌ها اضافه کنیم، با هیچ منطقی قابل پذیرش نیست. البته ممکن است عملی شود؛ اما باید براساس منطق جلو برویم. وقتی درآمد امسال ۳۰ هزار میلیارد عملیاتی می‌شود، به آن ۵۰ درصد اضافه کنیم، قابل پذیرش است؛ اما اگر ارقام نجومی به آن اضافه کنیم، خارج از منطق است. باید منطقی باشیم و احساسی فکر نکنیم.

چمران گفت: همه جا به بودجه نیاز دارند؛ اما آیا بودجه محقق می‌شود؟ دوست داریم که محقق شود؛ اما هرچه دوست داریم، عملی نمی‌شود. هرچه بنویسیم، محقق نمی‌شود. منطقیون می‌گویند اول زمین را تثبیت کن و بعد روی آن نقاشی کن. همین‌طوری که نمی‌شود نقاشی کنید، ممکن است نقاشی آن قشنگ باشد؛ اما روی آب نقاشی کرده‌اید.

چمران در صحبت‌های خود به منطقی‌بودن در تصمیم‌گیری چندین بار تأکید داشت و گفت: باید منطقی باشیم و منطق را مبنا قرار دهیم و مهم‌ترین منطق درآمد امسال است. امسال چقدر توانستیم پروانه دهیم؟ در دوره‌های گذشته در این زمان کلی پروژه بزرگ داشتیم که وعده دادند تلاش می‌کنند. به دنبال افزایش درآمد هستیم که پروژه‌های جدید را شروع کنیم؛ اما بزرگراه یادگار امام هنوز باقی مانده و پروژه‌های نیمه‌تمام ما باقی مانده است که هزینه می‌خواهد.

رئیس شورای شهر تهران با تأکید بر اینکه افزایش دستمزد و حقوق ضروری است، گفت: یکی از نمایندگان زمانی می‌گفت در شهرداری ریخت‌وپاش می‌کنید و حقوق بالا می‌دهید، اما الان حقوق کارمندان شهرداری از حقوق کارمندان دولت هم کمتر است. از همه مهم‌تر ترافیک شهر تهران و رفت‌وآمد شهر بسیار مهم است و حضرت آقا فرمودند کار علمی کنید، اما این کار باید بر اساس منطق جلو برود. وقتی در سال جاری می‌گویند به ۳۰ هزارتا بیشتر نمی‌رسیم، چطور می‌شود انتظار داشت به ۵۶ هزارتا برسیم؟ این بلندپروازی و حرکتی است که در دوره قبل شروع شد و مجبور شدیم شهرداری وسط سال اصلاحیه بیاورد و آن را کم کند.

چمران با اشاره به بودجه سال جاری گفت: آن زمان گفتیم اشتباه کردند و می‌خواستند ما را به اشتباه بیندازند و بودجه را بالا گرفتند؛ درحالی‌که اگر می‌خواستیم فکر کنیم، درصدی که گذاشته بودند به نسبت تورم چندان بالا هم نبود.

او ضمن هشدار به سقف بودجه در نظر گرفته‌شده گفت: کاری نکنیم که سال دیگر هم مجبور شویم این کار را تکرار کنیم؛ بنابراین چشمان خود را باز کنیم و ببینیم چقدر درآمد واقعی داریم و بر اساس درآمد‌ها بودجه را تنظیم کنیم. اگر هم گفته شد ممکن است درآمد بیشتری محقق شود، ایرادی ندارد. او ادامه داد: جای بلندپروازی را هرچقدر هم بخواهند عقاب‌گونه پرواز کنند، باید در نظر بگیریم و بگذاریم پرواز کنند، اما اصل مسئله را کاری نکنید که اشتبا‌ها فرو بریزیم. اصل مسئله را فراموش نکنیم و یادمان نرود که چقدر محقق می‌شود و می‌توانیم بودجه را محقق کنیم. هیچ‌گاه جلوی حرکت شهرداری را نخواهیم گرفت. اصلا برای شهردارانی که درآمد‌های بیشتر محقق کردند، به خود مناطق جایزه بدهیم. ما نیاز‌های زیادی داریم، اما میزان محقق‌شدن بودجه مهم است و اگر محقق نشود، فایده‌ای نخواهد داشت. با همه جهش‌های شهرداری موافق هستیم، اما اصل مسئله را فراموش نکنیم. درست فکر کنیم و تصمیم بگیریم تا خدای نکرده سال آینده دچار مشکلات نشویم؛ بنابراین پیشنهاد من سناریوی دوم کمیسیون برنامه و بودجه است و دست شهرداری را در تأمین منابع باز بگذاریم، اما اصل بحث را فراموش نکنیم و فکر کنیم هرچقدر بودجه را بالا ببریم خودبه‌خود تأمین می‌شود.

او به مسئله شهرسازی نیز اشاره کرد و گفت: در ارتباط با مسائل شهرسازی نیز استقبال می‌کنیم و اولین مصوبه ما در ارتباط با شهرسازی و پروانه بود و کلی فکر شد و برنامه ارائه شد تا پروانه زودتر صادر شود. یکی از دلایل فرار مردم از ساخت‌وساز، مشکل پروانه است. خدای نکرده با زیرپاگذاشتن قوانین شهرسازی موافق نیستیم و اگر می‌گویم قفل‌وبست‌ها را باز کنیم، منظور تخلف نیست، بلکه مطابق طرح جامع کار را انجام دهند و آزار‌های بی‌مورد را برداریم. صرف اینکه فکر کنیم می‌توانیم چند طرح بدهیم و درآمد‌ها را در مسیر شهرسازی افزایش دهیم، درست نیست.

چمران گفت: ما زمانی در هزینه‌ها به ۴۰ درصد بودجه رسیدیم و ۶۰ درصد صرف هزینه‌های عمرانی می‌شد؛ این درست نیست که الان هزینه‌ها بالاتر از عملکردمان باشد.

بنا بر این پیشنهاد من این است که کاملا منطقی در نظر گرفته شود. اصل بحث و مبنا نباید فراموش شود؛ چراکه دچار آسیب می‌شویم.

سخنان نیم‌ساعته چمران در نقد افزایش ۵۱ درصدی بودجه، اعتراض نمایندگان نزدیک به شهردار را بلند کرد که ابتدا شهرداری باید بودجه را توضیح دهد و بعد فرصت نقد آن باشد که چمران گفت همین کتابچه بودجه یعنی آنچه شهرداری می‌خواهد بگوید. در جریان صحن، جمع‌های چندنفره کنار صندلی پرویز سروری، نایب‌رئیس شورای شهر تهران تشکیل می‌شد.

چند دقیقه بعد علیرضا زاکانی که قرار نبود به صحن شورا بیاید، وارد شورا شد. او در دفاع از بودجه پیشنهادی‌اش گفت: به ما اعتماد کنید یا نکنید، خب ضرر نمی‌کنید. تازه مدعی می‌شوید و می‌آیید سراغ ما که چرا عمل نکردید. شهرداری است که خودش را به دست شورا می‌سپارد که اگر به تعهداتش عمل نکرد، آن را نقد کند و اگر بنا شود کسی ایثار کند، شهرداری ایثار کرده است.

زاکانی با بیان اینکه ما در لایحه بودجه گفتیم که می‌توانیم این کار‌ها را انجام دهیم، گفت: می‌توانستیم بودجه را ۴۵ الی ۴۷ هزار میلیارد تومان ببندیم و اگر عملکردمان بالاتر رفت، به‌به و چه چه کنیم که توانسته‌ایم اقدام بهتری انجام دهیم و تعهد هم نداشته باشیم؛ اما ما افتخار نوکری مردم تهران را داریم.

وی با بیان اینکه عذرخواهی می‌کنم که نفسم بالا نمی‌آید، گفت: به‌طور معمول ۳۰ درصد افزایش هزینه‌ها را شاهد هستیم و اگر همین خدمات را مناسب می‌بینیم و به آن بسنده می‌کنیم، حداقل باید ۳۵ درصد در بخش‌ها رشد داشته باشیم و اگر شرایط را به حال خود رها کنیم، باز هم بودجه رشد دارد؛ بااین‌حال ما مطیع سیستم شورا هستیم، اما بودجه باید جنبه انگیزشی داشته باشد و از اول سال باید بدانیم روی چقدر باید بسیج شویم.

مهدی چمران در واکنش به سخنان زاکانی گفته است صبح به ما گفتند که شما سرما خورده‌اید و نگران شدیم و امیدواریم زودتر خوب شوید؛ چراکه اگر شهردارمان آسیب ببیند، ناراحت می‌شویم، چراکه اهل تحرک و تحول است و امیدوارم سلام باشید. او گفت اگر کاری نکنیم نه شورا و نه شهرداری ضرر نمی‌کند، اما ضرر واقعی را مردم می‌کنند و نباید کاری کنیم که به مردم و شهر آسیب برسد.

رئیس شورای شهر تهران با بیان اینکه تمام پیش‌بینی‌ها و آینده‌نگری‌ها زیبا و خوب است، اما انتظار داریم که آن‌ها عملیاتی شود نه مثل گذشتگان که گفتند انجام می‌دهیم، اما متأسفانه کاری نکردند.

وی به رخش رستم اشاره کرد و گفت: روزگاری می‌گفتند رخش رستم می‌تواند ۴۰ متر بپرد، اما خندق ۴۱ متری کندند و اسب کشته شد و این‌جور نباید باشد که پرش به ما آسیب بزند.

وی با بیان اینکه به یک طبقه اضافه اشاره کردید، درحالی‌که این تبصره در بافت فرسوده رخ داد و درآمدی برای شهرداری نداشت، گفت: قطعا اگر بخواهیم در همه پهنه‌ها یک طبقه اضافه کنیم، موجب اعتراضات می‌شویم.

وی افزود: ما منتظریم که زاکانی گشایش‌هایی که فکر کردند را عملیاتی کنند و اگر درآمد‌ها افزایش یافت، اصلاحیه بودجه بیاورند؛ هرچند ما در لایحه جای پرش می‌گذاریم.

در ادامه صادقی در انتقاد به این رویه گفت: برایم سؤال است که در بحث بودجه‌ریزی همه فعال شدند و سناریو‌های مختلف بررسی شد و درنهایت در کمیسیون تلفیق عدد ۵۶ هزارمیلیارد تومان به تصویب رسید، اما چه اتفاقی رخ داده که بعد از این همه مباحث و کار کارشناسی مجددا به نقطه اول برگشتیم.

حبیب کاشانی، عضو شورای شهر تهران درخواست کرد پیشنهادی را مطرح کند که چمران از وی خواست به‌صورت کوتاه سخن بگوید که باعث دلخوری حبیب کاشانی شد و به شوخی گفت این صحبت شما همان شات‌آپ خارجی‌هاست؛ که چمران گفت آقای کاشانی عادت دارد ناز کند و از وی خواست صحبت‌های خود را ادامه دهد که کاشانی گفت نازکردن به قیافه و هیکل من هم می‌آید.

‌سرانجام حبیب کاشانی با بیان اینکه از زاکانی و چمران تشکر می‌کنم که دغدغه شهر و مردم را داشتند و با وجود اینکه پزشک برای آن‌ها دو هفته استراحت تجویز کرده برای بررسی بودجه به صحن آمدند، گفت: ما یک خانواده هستیم و بودجه هم رویه‌اش این است که شهرداری چانه بزند و ما هم نگران میزان تحقق آن هستیم.

‌وی با بیان اینکه پیشنهاد می‌شود بودجه را بر روی ۵۰ هزار میلیارد تومان ببندیم، گفت: همچنین یک اعتماد شش‌ماهه به شهرداری تهران کنیم تا ببینیم چقدر از پس این بودجه ۵۰ هزارمیلیارد تومانی برمی‌آید.

‌در زمان رأی‌گیری برخی از اعضا درحال صحبت با یکدیگر بودند که مهدی چمران در واکنش به تلاش برخی اعضا برای تغییر رأی خطاب به علوی گفت: این درست نیست که این‌ور و آن‌ور بروید، بگذارید افراد خودشان تصمیم بگیرند و عاقل و بالغ هستند. عدد بودجه برای من فرقی نمی‌کند، شما ۷۰ هزار میلیارد تومان هم بگذارید خدا را شکر می‌کنم و فقط نگرانی‌هایم را بازگو کردم و شما به همه چیز شهرداری اعتماد کردید، این‌قدر هم به ما اعتماد کنید ما بیشتر از۲۰ بودجه بسته‌ایم نه اینکه در شهرداری بنشینیم تا برایمان بودجه بنویسند.

وی خطاب به اعضا گفت: محکم و درست جلو بروید؛ چراکه این بودجه برای کسی چیزی ندارد. بین خود و خدایمان رأی را بدهیم نه به خاطر مسائل دیگر؛ چراکه باید پاسخ‌گوی رأی باشیم و فکر نکنید که اگر این اعداد تصویب شود، همان هم محقق می‌شود. نهایتا پیشنهاد حبیب کاشانی مبنی بر اینکه سقف بودجه ۵۰ هزار میلیارد تومان نقد باشد، به رأی‌گیری گذاشته شد و همچنین مقرر شد دست شهرداری را برای ۱۰ هزار میلیارد تومان در صورت تحقق باز بگذارند که با ۱۷ رأی به تصویب رسید. در ادامه میثم مظفر درخواست کرد که پیشنهادی ارائه دهد و گفت بودجه به‌صورت نقد و غیرنقدی ارائه شود که چمران در واکنش گفت: این بودجه نیست. در بودجه کلی نقد و غیرنقد نداریم بلکه در داخل بودجه غیرنقد پیش‌بینی می‌شود، اما در زمان تصویب کل بودجه را تصویب می‌کنند و بهتر است بروید بودجه را بخوانید.

چمران روز گذشته محافظه‌کاری‌های گذشته را نداشت. انتقادهایش را تندوشفاف گفت و اعضای شورا و شهردار را توصیه به واقع‌بینی کرد و درنهایت به اعضای منتقد کاهش بودجه گفت پیشنهاد‌های آن‌ها را هم به رأی می‌گذارد، اما پس از رأی‌گیری نهایی اعلام کرد بررسی پیشنهاد‌ها دیگر غیرقانونی است. چمران بار‌ها اعلام کرد که مخالفتی با افزایش سقف بودجه ندارد، اما درنهایت ۶ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان از سقف بودجه کم کرد.