منابع غربی درباره مذاکرات وین چه می‌گویند؟

رسانه‌های غربی در روز‌های اخیر در گفتگو با مقام‌ها و منابع دیپلماتیک به گمانه‌زنی درباره فضای مذاکرات وین و نتیجه احتمالی آن و بررسی سناریو‌های مختلف پرداخته‌اند.

به گزارش فارس، امروز (دوشنبه) هتل «پله کوبورگ» وین میزبان مذاکرات رسمی ایران و گروه ۱+۴ (آلمان، فرانسه، روسیه، چین و انگلیس) با هدف رفع تحریم‌های غیرقانونی آمریکاست. تیم مذاکرات بلندپایه جمهوری اسلامی ایران به ریاست «علی باقری» از روز شنبه وارد وین شده و تاکنون دیدار‌هایی غیررسمی در قالب‌های مختلف از جمله رایزنی سه‌جانبه روز یکشنبه با نمایندگان چین و روسیه در راستای ایجاد آمادگی و تصریح مواضع داشته است.

«میخائیل اولیانوف» نماینده دائم روسیه در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در «وین» اتریش نگرش تیم‌های مذاکره‌کننده را مثبت ارزیابی کرده و گفته همچنان احتمال رسیدن به توافق وجود دارد و نهایت تلاش برای تکمیل موفقیت‌آمیز مذاکرات برای احیای برجام ضروری است.

دیپلمات ارشد روس همچنین ترکیب هیات اعزامی ایران به این دور از مذاکرات در شهر وین را «چشمگیر» خوانده و آن را دلیلی بر نیت جدی تهران تفسیر کرده است.

«علی باقری» معاون سیاسی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و رئیس هیأت مذاکره‌کننده ایرانی در وین هم در جدیدترین اظهارنظر خود با بیان این که جمهوری اسلامی ایران با اراده جدی و با تدارک قوی برای لغو تحریم‌های غیرقانونی و ظالمانه وارد این گفتگو‌ها شده، اظهار داشت ترکیب هیأت ایرانی نشان دهنده این عزم و جدیت برای برداشتن گام‌های جدی در زمینه لغو تحریم‌های غیرقانونی و ظالمانه آمریکا علیه ملت ایران است.

«حسین امیرعبداللهیان» وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران هم در گزارشی درباره یکصد روز حضورش در این سمت و در آستانه مذاکرات وین اعلام کرد که «جمهوری اسلامی در این مذاکرات، دست‌بسته نخواهد بود و گزینه‌های مختلفی در مقابل ما قرار دارد و در رسیدن به توافق جدی هستیم».

ایران همانطور که از ابتدای گفتگو‌های وین که شش دور آن بدون حصول نتیجه در زمان دولت سابق ایران انجام شد، گفته هدفش از این مذاکرات رفع تمامی تحریم‌های آمریکا به صورت یکجا، مؤثر و قابل راستی‌آزمایی و همراه با تضمین‌های عینی است.

رئیس دستگاه دیپلماسی ایران در همین زمینه تاکید کرده است: نظر صریح و روشن جمهوری اسلامی ایران این است که در میز مذاکره حقوق و منافع ملت ایران باید تأمین شده و تحریم‌ها باید لغو شود و ما امیدواریم که در مسیر گفتگو‌های وین بتوانیم گام‌های اساسی و موفقیت‌آمیز رو به جلویی داشته باشیم.

غربی‌ها با چه نگاه و هدفی به مذاکرات آمده‌اند؟

دولت بایدن که از زمان کارزار انتخاباتی خود برای ورود به کاخ سفید از تصمیمش برای بازگرداندن آمریکا به برجام گفته بود، حدود دو ماه و نیم بعد از رسیدن به قدرت در آمریکا با حضور غیرمستقیم در مذاکرات وین مدعی تلاش برای تحقق این وعده شد. اما از همان ابتدا گفت که احیای برجام را با هدف دستیابی به توافقی به زعم واشنگتن جامع‌تر دنبال می‌کند تا مسائلی مانند برنامه موشکی ایران و حضور منطقه‌ای آن را هم پوشش دهد.

زیاده‌خواهی‌های واشنگتن در کنارعدم پذیرش رفع تحریم‌ها به‌رغم اذعان دولت بایدن به شکست سیاست فشار حداکثری دولت ترامپ در قبال ایران و خودداری از دادن تضمین در خصوص تکرار نشدن اقدام به خروج آمریکا از توافق، دور‌های قبلی مذاکرات را بی‌نتیجه گذاشت.

در روز‌های اخیر هم بعد از اعلام زمان مذاکرات وین پس از وقفه پنج ماهه، مقام‌های آمریکایی و اروپایی بار‌ها در اظهاراتی طلبکارانه بدون اشاره به نقض مکرر تعهدات برجامی خود، درباره پیشرفت‌های هسته‌ای ایران ابراز نگرانی کرده و در خصوص محدود بودن زمان احیای برجام هشدار داده‌اند. آن‌ها همچنین مانند همیشه به تهدید «روی میز بودن همه گزینه‌ها» و طرح‌های جایگزین متوسل شده‌اند.

رسانه‌های جریان اصلی هم در اشاره به اظهارات مقام‌ها، دیپلمات‌ها و منابع غربی، به گمانه‌زنی درباره فضای این گفتگو‌ها و نتیجه آن و بررسی فهرست گزینه‌های غرب در صورت شکست این مذاکرات پرداخته‌اند.

آمریکا و گزینه‌های همیشه روی میزش

شبکه آمریکایی «ان‌بی‌سی نیوز» اخیراً به نقل از دیپلمات‌های غربی، مقامات سابق و کارشناسان آمریکایی گزارش داد در حالی که ایران و قدرت‌های جهانی آماده از سرگیری مذاکرات وین می‌شوند، ایالات متحده و متحدانش در حال بحث درباره فهرست گزینه‌های «طرح ب» در صورت شکست مذاکرات هستند.

به ادعای این گزارش، در شرایطی که احتمال دستیابی به موفقیت در مذاکرات وین دور از دسترس به نظر می‌رسد و ایران در تضاد با بازرسان هسته‌ای سازمان ملل متحد است، مقامات آمریکایی و اروپایی با مجموعه‌ای از انتخاب‌های ناخوشایند-از تحریم‌های تشدید شده تا اقدام نظامی بالقوه-روبرو هستند.

چیزی که از زبان «آنتونی بلینکن» وزیر امور خارجه آمریکا هم ماه گذشته شنیده شد که گفت ایالات متحده آماده است تا در صورت شکست مذاکرات به گزینه‌های دیگر روی بیاورد.

طبق این گزارش، این گزینه‌ها عبارتند از: متقاعد کردن چین به توقف واردات نفت از ایران، تشدید تحریم‌ها، از جمله هدف قرار دادن فروش نفت ایران به چین، پیگیری توافق هسته‌ای موقتی کمتر جاه‌طلبانه، راه‌اندازی عملیات مخفیانه برای خرابکاری در برنامه هسته‌ای ایران و دستور حمله نظامی به تاسیسات هسته‌ای ایران یا حمایت از اقدام نظامی اسرائیل.

اما به تحلیل این رسانه آمریکایی، در همه این گزینه‌ها، اما و اگر‌های زیادی وجود دارد که کارایی آن‌ها را زیر سوال می‌برد و باعث می‌شود که مذاکرات وین همچنان بهترین گزینه پیش روی واشنگتن در قبال ایران باشد.

به گزارش ان‌بی‌سی، مقامات کنونی و سابق آمریکایی و اروپایی اذعان می‌کنند که هر کارزار تحریمی جدید ممکن است ماه‌ها طول بکشد تا اثر کند که به ایران زمان بیشتری برای توسعه برنامه هسته‌ای خود می‌دهد و حتی در آن زمان هم ممکن است تحریم‌ها اثر مطلوب را نداشته باشد.

در خصوص گزینه خرابکاری در برنامه هسته‌ای ایران هم این رسانه آمریکایی اذعان کرده که گرچه خرابکاری مخفیانه باعث خسارت و تأخیر در برنامه ایران شده، اما تهران با مضاعف کردن تلاش‌هایش برای غنی‌سازی اورانیوم و تقویت برنامه هسته‌ای خود به چنین اقداماتی پاسخ داده است.

رویترز هم به نقل از دیپلمات‌های غربی درباره گزینه آمریکا برای اعمال فشار بر ایران از طریق چین گزارش داده هدف اعلام‌شده آمریکا در مذاکرات پیش رو در وین بررسی احیاپذیر بودن توافق هسته‌ای است، اما هدف اعلام‌نشده آن ممکن است جلب حمایت روسیه و چین برای اعمال فشار بر ایران در صورت شکست مذاکرات باشد.

این دیپلمات‌ها در گفتگو با رویترز مدعی شده‌اند یک راه برای اعمال فشار بر ایران جهت «احیای برجام» یا پذیرش توافقی جدید این است که بتوان پکن و مسکو را مجاب کرد این تهران است که مانع ادامه مسیر است نه واشنگتن.

این در حالی است که چین و روسیه بار‌ها آمریکا را مقصر وضعیت فعلی برجام دانسته و خواستار رفع تحریم‌های یکجانبه وضع‌شده از سوی آمریکا علیه ایران شده‌اند.

آمریکا به دنبال «توافق موقت» با ایران!

خبرگزاری رویترز اخیراً در گزارشی دیگر به نقل از منابع دیپلماتیک درباره مذاکرات هشتم آذر در وین ادعا کرد، آمریکا ایده مذاکره بر سر «توافق موقت» با ایران را مطرح کرده است.

طبق این گزارش، «یک سناریو که دیپلمات‌ها می‌گویند واشنگتن پیشنهاد کرده این است که تا زمانی که توافق دائمی حاصل نشده باشد، مذاکره کردن بر سر یک توافق موقت با تهران است. با این حال آن‌ها می‌گویند که این موضوع زمان می‌برد و اطمینانی وجود ندارد که ایران میلی به پذیرش چنین چیزی داشته باشد».

نشریه «پالتیکو» هم روز جمعه در یادداشتی با بیان این که اختلافات حزبی در آمریکا به مانعی بر سر به نتیجه رسیدن مذاکرات وین تبدیل شده، به نقل از یک مقام دولت بایدن نوشت، آمریکا به‌طور فعالانه برای رسیدن به توافق موقت تلاش نمی‌کند، اما اعلام کرده که این اقدام نیز گزینه‌ای محتمل است که ممکن است مطرح شود.

امکان توافق هست

شبکه خبری آمریکایی «سی‌ان‌ان» روز یکشنبه در گزارشی به‌رغم ادعا‌های رسانه‌ای در خصوص کم بودن احتمال موفقیت مذاکرات وین، به نقل از چند مقام آگاه اعلام کرد که هنوز زمان برای رسیدن به یک توافق با ایران وجود دارد.

چند دیپلمات اروپایی به سی‌ان‌ان گفتند که هنوز زمان برای رسیدن به یک توافق با ایران وجود دارد، اما به طور محتمل این زمان تا خاتمه سال آتی میلادی خاتمه خواهد یافت. به گفته این دیپلمات‌ها، در این برهه هنوز طرح ثانویه‌ای وجود ندارد.

شورای سردبیری روزنامه «وال استریت ژورنال» نیز در یادداشتی تحت این عنوان که «ایران شماره هسته‌ای بایدن را دارد» به دولت بایدن درباره حصول توافق ضعیف با ایران هشدار داده است.

در مقدمه این یادداشت آمده است: مذاکرات هسته‌ای ایران روز دوشنبه (امروز) در اتریش از سر گرفته خواهد شد و به نظر می‌رسد که بدبینی، قاعده امروز باشد. ایران از دادن امتیازات سر باز می‌زند در حالی که ایالات متحده این سیگنال را دارد نشان می‌دهد که شاید صبرش حدی دارد، اما تمایل دولت بایدن برای یک توافق (با ایران) را دستکم نگیرید، هر توافقی را.

این رسانه آمریکایی معتقد است ماه‌هاست که دولت بایدن در حال التماس به ایران برای بازگشت به میز مذاکرات بوده، آنهم میزی که ایالات متحده به معنای واقعی حتی در آن حضور ندارد. شورای سردبیری این رسانه جمهوری‌خواه رد مذاکره مستقیم با آمریکا از سوی ایران را تحقیر عامدانه ایالات متحده خوانده، اما گفته این باعث انصراف واشنگتن نشده است.