
در سال 1825 با آغاز به کار قطار بخار در قارههای آمریکا و اروپا، مسافرت در اذهان مردم دیگر عملی طولانی مدت و گران نمینمود. ایده تور بزرگ منجر به افزایش خودباوری در بین عموم مردم شد و این مسافرتها جای خود را در میان طبقات متوسط جامعه نیز باز کرد.
کوک، نماینده اسبق مجلس عوام انگلستان،پس از آنکه تفرجگاههای ساحلی بریتانیا همچون بلکپول به خدمات رسانی برای مسافران توسعه مییافتند، به عنوان نخستین گرداننده بستههای مسافرتی جهان خود را معرفی کرد.
برای اولین بار، توماس کوک، گروهی گردشگر را از زادگاه خود لیستر به جزایر بریتانیا فرستاد و با سامان دادن نوع مسافرت و محل استراحت آنها،اولین تور مسافرتی را بنیان نهاد، در سال 1855، با اعزام توری به پاریس همزمان با برپایی نمایشگاه بزرگ و به دنبال کسب موفقیت در آن رفتهرفته تورهایی را نیز به اروپا، خاورمیانه و آمریکا اعزام کرد. مسیری که راه اصلی مسافرت دیگر تورهای مسافرتی به مقصدهای گردشگری شد.
با گذشت زمان، آموزش و نحوه برگزاری چنین تورهایی به یک امر واجب و ضروری برای طبقههای متوسط تبدیل شد و پس از آن نخستین نمونههای گردشگری تعطیلات نیز آغاز شد. با پیشرفته شدن دوربینها، ثبت و ضبط مسافرتها آسانتر و این خاطرهها در یادها ماندگار شدند.
با کامل شدن کانال سوئز در سال 1869 سفر به شرق دور با کشتی در امنیت بهتر و با هزینهای به مراتب کمتر مسیر شد. دراین زمان، خانوادههای طبقه متوسط هم همراه با خانوادههای سلطنتی بریتانیا، فرانسه و اسپانیا به تفرجگاههای فرانسه و ریوریا ایتالیا راه یافتند.
و به این شکل، گردشگری که امروز ما آن را میشناسیم آغاز به کار کرد.
کشتیرانی کروز رود نیل:
در نیمه نخست قرن نوزدهم، کشتیرانی تفرجی در امتداد رود نیل به کشتیهای چوبی موسوم به داهابیاس ( Dahabiyyas) که بسیار کند حرکت میکردند محدود شده بود. با آغاز عصر اکتشافات در مصر و افزایش آن، گردشگران نیز علاقه خود را در همراهی با مصرشناسان و حتی سارقان برای کسب تجربهای در مسافرت با کشتیهای بخار اعلام کردند.
در اواخر دهه 1880، با رشد یافتههای باستانشناسی در مصر،توماس کوک اولین تورگردان جهان، اقدام به اجرای تور مسافرتی دریایی با کشتیهای بخار بزرگ شد. این مسافرت که امتداد رود نیل را از قاهره تا اسوان تشکیل میداد در مطبوعات آن دوره به « مرفهترین مسافرت دریایی در مصر پس از ملکه کلئوپاترا » توصیف شد.
پاریس از مسیر بروکسل و راین:
توماس کوک، نخستین تور اروپاگردی خود را همراه با ایجاد طبقه جدیدی در بازار مسافرتی خود به نام طبقه اجتماعی متوسط در اواسط قرن نوزدهم آغاز کرد. اولین تور اروپاگردی وی، یک تور مسافرتی چهار روزه بود که در زمان برپایی نمایشگاه سال 1855 پاریس شکل گرفت. پس از آن، تور پاریس به برنامهای معمولی و همیشگی تبدیل شد که در آن مسافران از طریق بروکسل میتوانستند با کشتیهای کروز رودخانه راین از کلن به ماینتس رفته و پس از ورود به فرانکفورت به وسیله قطار به پاریس مسافرت کنند.
تور پاریس یکی از معروفترین و پرجمعیتترین تور شرکت مسافرتی توماس کوک به شمار میرفت که تا پایان قرن به مسافرت هزاران گردشگر در طول هر سال انجامید.
داوس، سوئیس:
پس از آنکه پزشک و سیاستمداری آلمانی به نام الکساندر اشپنگلر ، آب و هوای کوهستانی شهر درهای داوس را با اهمیتی فوقالعاده در زمینه پزشکی معرفی و درمانگاهی را در این شهر افتتاح کرد، داوس به عنوان مرکز گردشگری پزشکی شناخته شد.
با رشد این شهر به عنوان یکی از مقصدهای اصلی گردشگری پزشکی در دهههای دیگر قرن نوزدهم، بخش تازهای از صنعت گردشگری همچون، اسکی در این شهر ظهور کرد.
یکی از پیشگامان این رشته را سر آرتور کانن دایل، نویسنده معروف بریتانیایی میتوان نامید که در بیستم مارس 1894 به عنوان اولین گردشگر انگلیسی مسیری 2440 متری از ارتفاعات مینفیلدر فورکا (Main fielder furka) را تا کوهپایه با اسکی طی کرد.
آبشار نیاگارا:
در سال 1827، ویلیام فورسیت،یکی از سرمایهگذاران صنعت هتلسازی، با ساخت اولین هتل مجلل به نام هتل پاویون در کنار آبشار نعلاسب(Horse Shoe)، سازنده اولین جاذبه در نزدیکی این آبشار بود. کشتی محکوم شده میشیگان که ظاهری شبیه به کشتی دزدان دریایی داشته و با "حیواناتی وحشی" پر شده بود، به ویرانههای بالای آبشار فرستاده شد.
نزدیک به 10 هزار نفر در زیرآبشار، درحال مشاهده صحنههایی بودند که برای همیشه در تاریخ جهانگردی نیاگار ثبت شد. لحظهای که کشتی بر لبه آبشار نزدیک شد و از تمام موجودات آن تنها یک غاز وحشی از غرق شدن نجات یافت. انتشار این اخبار به سرعت در تمامی جهان منعکس شد و این منطقه را کابوس کشتیها نامگذاری کردند.
سواحل فرانسه:نیس، بیارتیز و دوویل:
در ال 1854، ملکه اوژنی، همسر ناپلئون سوم، کاخی را در کناره ساحل بیارتیز بنا کرد.
پس از آن به دستور آگوست دو مورنی،برادر ناتنی ناپلئون سوم کاخی با نام « پادشاهی با عظمت » در نزدیکی پاریس ساخته و اولین ویلاییهای دوویل و میدان اسبدوانی بزرگ و ساحلی آن نیز در فاصله سالهای 1860 تا 1864 ایجاد شد. در همان دوران، شهر نیس به حکومت فرانسه واگذار و ساخت هتلهای بزرگ و تفرجگاهی موسوم به آنگلز مخصوص گردشگران بریتانیایی در آن آغاز شد. خاندان سلطنتی انگلستان، فرانسه و اسپانیا به صورت مداوم تعطیلات خود را در این تفرجگاهها میگذراندند و خانوادههایی از طبقه مرفهین و همچنین متوسط بریتانیایی نیز همواره در کنار آنها بودند.
تور بزرگ مسافرتی ایتالیا:
اگر چه دوران تور بزرگ مسافرتی یا گراندتور تاحدودی رو به افول گذاشته بود اما مسافران طبقه متوسط همواره با بستههای مسافرتی توماس کوک، تجربههای هیجانانگیزی را پشتسر میگذاشتند. این تورها که به آن ایتالیای نوخواسته یا رنسانس ایتالیا نام مینهادند با شامل شدن شهرهای رم، فلورانس و به خصوص ونیز همواره مورد علاقه مسافران بوده و روز به روز رو به شکوفایی گام مینهادند.
شهرت و معروفیت این تور بزرگ مسافرتی که به عنوان تجربهای فرهنگی به فرهنگ عامه مردم ایتالیا گره خورده و اکثر جوانان مشتاق قرن نوزدهم هنوز هم برای تکمیل آموزههای خود به ونیز سفر میکردند.
گردشگری با کشتی، فیورد، نروژ:
بر اساس اسناد و مدارک و یا اسطورههای تاریخی اولین سفر طولانی مدت به اسکاندیناوی در سال 1870 و به منظور جمعآوری یخهای یخچالهای آن آغاز شد. جدا از واقعی یا غیرواقعی بودن این داستانها،مدت زمانی طول نکشید که مسافران زیادی نروژ را برای مشاهده زیباییهای مناظر این منطقه ترک کردند. در این میان باز هم توماس کوک برای اولین بار در سال 1875 با به آب انداختن یک کشتی مسافرتی کروز با نام خورشید نیمهشب، که به صورت هفتگی به برگزاری مسافرتهایی به این منطقه میپرداخت، اولین تور مسافرتی دریایی منطقه اسکاندیناوی را راهاندازی کرد.
شانگهای:
با اتمام اولین جنگ داخلی در سال 1842، شانگهای خود را به عنوان شهری مترقی معرفی کرد. این شهر که در دهانه رود یانگسته قرار دارد، به سرعت به عنوان دروازه غرب مخصوصاً امپراتوری بریتانیا برای ورود به چین به شمار میرفت. علاوه بر آن شانگهای خود را به یکی از مهیجترین جاذبه گردشگری برای جهانگردان بریتانیایی تبدیل کرد. در سال 1846 هتلی با نام آستور در این شهر افتتاح شد که نه تنها به عنوان اولین هتل در شانگهای، بلکه به عنوان اولین هتل غربی در خاک چین شناخته شد. پس از آن رفتهرفته این شهر به دست آمریکاییها و فرانسویها افتاد و سکونتگاههایی بینالمللی حد مرز مخصوصی را برای تازه واردان به این سرزمین مشخص کرد. آثاری که هنوز هم پس از گذشت سالها همچنان باقی ماندهاند.