پر مخاطب‌ترین سریال تلویزیون در سال ۱۳۶۵

هنوز هم خیلی از ایرانی‌ها کشور ژاپن را با سریال «سال‌های دور از خانه» می‌شناسند و شخصیت اصلی آن اوشین. سریالی که شنبه شب‌های سال ۱۳۶۵ و در نبود سرگرمی و اوج موشک باران جنگ تحمیلی کانون خانواده‌ها را گرم می‌کرد و شهر‌ها را در سکوت فرو می‌برد و همه چشم می‌شدند جلوی صفحه جادویی تلویزیون.

ایران در ادامه نوشت: روزگار غریبی بود که تصاویر «فقر»، «جنگ» و هزاران مشکل اوشین و خانواده‌اش و البته مبارزه او برای زندگی خود و دیگران به سمبل بدل شده بود و همه جا حرف از اوشین بود و تأثیرات آن بر فرهنگ عمومی و اجتماعی چنان بود که بسیاری از کالا‌های تولیدی از کیف و کفش و... تا فروشگاه‌های لباس فروشی دسته دوم نامی از این سریال گرفتند؛ همچنان که می‌بینیم فروشگاه‌های فروش لباس دست دوم با گذشت حدود ۳۵ سال با «تاناکورا» خوانده می‌شوند که نام فامیلی اوشین بود که روی فروشگاه‌های زنجیره‌ای خود هم این عنوان را گذاشته بود.

در سال‌های سخت جنگ تحمیلی بسیاری زنان و مادران ایرانی با قصه سرگذشت اوشین پخش شده از صداوسیما همذات پنداری می‌کردند زنی سختکوش و تسلیم‌ناپذیر که بلا‌ها و درد‌های بسیاری از کودکی تا پیری بر سر او آوار شده، ولی خم به ابرو نیاورده و باز هم برای زندگی خود و دیگران تلاش کرده است.

در نیمه دهه ۶۰ و گذشت ۸ سال از پیروزی انقلاب، مسئولان سازمان صداوسیما به‌دنبال راهکار‌هایی برای تغییر فضای برنامه‌ها و جذب مخاطبان بیشتر با در نظر گرفتن ایدئولوژی‌های حاکم بر فضای کشور بودند؛ تلویزیونی که هم انقلابی باشد و هم مخاطب پسند.

در این بین گروهی از برنامه سازان و مسئولان سازمان صداوسیما مسئول بررسی و خرید سریال و برنامه‌های خارجی شدند و از آنجایی که ژاپن از نظر فرهنگ کشوری سنتی و از نظر سیاسی در زمان جنگ‌های جهانی کشوری ضد امپریالیستی بود، قرعه به‌نام این کشور و سریال‌های مشهور آن افتاد که فضایی شبیه ایران در دهه ۶۰ را به تصویر می‌کشید.

در آن سال‌ها مسئولان سازمان صداوسیما چندین سریال ژاپنی را برای دوبله و پخش خریداری کردند که دو سریال آن به شهرت بسیار رسید؛ «هانیکو» که در ایران با عنوان «داستان زندگی» پخش می‌شد و «اوشین» که در تیتراژ نامش را به «سال‌های دور از خانه» تغییر داده بودند. اوشین در سال ۱۹۸۳ (۱۳۶۲) توسط شرکت ان‌اچ‌کی ژاپن تولید و پخش شد و سه سال بعد هم به ایران رسید.

در این سریال شخصیت اصلی (اوشین) در سنین پیری شروع به تعریف خاطرات زندگی پر فراز و نشیب خود از کودکی تا کهنسالی می‌کند. این سریال حاشیه‌های بسیاری هم درباره سانسور و تغییر قصه و شخصیت اوشین داشت که از سوی برخی از دوبلور‌های سریال رد و از سوی بعضی دیگر تأیید شد.

رهبر انقلاب در مهرماه سال ۱۳۷۰ در دیدار با اعضای مجمع نویسندگان مسلمان به سریال «سال‌های دور از خانه» و اثرات آن بر زندگی و فرهنگ عمومی اشاره‌ای کردند: «ژاپنی‌ها برمی‌دارند از زندگی معمولی و شخصی یک نفر، یک موضوع برای فیلم درست می‌کنند، که مطابق با واقع است. اصلاً علت جاذبه فیلم‌های ژاپنی هم این است. البته هنرپیشه‌های خوبی دارند، اما علت جاذبه این است که درست مطابق با واقع است.

این سریال سال‌های دور از خانه‌ای که نشان می‌دادند، که همه را جذب کرد، حتی امام را - حاج احمد آقا می‌گفت که امام مرتب این سریال را نگاه می‌کردند - علتش چیست؟ چون زندگی‌ای که آن شخص در فیلم دارد و آن کاری که او دارد می‌کند، درست مطابق با واقع است؛ یعنی همانی است که واقعیت دارد. اصلاً هنرمند این است، باید واقعیت را عکس‌برگردان کند و به آدم نشان بدهد حتی آن مقداری که آدم نمی‌بیند، برجسته کند، واقعیت را با همه ریزه‌کاری‌هایش جلا بدهد و جلوی چشم آدم بگذارد.»