بلینکن: بسیار بسیار به پایان فرصت برای احیای برجام نزدیکیم

آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه آمریکا در گفت‌وگویی در پاسخ به این سوال که در حال حاضر دولت آمریکا چقدر به انجام دادن یک توافق با ایران نزدیک است و آیا از پرداختن به بند‎های غروب و مسائل موشکی ایران و دیگر مسائل مرتبط با ایران که منتقدان به آن انتقاد داشته‌اند، صرف‌نظر خواهد کرد یا نه، با مطرح کردن ادعاهایی علیه ایران، گفت: مهم است کمی به عقب برگردیم و به یاد بیاوریم از همان ابتدا، چرا توافق اولیه انجام شد، چرا دولت اوباما دنبال آن بود و انجامش داد.

به نوشته ایسنا، وی در ادامه ادعا کرد که علت آن به زبان ساده، به خاطر آنچه تمام فعالیت‌های مخرب ایران در خاورمیانه و فراتر از آن، می‌خواند است.

به گفته وی ایرانی با یک سلاح هسته‌ای یا با توانمندی تولید یکی از آن‌ها [تسلیحات هسته‌ای] در مدتی بسیار کوتاه، [ایرانی] که بتوانند خیلی سریع به چنین سلاحی دست پیدا کند، ایرانی خواهد بود که با مصونیت بیشتری در تمامی این عرصه‌ها عمل می‌کند. همچنین، ایرانی با یک سلاح هسته‌ای تهدیدی علیه موجودیت اسراییل و برای دیگری کشورهای منطقه ایجاد می‌کند و به تهدید بالقوه‌ای جدی برای ما هم محسوب می‌شود، نه تنها در منطقه، بلکه در همین جا [آمریکا].

اهمیت توافق هسته‌ای برای آمریکا

بلینکن در این باره ادامه داد: بنابراین، دولت [آمریکا] بر اطمینان یابی از این متمرکز شد که هر کاری می‌توانستیم و هر کاری لازم بود، برای جلوگیری از دست‌یابی ایران به چنین سلاحی انجام دهیم. دولت همچنین تمامی راه‌های ممکن برای انجام دادن این کار را بررسی کرد و نتیجه این بود که موثرترین و بادوام ترین راه برای انجام دادن این کار از طریق یک توافق است و به توافقی دست یافت که شامل سخت‌ترین مقررات بازرسی در هرگونه توافق‌ کنترل تسلیحاتی بود، بندهای غروب طویلی برای توافق و البته توان انجام دادن کاری در صورت خروج ایران از توافق در آن وجود داشت، چون در دل توافق، طرحی بنیادین گنجانده شده بود که به واسطه آن، اگر ایران تصمیم می‌گرفت خود را از محدودیت‌های اعمال شده بر آن برهاند و تلاش کند مواد شکافت‌پذیر مورد نیاز برای یک سلاح هسته‌ای را تولید کند، انجام دادنش حداقل یک سال طول می‌کشید و ما هم زمان زیادی می‌داشتیم تا برای آن کاری بکنیم. ما بر روی قسمت تولید مواد شکافت‌پذیر تمرکز کردیم چون زنجیره تولید عظیمی برای استخراج مواد خام، ساختن سانتریفیوژها، پردازش تمامی این‌ها در تاسیسات اتمی بسیار بزرگ لازم است و تمامی این‌ها تا حد معقولی قابل رویت هستند و می‌توانیم اگر مجبور شدیم، کاری برایش بکنیم.

وزیر امور خارجه آمریکا همچنین درباره مفاد مرتبط با مقررات منع اشاعه‌ تسلیحات هسته‌ای در توافق هسته‌ای گفت: این توافق بخش دیگری هم دارد که درباره [به دست آوردن] سلاح واقعی یا تسلیح است. شما مواد شکافت‌پذیر دارید اما باید سلاحی با قابلیت انفجار داشته باشید تا این مواد را داخلش تعبیه کنید. در این زمینه، با توجه به گزارش‌های علنی، ارزیابی‌ها این بوده است که ایران با کسب توانمندی دست‌یابی به یک سلاح فاصله دارد. طبق گزارش‌های علنی، [ایران] برنامه تسلیحاتی [هسته‌ای‌اش] را در سال ۲۰۰۳ متوقف کرد. اما اگر دوباره آن را به کار بیاندازد، بخش مربوط به تسلیح دور از دسترس قرار می‌گیرد و انجام دادن کاری در این زمینه سخت‌تر می‌شود، چون اگر قرار باشد به یک سلاح واقعی دست بیابید، احتمالا این کار را جایی در اتاقی پشت یک کامپیوتر و در تاسیساتی نسبتا کوچک‌تر انجام می‌دهد.

پیامدهای خروج آمریکا از توافق هسته‌ای در دولت دونالد ترامپ

وزیر امور خارجه آمریکا با وجود این که ایران پس از حدود یک‌ سال و نیم از زمان خروج دولت ترامپ از توافق هسته‌ای و متحمل شدن تحریم‌های سختی که بازگردانده شده بودند، اعلام کرده بود در چند گام تعیین شده از تعهدات داوطلبانه‌اش در توافق فاصله می‌گیرد و در صورت بازگشت تمامی طرفین توافق به عمل به تعهداتشان این اقدامات را به حالت اول بازخواهد گرداند، به اقدامات هسته‌ای ایران در این مدت پرداخته و گفت: بنابراین، توافقی که انجام شد، بر مواد شکافت‌پذیر متمرکز بود و به گونه موثری توانست برنامه هسته‌ای ایران را به داخل جعبه بازگرداند و من باید بگویم، از میان تمامی تصمیم‌هایی که در پنج تا ده سال اخیر در سیاست خارجی آمریکا اتخاد شده است، فکر کنم احتمالا بدترین آن‌ها خروج از این توافق بوده است. به ما وعده داده شده بود که این توافق با توافقی قوی‌تر جایگزین‌ خواهد شد. این اتفاق نیافتاد. برعکس، ایران از آن موقع از این اقدام به عنوان بهانه‌ای برای از سرگیری خطرناک‌ترین جنبه‌های برنامه‌اش استفاده کرد، یعنی آغاز تولید مواد شکافت‌پذیر تا ۲۰ درصد، ۶۰ درصد، و تهدید کرد تا ۹۰ درصد هم انجامش خواهد داد، توافق جلوی آن را تا ۳.۶۷ درصد گرفته بود. تمام این‌ها معنایش این است که می‌توان مواد شکافت‌پذیر در سطح تسلیحات را خیلی، خیلی، خیلی سریع تولید کرد.[ایران] شروع کرد به به کار گرفتن سانتریفیوژهای پیچیده‌تری که تمامشان به واسطه توافق ممنوع شده بودند. همچنین شروع کرد به ایجاد اخلال در فعالیت بازرسان بین‌المللی که دید بسیار بالایی از تمامی جنبه‌های این برنامه به ما می‌دادند.

وزیر امور خارجه آمریکا با بیان ادعاهایی درباره نقش ایران در منطقه به عنوان پیامدهای خروج دولت ترامپ از توافق هسته‌ای، بیان کردمدعی شد: بنابراین، جدا از انجام دادن توافقی قوی‌تر، حالا ایرانی داریم که از محدودیت‌هایش فاصله گرفته و با سرعتی زیاد در راستای برنامه مواد شکافت‌پذیرش حرکت می‌کند و ما را به جایی بدتر از جایی می‌برد که قبل از رسیدن به توافق در آن قرار داشتیم. دوما، وعده داده شده بود ایران اقدامات خصومت‌آمیزش در منطقه را متوقف خواهد کرد. آیا این محقق شده است؟ نه. دقیقا برعکس آن شده است. در مدت مذاکرات بر سر توافق اصلی و در مدتی که پیش از خروج ما پابرجا بود، کاهش چشم‌گیری در حملات ایران یا نیروهای نیابتی‌اش علیه ما در منطقه ایجاد شده بود. حالا دوباره در سوریه و عراق اوج گرفته، همین طور در یمن و از طریق شرکای حوثی‌شان حملات علیه سعودی‌ها و اماراتی‌ها افزایش یافته.

موضع کنونی آمریکا در قبال مسئله توافق هسته‌ای

بلینکن درباره مواضع دولت جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا درباره احیای توافق هسته‌ای گفت: حالا ما در حال بررسی این هستیم که آیا امکان بازگشت به پایبندی دوجانبه به این توافق، به برجام وجود دارد یا نه، چون ارزیابی ما این است که از میان تمامی گزنیه‌های ناقصی که داریم، این هنوز بهترین راه برای برگرداندن برنامه هسته‌ای ایران به داخل جعبه و در عین حال، ایجاد امکانی برای ما در جهت پرداختن به تمامی افراط‌های دیگر در سیاست ایران است، چون هیچ چیزی به هیچ وجه در توافق مانع ما از پیگیری، تحریم و پرداختن به چیزهای دیگری نیست که ایران انجام می‌دهد و ما عمیقا با آن‌ها مخالفیم.

او درباره فعالیت هسته‌ای ایران مدعی شد: ما در زمینه توان بازگشت به این توافق بسیار بسیار به پایان فرصت باقی‌مانده نزدیکیم، چون ایران در برنامه خود پیش‌روی داشته است. دو بحث در این باره وجود دارد. [ایران] در حال رسیدن به نقطه‌ای است که زمان گریز آن، یعنی مدتی که طول می‌کشد مواد شکافت‌پذیر لازم برای یک بمب را تولید کند، رو به کوتاه شدن و رسیدن به مدتی چند هفته‌ای است، و این به خودی خود، چیزی است که نباید به مرور به طول بیانجامد. چنین دنیایی، دنیایی نیست که ما بخواهیم در آن زندگی کنیم. دوما، [ایران] همچنان به کسب دانش و ایجاد تخصص[ در این زمینه] ادامه می‌دهد، طوری که در نقطه‌ای در آینده‌ای نزدیک، حتی بازگشتن به تمامی محدودیت‌های برجام موجب به دست آوردن دوباره مزایای عدم اشاعه‌ای کافی نخواهد شد. چون تمامی چیزهایی که ایران آموخته است و به آن اجازه می‌دهد حتی با وجود محدودیت‌های برجام، با سرعتی بیشتر [از محدودیت‌هایش] بگریزد. بنابراین ما در حال نزدیک‌تر شدن به آن نقطه هستیم.

وزیر امور خارجه آمریکا درباره موضوع احتمال به توافق رسیدن بر سر بازگشت به توافق هسته‌ای در مذاکرات وین گفت: امشب که این‌جا هستیم، نمی‌توانم به شما بگویم به پایبندی دوجانبه باز می‌گردیم یا نه. فکر می‌کنم ظرف چند هفته در این باره تصمیم‌گیری خواهد شد، چون با توجه به کارهایی که ایران می‌کند، نمی‌توانیم اجازه دهیم این رویه ادامه پیدا کند. متحدان و شرکای ما در اروپا هم همین طور فکر می‌کنند. می‌توانم بگویم، روس‌ها هم که بخشی از این روند[مذاکرات وین] هستند نیز چنین فوریتی را حس می‌کنند. باید دید چه می‌شود. اگر نتوانیم چنین کاری کنیم، سخت روی آن‌چه باید از طریق دیگر چیزها برای مواجهه با این مشکل انجام دهیم، کار کرده‌ایم.