برزخ کرونا تاب پرستاران را گرفته است

برزخ کرونا تاب پرستاران را گرفته است، دفتر این روز‌های زندگی آن‌ها از خاطراتی پر شده که رنگ‌وروی غم دارد و سال‌ها از گوشه ذهن‌شان پاک نخواهد شد.

شهروند در ادامه نوشت: آن‌ها نمی‌توانند مرگ مرد و زنی را فراموش کنند که در فاصله چند ساعت از هم از دنیا رفتند و دختر ده ساله‌شان تنها گوشه بیمارستان ضجه می‌زد. آن‌ها نمی‌توانند مرگ مادر و پسری را از یاد ببرند که چشمان پیرزن تا زمانی که برای همیشه بسته شد، پر از دعا برای پسرش بود که زنش هنوز بارش را روی زمین نگذاشته بود. آن‌ها مرگ زن بارداری که پس از ۱۵ سال دامنش سبز شده بود و کرونا سبزی زندگی را برایشان به سیاهی کشاند، نمی‌توانند از خاطر پاک کنند، آن‌ها پرستاران بخش کرونا هستند، همان‌ها که کرونا علاوه بر آنکه به پیکره جسم‌شان ضربه‌زده روح‌شان را هم زخمی کرده است.

این‌ها همان سفیدپوشانی هستند که چند ماه قبل تمام در و دیوار شهر از رد ماسک روی صورت‌شان و خستگی‌شان از شب بیداری‌ها حکایت داشت. اما آن‌ها از این همه تلخی خسته شده اند.

برزخ کرونا تاب پرستاران را گرفته است، آن‌ها بیشتر از توان‌شان مایه گذاشته‌اند، خیلی‌هایشان جان دادند و تعداد زیادی از آن‌ها نیز روی همان تخت‌ها خوابیده‌اند و برای دم و بازدمی که در سینه‌هایشان حبس شده است، می‌جنگند.

خسته شدیم از این همه مرگ

مریم محمدی پانزده سالی است که لباس سفید پرستاری به تن دارد و در بسیاری از بیمارستان‌ها خدمت کرده و حالا در بیمارستان مسیح دانشوری مشغول به کار است، بیمارستانی که مرکز اصلی بیماران کرونایی در دل پایتخت است. او مثل بقیه همکارانش ماند تا جانی در رگ بیماران باقی بماند.

شرایط بیماران کرونایی آنقدر در این بیمارستان وخیم است که او حتی حاضر به یادآوری آن‌ها هم نیست، می‌گوید برخی از این خاطرات بدجوری روی مخم رژه می‌رود. او تعریف می‌کند که تا اردیبهشت ماه شیفت‌های طولانی هجده ساعته را پشت سر می‌گذاشتند، خیلی وقت‌ها خانه نمی‌رفت تا کودک بیست ماهه‌اش را در معرض این بیماری قرار ندهد. گان‌های سرتاپایی جانش را به لبش رسانده بود. حالا به این گان‌ها عرق و دستکش و ماسک و شیلد هم اضافه کنید.

آمار‌ها که پایین آمد، او خیالش راحت‌تر شد، فکر می‌کرد که شرایط به حالت عادی برمی‌گردد، اما دوباره ورق برگشت، آمار‌ها تصاعدی بالا می‌رفت و مراجعات هر روز بیشتر و بیشتر می‌شد. از آن زمان باز او بود و روز‌های طولانی شیفت که او را وادار می‌کرد لبخند دخترش را تنها از پشت شبکه‌های مجازی نظاره کند.

شرایط سخت مادران پرستار

او می‌گوید در شرایط کرونایی مادر‌های شاغلی که بچه کوچک داشتند، خیلی‌ها دور کار شدند و خیلی‌ها هم قید کارکردن را زدند، اما پرستاران شرایط‌شان با بقیه فرق داشت، اگر آن‌ها هم میدان را خالی می‌کردند، چه بلایی بر سر مردم می‌آمد. اما ما از همه زندگی‌مان گذشتیم. سخت است خانواده‌ات را کنار بگذاری و بروی تو دل خطر یعنی بخش کرونایی‌ها. به هر حال جو بدی حاکم بود و بعد هم که مرگ‌ومیر زیاد شد، عملا همه ترسیده بودیم.

ماسکی که می‌توانست سرنوشت افراد را تغییر دهد.

اما فشار وقتی بیشتر می‌شد که جلوی چشم‌مان مرگ جوانانی را می‌دیدیم که تنگی نفس امان نفس کشیدن را از آن‌ها می‌گرفت، در حالی که شاید زدن یک ماسک می‌توانست سرنوشت آن‌ها را کاملا تغییر دهد.

این ماجرای تلخی بود که بار‌ها و بار‌ها آن را تجربه می‌کردیم. خانواده‌ها نیز نمی‌توانستند به‌راحتی بپذیرند جوان‌شان که کمتر از ۳۰ سال دارد، با همه تلاشی که می‌کردیم، زنده از زیر دستگاه بیرون نیاید.

مرگ در چند روز

این تنها خانواده‌ها نبودند، ما نیز مدام در بهت بودیم، بیماری که با یک تب و تنگی نفس به اورژانس می‌آمد، در عرض چند روز جانش را از دست می‌داد و این شرایط روحی پرستاران را نیز به شدت آشفته می‌کرد. برخی از جوان‌ها سرسخت‌تر با کرونا روبه‌رو می‌شدند، آنقدر دیر می‌آمدند که دیگر هیچ کاری نمی‌شد برایشان انجام داد، اینتوبه می‌شدند، اما هیچ وقت برنمی‌گشتند.

انگار خانواده خودمان را از دست داده‌ایم

مرگ‌های پشت سر هم خسته‌شان کرده است. او از بیماری صحبت می‌کند که شرایطش کاملا خوب شده بود، اما بلافاصله با بازکردن دستگاه‌ها دچار ایست قلبی شد و از دنیا رفت؛ بعد از مرگ او تا ساعت‌ها گریه کرده بود.

فشار‌های روانی وقتی در کادر درمان بیشتر خودش را نشان داده که تعداد بیماران آنقدر زیاد شده است که تعدادی از آن‌ها نتوانسته‌اند خدمات بگیرند. این در حالی است که تعداد زیادی از کادر درمان نیز کرونا گرفته‌اند و هر کدام مجبور هستند یا مدتی را در قرنطینه بگذرانند یا اینکه در بیمارستان بستری باشند.

شرایط مالی بد پرستاران فشار حداکثری ایجاد می‌کند

پژوهش‌ها نشان می‌دهد که پرستاران در معرض بیشترین تهدید‌های روانی ناشی از بیماری کووید-۱۹ قرار گرفته‌اند. تجربه‌های منفی روانشناختی ناشی از کرونا در پرستاران از جمله خستگی، ناراحتی، درماندگی ناشی از کار با شدت زیاد، اضطراب و نگرانی درباره اعضای خانواده نکته بسیار مهم و آشکاری است.

احمد مهدی‌زاده، پرستار یکی از بیمارستان‌های خصوصی نیز از قول‌ها و وعده‌هایی که به پرستاران داده شده، دلخور است و می‌گوید: «در بیمارستان‌های خصوصی اعلام می‌کنند به میزانی که درآمد افزایش پیدا کند، کارانه کادر درمان پرداخت می‌شود و اگر این اتفاق نیفتد، امکان پرداخت کارانه وجود ندارد.»

حمایت از بیمار وظیفه ما است، اما به حمایت نیاز داریم

این پرستار می‌گوید حمایت از بیمار و مراقبت از او جزو وظایف ذاتی شغل ما است و ما کوتاهی در این خصوص انجام نمی‌دهیم، اما هیچ تلاشی هم برای تأمین امنیت شغلی پرستاران انجام نمی‌شود و این باعث شده که خیل عظیمی از همکاران ما تصمیم به مهاجرت بگیرند.

مهدی‌زاده توضیح می‌دهد که در بیمارستان‌های یک دانشگاه‌های علوم پزشکی انواع پرداخت‌ها را شاهد هستیم، در حالی که در بعضی از بیمارستان‌ها ماهانه و بعضی دیگر از بیمارستان‌های دانشگاه‌ها چند ماه یک بار پرداخت صورت می‌گیرد. وقتی به همه پرستاران توجه نشود، نتیجه این می‌شود که در برخی از مراکز خصوصی با پرستاران قراداد‌های شش ماهه یا نهایتا یک‌ساله می‌بندند و این سبب می‌شود که پرستار از کار دلسرد شود.

تعداد پرستاران کم است

برزخ کرونا تاب پرستاران را گرفته است و این تنها گوشه‌ای از باری است که سفیدپوشان مدافع سلامت آن را به دوش می‌کشند، اما با وجود این، وضعیت پرستاران تغییری نکرده است، همچنان دارویی برای کرونا نیست و واکسنی که بتواند دنیا را از شر این ویروس نجات دهد، پیدا نشده، بی‌اعتنایی مردم به رعایت پروتکل‌ها نیز سبب شده است که آمار ابتلا در روز از مرز ۱۰ هزار نفر بگذرد و عبور فوتی‌ها از مرز ۵۰۰ نفر در روز نشان دهد که در شرایط بحرانی قرار داریم.

به گفته محمد شریفی‌مقدم، دبیرکل خانه پرستار کشور پیش از کرونا نیز بار‌ها اعلام کرده بودیم که تعداد پرستار نسبت به بیماری که به این مراکز مراجعه می‌کنند، کم است، اما با شیوع کرونا کمبود پرستار بیش از پیش خود را نشان داد، زیرا تاکنون بیش از ۳۵ هزار نفر از جمعیت پرستاری کشور به کرونا مبتلا شده‌اند. در این روند افراد دو هفته از روند کار خارج و برخی نیز پس از بهبودی به مشکلات قلبی و ریوی دچار شده‌اند.

زیرساخت‌ها در بیمارستان‌ها فراهم نیست

شریفی‌مقدم توضیح می‌دهد که کرونا شرایط را برای کادر درمان و درمان بیماران سخت‌تر کرده است. وقتی بیماری راهی بیمارستان می‌شود، باید زیرساخت‌های مناسب برای درمان او مهیا باشد تا روند درمان طی شود.

دبیرکل خانه پرستار کشور با بیان اینکه کرونا درمان ندارد و باید با مراقبت‌های ویژه آن را درمان کرد، تأکید می‌کند که این مقوله نیازمند زیرساخت‌های لازم است. تعداد نیروی انسانی به ویژه پرستاران قبل از شیوع کرونا حداقل شاخص‌های جهانی را داشت.

بر اساس شاخص‌های درمانی که در دنیا وجود دارد، به‌ازای هر هزار نفر باید سه کادر درمانی وجود داشته باشد، این درحالی است که ما در کشور با شاخصه بسیار کمتری روبه‌رو هستیم و یک‌پنجم آمار جهانی کادر درمان در بیمارستان‌ها در حال خدمت هستند، این شرایط برای پیش از کرونا بوده است و امروزه با وجود شرایط کرونایی وضعیت بسیار سخت‌تری را شاهد هستیم.

کادر درمان در معرض ویروس کرونا

کرونا پیر و جوان و زن و مرد نمی‌شناسد و کادر درمان نیز به دلیل مواجهه خطرناک با بیماران در خط مقدم درمان هر روز با این بیماری دست‌وپنجه نرم می‌کنند. به گفته شریفی‌مقدم وقتی شرایط پرستاران ما بدتر شده است که آمار‌ها نشان می‌دهد بیش از ۳۵ هزار پرستار به کرونا مبتلا شده‌اند و خروج آن‌ها به مدت دو هفته از لاین کار نشان می‌دهد شرایط در بیمارستان‌ها زیاد مساعد نیست.

کمبود پرستار در دوران کرونا کاملا مشهود است

او تأکید می‌کند که مشکل بر سر ورودی پرستاران جدید است، زیرا از پنج سال گذشته که نیرو‌های پرستاری بازنشست شده‌اند، هنوز جایگزینی برای آن‌ها وجود نداشته، این در حالی است که بیماران کرونایی که در بیمارستان بستری می‌شوند، نیاز بیشتری به مراقبت‌های پرستاری دارند و کمبود پرستار در شرایطی که سه پیک کرونایی را پشت سر گذاشته‌ایم، کاملا مشهود است.

شصت‌وچهار پرستار تاکنون به دلیل کرونا جان‌شان را از دست داده‌اند و این موضوع سبب شده است سایر پرستاران علاوه بر اینکه از نظر جسمی خسته و فرسوده شوند، از نظر روحی نیز به‌شدت تحت فشار باشند.

استخدام‌های جدید شرکتی بوده است

دبیرکل خانه پرستار کشور تأکید می‌کند که قرار بود از سال ۹۷ سالانه ۱۰ هزار پرستار جذب شود، اما هیچ استخدامی صورت نگرفته است. این در حالی است که در سال ۹۸ آزمونی برای جذب پرستاران برگزار شد، اما در عمل جذبی صورت نگرفت.

همزمان با شیوع کرونا مجوز جذب سه هزار پرستار اخذ شد و براساس آمار‌ها بیش از هفت هزار نیرو وارد سیستم درمان شدند، اما با وجود کمبود‌هایی که از پیش داشتیم، این میزان باز هم کافی نبوده و براساس تعاریف بین‌المللی تعداد پرستار و خدمات‌رسانی کادر درمان ارتباط مستقیم با میزان مرگ‌ومیر مردم دارد، به این معنا که هر چقدر تعداد کادر درمان کمتر باشد، مردم بیشتر متحمل خسارت می‌شوند و آمار مرگ‌ومیر بالا می‌رود. با پیش‌بینی‌های ستاد مقابله با کرونا باید تعداد پرستاران بیش از تعداد کنونی باشد، تا وقتی بیمار کرونایی راهی بیمارستان می‌شود، دیگر از لحاظ خدمات‌رسانی‌ها خیالش راحت باشد.

انگیزه‌ای که وجود ندارد

افزایش حمایت‌های روانی، اجتماعی، اقتصادی و معیشتی می‌تواند در این شرایط تأثیرگذار باشد، هر چند در هفته گذشته دکتر نوبخت از ۱۱ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان کمک‌هزینه برای معوقات کادر درمان خبر داد، اما باز هم این نیرو‌های خسته نیاز به حمایت‌های بیشتری دارند.

فیش‌های بی‌فروغ پرستاران

شریفی‌مقدم با تأکید بر اینکه در حق پرستاران در این شرایط کرونایی اجحاف می‌شود، به فیش‌های حقوقی آن‌ها اشاره می‌کند و می‌گوید: «کارانه برخی از پرستاران در این شرایط گاهی بین ۵۰ تا ۲۰۰ هزار تومان است، این در حالی است که ۶۰ درصد نیرو‌های بیمارستان‌ها را پرستاران تشکیل می‌دهند و درست این است که این بودجه کاملا به معوقات پرستاران اختصاص پیدا کند تا آن‌ها حداقل دغدغه مالی برای ادامه کار نداشته باشند.

او از جذب پرستاران با قرارداد‌های شرکتی گله می‌کند و ادامه می‌دهد: «در اسفند و فروردین ماه به دلیل شیوع کرونا برخی از پرستاران با قرارداد ۸۹ روزه جذب شدند که این ظلم به این قشر ازخودگذشته است، زیرا در این صورت هیچ امنیت شغلی برای آن‌ها باقی نمی‌ماند.»

این مقام مسئول با اشاره به اینکه برخی گمان می‌کردند که کرونا از بین می‌رود و با این تفکر اقدام به بستن قرارداد‌های ۸۹ روزه کردند، ادامه می‌دهد: «اما با ورود به پیک دوم و سوم کرونا ناچار شدند قرارداد‌های خود را تمدید کنند. اما اینکه در یک بخش بیمارستان پرستاران با یک نوع ارایه خدمات حقوق‌ها و شرایط متفاوت داشته باشند، درست نیست.»

مهاجرت پرستاران سه برابر قبل شده است

شریفی‌مقدم با بیان اینکه در شرایط کنونی بیش از هر دوره دیگر شاهد افزایش مهاجرت پرستاران هستیم، ادامه می‌دهد: «در گذشته نیز شاهد مهاجرت پرستاران بودم، اما این مهاجرت در شرایط کنونی سه برابر شده است. کشور‌های درحال‌توسعه همچون اروپا، کانادا و… به‌دلیل نیاز به پرستاران مهاجرت آن‌ها را تسهیل کرده اند. در شرایط کنونی کشور‌های مقصد مهاجرت پرستاران را تسهیل و امکانات مناسب را برای آن‌ها ایجاد کرده‌اند.»

پرستاری با حقوق کارگری

در کشور ما پرستاران شرکتی بر اساس قانون کار حقوق دریافت می‌کنند. پرستار با قرارداد ماهانه سه میلیون تومان و پرستاران استخدامی ماهانه پنج میلیون تومان دریافت می‌کند. به دلیل شرایط کرونایی در اسفند سال گذشته ۵۰ درصد به حقوق پرستاران اضافه شد، اما این آمار‌ها در حالی است که تورم در کشور صددرصد شده و دریافت حقوق پنج میلیون تومانی نمی‌تواند کفاف زندگی خانواده را کند و این امر سبب شده که بحث مهاجرت پرستاران به خارج از کشور پیش از گذشته تقویت شود.