دانشگاه در دست فرزندش

محمود نیلی احمدآبادی سی‌ودومین رئیس دانشگاه تهران که با بیش از هفت سال سکانداری ریاست این دانشگاه، رکورد طول عمر مدیریتی بر مادر دانشگاه‌های ایران را که پیش‌تر به فرهاد رهبر، رئیس اسبق دانشگاه تهران تعلق داشت، به نام خود ثبت کرده است، روز گذشته ۱۱ مهر ۱۴۰۰ هم‌زمان با نخستین روز‌های آغاز سال تحصیلی دانشگاه‌ها رسما تودیع شد و سکان هدایت نماد آموزش عالی را به دستان یکی از فرزندان دانشگاه تهران سپرد.

شرق در ادامه نوشت: سیدمحمد مقیمی سرپرست جدید دانشگاه تهران از این جهت می‌تواند فرزند این دانشگاه نام بگیرد که هر سه مقطع تحصیلات دانشگاهی از لیسانس تا دکترا را دانشجوی این دانشگاه بوده و در همین دانشگاه هیئت‌علمی شده و اکنون در ۵۰‌سالگی پس از طی مرتبه‌های علمی و ایفای نقش‌های مختلف از کف هرم مدیریتی دانشگاه، یعنی مدیریت در سطح دانشکده، پردیس و معاونت دانشگاه، می‌رود تا ردای ریاست دانشگاه را تن کند.

آیین تودیع و معارفه ریاست دانشگاه تهران در حالی برگزار شد که سوابق علمی سرپرست جدید این دانشگاه، در روز‌های نخست انتصاب او، مورد سؤال برخی چهره‌های دانشگاهی کشور قرار گرفت؛ به‌طوری‌که آن‌ها سوابق علمی این استاد‌تمام دانشگاه را به قدر کفایت ندانسته و حتی طوری وانمود کردند که از این انتخاب محمدعلی زلفی‌گل وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، انگشت به دهان شده‌اند.

هر‌چند نقد‌های کلی آن‌ها که با تمرکز بر برخی عناوین آثار مقیمی که به صورت مطالعه موردی روی سبک مدیریتی شهید حاج قاسم سلیمانی، شهید چمران و سردار حاجی‌زاده صورت گرفته بود، با واکنش و پاسخ انجمن تخصصی مدیریت دولتی ایران مواجه شد، اما سرپرست جدید دانشگاه تهران پس از حدود دو هفته سکوت در مقابل منتقدان، بالاخره در مراسم معارفه خود با ظرافت و البته بدون اینکه اشاره‌ای به انتقاد‌ها داشته باشد، به منتقدان واکنش نشان داد.

شاید آنجا که سید‌محمد مقیمی در سخنرانی مراسم معارفه خود به چهار دوره حضورش در هیئت ممیزه دانشگاه تهران اشاره داشته و به شأن و جایگاه هیئت ممیزه در ارتقا و تعیین مرتبه اعضای هیئت‌علمی دانشگاه تأکید کرده و گفته که «هیئت ممیزه، جهت‌گیری کلی و کلان دانشگاه را مشخص می‌کند»، به‌نوعی خواسته است به منتقدان بگوید اگر امروز استاد‌تمام دانشگاه تهران است، با ارزیابی علمی آثار و روند‌های علمی او در هیئت ممیزه که مجمعی از بزرگان و استادان معتبر و استخوان‌خوردکرده دانشگاه به شمار می‌رود، به این درجه رسیده است.

البته مقیمی در این مراسم پیام‌های دیگری هم برای مخاطبان فرستاد؛ آنجا که به تمجید عملکرد محمود نیلی احمدآبادی، رئیس سابق دانشگاه تهران، در زمینه ارتقای دانشگاه در حوزه روابط علمی بین‌المللی پرداخت، شاید می‌خواست به مخاطبان بگوید هر‌چند از نگاه و تفکری متفاوت با نیلی برخاسته، اما خاستگاهش مختصاتی جز نگاه توأمان به سنت علم و دین ندارد؛ منشی که قدرشناسی و انصاف درباره دیگران در آن توصیه شده است. هر چند کلیدواژه‌هایی مانند «مدیریت جهادی» و «تأثیر شاگردپروری در ارتقای اساتید» در سخنان او این کد را مخابره کرد که کشتی‌بان را سیاستی دیگر آمده است.

یکی از بحث‌های پرمناقشه در دانشگاه‌های کشور، معیار‌های ارتقای اعضای هیئت‌علمی است. برخی معتقدند سهم مقالات ISI در ارتقا باید زیاد باشد و برخی هم می‌گویند باید این معیار را کنار گذاشت و شاخص‌هایی بومی برای ارتقا در نظر گرفت. استادانی که دیروز در تالار علامه امینی دانشگاه تهران آمده بودند تا سیاست‌های رئیس جدید را بشنوند، با موضعی متفاوت مواجه شدند. موضع مقیمی این بود که هم ISI مهم است و هم فعالیت‌های اعضای هیئت‌علمی در زمینه‌های فرهنگی و شاگردپروری.

مقیمی استاد‌تمام رشته مدیریت است که یکی از حوزه‌های مورد علاقه‌اش کارآفرینی است. آن‌ها که در حوزه کارآفرینی دستی بر آتش دارند، می‌دانند که دارندگان این روحیه، چند خط اصلی را مشق کرده و سرمشق می‌کنند؛ یکی اینکه اصلا شکست در ادبیات آن‌ها جایی ندارد، دیگر اینکه اهل تیم‌سازی هستند و تیم‌ها را از مسیر‌های مختلف هدایت می‌کنند به این امید که در قله به هم دست دهند و سوم اینکه آن‌ها گستره مدیریتی خود را محدود به منابع دولتی و کسری بودجه و این نوع مضیقه‌ها نمی‌کنند؛ آن‌ها مجموعه‌شان را به سمت درآمدزایی می‌برند.

حالا باید دید در دوره محمد مقیمی استاد مدیریت و کارآفرینی، دانشگاه تهران تا چه حد از یک دانشگاه متکی به منابع دولتی، به یک دانشگاه خوداتکای خودگردان تبدیل می‌شود و چقدر از توان همه اعضای هیئت‌علمی و دانشگاهیان در تیم‌سازی برای مدیریت دانشگاه استفاده می‌کند.

همچنین باید منتظر ماند که آیا در پایان دوره مدیریتی‌اش تیم‌ها در قله به هم دست می‌دهند یا نه. هر‌چند مقیمی در جمعی از استادان در حاشیه جلسه تودیع و معارفه که از او درباره تیم مدیریتی‌اش سؤال کردند، عنوان کرد: «همه دانشگاه تیم من هستند».