حذف تصویر بانوان از سنگ مزار در آرامگاه رویان!

عصر پنجشنبه گذشته که تعدادی از شهروندان رویان برای زیارت اهل قبور و فاتحه‌خوانی بر مزار درگذشتگان خود به آرامگاه این شهر رفتند، با سنگ قبر‌های مخدوش شده‌ای مواجه شدند که تصویر روی آن با رنگ پوشانده شده و مشخص نبود چه فرد یا افرادی اقدام به حذف تصویر از روی آن‌ها کرده بودند.

به گزارش ایرنا، این اتفاق فقط در مورد سنگ قبر‌هایی دیده شد که تصویر صورت بانوان درگذشته روی آن‌ها حکاکی شده بود. خانواده این درگذشتگان پس از مشاهده سنگ قبر‌هایی که تصویر بانوان با رنگ پوشانده شده بود، به این اقدام معترض شدند و از هیأت امنای آرامگاه و مسئولان شهر درخواست پیگیری موضوع برای روشن شدن دلیل این اقدام را مطرح کردند.

فاطمه حاجی‌احمدی یکی از شهروندان رویان است که تصویر مادرش رو سنگ مزار با رنگ پوشانده شده است. او می‌گوید: عصر پنجشنبه که برای فاتحه‌خوانی به آرامگاه رفتیم با این وضعیت مواجه شدیم. دیدن سنگ قبر بدون تصویر مادرم بدون این که در جریان این تصمیم قرار بگیریم برای ما شوکه کننده بود. ما وصیت مادرمان را که دو سال پیش درگذشت را به جا آوردیم و تصویرش را روی سنگ قبر قرار دادیم. این تنها خواسته مادرم برای مسائل مربوط به پس از مرگش بود که از ما خواست. اما بدون اجازه و خودسرانه این تصویر را با رنگ پوشاندند.

وی می‌افزاید: ابتدا از هر کسی که پیگیر می‌شدیم اظهار بی‌اطلاعی می‌کردند. اما بعد اینطور شنیدیم که با تصمیم هیأت امنا این کار انجام شده و گفته‌اند که قرار داشتن تصویر بانوان روی سنگ قبر از نظر شرعی و عرفی درست نیست. اگر این طور است پس چرا در تمام آرامگاه‌های دیگر درست است و فقط در رویان این تصمیم باید گرفته شود؟

این شهروند تصمیم اتخاذ شده درباره سنگ قبر‌های بانوان در آرامگاه رویان را ناآگاهانه و غیرقانونی می‌داند و اظهار می‌کند: حرف ما این است که چرا هیچ اطلاعی به خانواده‌ها داده نشد؟ اگر این کار قانونی است و پایه شرعی و عرفی و قانونی مشخصی دارد به ما اعلام می‌کردند تا قانع شویم. با این تصمیم خودسرانه داغ این خانواده‌ها را تازه کردند. از هیأت امنای آرامگاه خواسته‌ام که باید سنگ قبر را مانند آن‌چه که از ابتدا بود تحویل دهند و بعد درباره این موضوع با خانواده‌ها صحبت کنند تا با ارائه اسناد و دلایل قانونی تصمیم گرفته شود.

البته این رفتار پیش از این هم دیده شده بود. سال ۱۳۹۵ شکستن برخی سنگ قبر‌ها و پاشیدن رنگ و اسید روی تصویر برخی چهره‌های شناخته شده در بهشت زهرا (س) انتقاداتی را به دنبال داشت که مورد پیگیری مسئولان هم قرار گرفت. اما این بار این اقدام به گفته شهروندان توسط هیأت امنای آرامگاه به صورت خودسرانه و مبتنی بر برداشت خودشان از شرعیت و عرف برای سنگ قبر تعدادی از بانوان درگذشته انجام شده است.

پیگیری حقوقی

این موضوع در رویان مورد انتقاد بسیاری از شهروندان که حتی نسبتی با متوفیان این قبر‌ها نداشتند نیز قرار گرفته است و واکنش‌هایی را نیز در فضای مجازی به دنبال داشت. نکته قابل توجه این که تصاویر عمدتا متعلق به بانوان مسنی بود که حجاب اسلامی کاملی نیز داشتند. فرزندان یکی از متوفیان نیز در اعتراض به این اقدام با حضور در آرامگاه رنگ روی سنگ قبر را پاک کردند تا چهره مادرشان دوباره روی سنگ قبر دیده شود.

روح‌الله مازندرانی یکی دیگر از شهروندان رویانی که تصویر چهره مادرش روی سنگ قبر با رنگ پوشانده شده نیز اقدام به ثبت شکایت رسمی از مسببان این موضوع کرده و می‌گوید: این رفتار چه از نظر اخلاقی و چه از نظر حقوقی زیر سوال است. با مشاوران و کارشناسان حقوقی مشورت کردم و حتی پیگیر استفتائات مراجع تقلید نیز شدم. از هر نظر این تصمیم پسندیده نیتس و معتقدم که یک بی‌احترامی آشکار به فرد درگذشته و خانواده او محسوب می‌شود.

این شهروند اهل رویان اظهار می‌کند: عصر پنجشنبه پس از حضور در آرامگاه برای فاتحه‌خوانی با این اقدام مواجه شدم و در پیگیری از دفتر هیأت امنا متوجه شدم که هیأت امنا این تصمیم را گرفته و اجرایی کرده است. رئیس هیأت امنا نیز این موضوع را تأیید کرد. پس از آن با پلیس ۱۱۰ تماس گرفتم و موضوع صورتجلسه شد و اکنون نیز پیگیر شکایت هستم.

وی خاطرنشان می‌کند: طبق نظر و فتوای تعدادی از مراجع تقلید اگر تصویر با حجاب اسلامی باشد و مفسده نداشته باشد منعی برای قرار گرفتن آن روی سنگ قبر وجود ندارد.

استفتائات مرتبط

نگاهی به برخی فتوا‌های ارائه شده توسط تعدادی از مراجع تقلید نیز نشان می‌دهد که اعتراض و ادعای شهروندان معترض به این تصمیم هیأت امنا می‌تواند درست باشد. چرا که عمدتا عنوان شده در صورت رعایت حجاب اسلامی در تصویر، مشکلی برای قرار گرفتن عکس روی سنگ قبر وجود ندارد.

از نظر آیت‌الله موسوی اردبیلی اگر تصویر بانوی فوت شده با حجاب اسلامی باشد و مفسده‌ای هم نداشته باشد اشکال ندارد.

پاسخ آیت‌الله هاشمی شاهرودی نیز به پرسش درباره حک تصویر بانوان روی سنگ مزار این بود که حک تصویر بانوان بر روی سنگ مزار فی‌نفسه اشکال ندارد، به شرط آن که مفسده‌ای بر آن مترتب نشود.

البته برخی روحانیون و ائمه جمعه نیز طی سال‌های اخیر اظهارنظر‌های متفاوتی نسبت به این فتوا‌ها مطرح کرده بودند. اما در مجموع تا کنون برخورد اینچنینی با تصویر بانوان روی سنگ مزار‌ها انجام نشده بود و مهم‌تر این که اقدام بدون مطلع کردن خانواده‌ها بیشتر سبب آزردگی بازماندگان این افراد شده است.

ورود مدیریت شهری به ماجرا

معمولا در شهر‌های بزرگ مدیریت و نظارت بر تصمیم‌های مربوط به آرامگاه‌ها توسط سازمان آرامستان‌ها که یکی از نهاد‌های زیرمجموعه شهرداری است انجام می‌شود. اما در شهر‌های کوچک سازمان آرامستان وجود ندارد و شهرداری بر عملکرد هیأت امنا نظارت می‌کند. در رویان نیز مدیریت آرامگاه به این شکل انجام می‌شود و حالا منتقدان این تصمیم خواهان رسیدگی مدیران شهری به اعتراض خود هستند.

رئیس شورای اسلامی شهر رویان از پیگیری برای برگزاری جلسه‌ای با اعضای هیأت امنا به منظور بررسی این موضوع خبر می‌دهد و می‌گوید: ما هم در جریان این تصمیم نبودیم و در فضای مجازی از این موضوع با خبر شدیم. پس از اعتراض برخی شهروندان و مطرح شدن این موضوع در فضای مجازی، امروز صبح شهرداری رویان در نامه‌ای رسمی به هیأت امنای آرامگاه رویان خواهان توضیح درباره این تصمیم شد که قرار است دوشنبه این جلسه برگزار شود.

کامبخش سالاریان اظهار می‌کند: ما هم معتقدیم که این اتفاق نباید می‌افتاد و اگر هم هیات امنا با ارائه دلایل شرعی و قانونی تصمیم به انجام آن گرفته بود، باید ابتدا با خانواده‌های درگذشتگان جلسه برگزار می‌کرد و پس از بیان دلایل و توجیه و اقناع آنان اقدام به پوشاندن تصویر می‌کرد. ضمن این که اگر قرار دادن تصویر بانوان روی سنگ قبر مشکلی دارد از ابتدا نباید اجازه این کار داده می‌شد، نه این که مدت‌ها پس نصب سنگ قبر روی مزارها، بدون اطلاع قبلی این کار انجام شود.

شهروندان معترض به این اقدام معتقدند که این اقدام نوعی تخریب اموال محسوب می‌شود و از سوی دیگر جریحه‌دار کردن احساسات مردم را به دنبال دارد. از نگاه این افراد اگر قرار داشتن تصویر با حجاب کامل بانوان درگذشته روی سنگ مزار رفتاری خلاف شرع و عرف است باید در همه آرامگاه‌های کشور رعایت شود، نه این که فقط در یک آرامگاه و صرفا بنا بر سلیقه هیأت امنا و بدون توجه به استفتائات موجود انجام شود.

اعضای هیأت امنای آرامگاه رویان در جلسه روز دوشنبه احتمالا دلایل خود برای اجرای این اقدام را مطرح خواهند کرد و پس از آن تصمیم نهایی برای این موضوع اتخاذ خواهد شد. ضمن این که بروز این چالش‌های سلیقه‌ای در آرامگاه‌ها و همچنین مسائلی مانند تفاوت‌های ظاهری از نظر طراحی و اجرا در سنگ مزار‌ها جای خالی تعیین اساسنامه و طرح مستقل و مناسب برای تدفین در آرامگاه‌ها، به ویژه آرامگاه‌های شهر‌های کوچک و روستا‌ها را نیز نمایان می‌کند.