مارگارت آتوود برنده جایزه یک عمر فعالیت ادبی (چایزه صلح دیتون)

فرارو- بابک زمانی، «مارگارت اتوود» نویسنده هشتاد سالهی نامدار کانادایی و برنده جایزه بوکر به عنوان برنده جایزه یک عمر دستاورد ادبی «صلح دیتون» معرفی شد.

«مارگارت اتوود» نویسنده مشهور کانادایی و خالق آثار ادبی تحسین‌شده‌ای همچون «سرگذشت ندیمه»، «آدمکش کور» و «وصیت‌ها» که آینده‌ای دیکتاتوری و ترسناک را برای ایالات متحده به تصویر می‌کشد امسال به عنوان برگزیده جایزه یک عمر دستاورد ادبی «صلح دیتون»، جایزه‌ای برای گرامی‌داشت قدرت ادبیات در حمایت از صلح، عدالت اجتماعی و درک جهانی انتخاب شد.

به این ترتیب، روز دوشنبه مسوولان برگزاری جایزه ادبی صلح دیتون اعلام کردند، جایزه «سی ریچارد هولبورگ» به «مارگارت اتوود»، نویسنده و معلم کانادایی اهدا می‌شود.

 

آتوود نخستین کتاب خود را که یک کتاب شعر بود در سال ۱۹۶۱ به چاپ رساند. «چشم گربه» (۱۹۸۸)، «الیاس گریس» (۱۹۹۶)، «آدمکش کور» (۲۰۰۰) و سه‌گانه «مدآدام» (۲۰۱۳-۲۰۰۳) از دیگر آثار این نویسنده هستند.

رمان «وصیت‌ها» که در سال ۲۰۱۹ به چاپ رسید و در حقیقت دنباله‌ای برای رمان «سرگذشت یک ندیمه» بود به سرعت به یکی از رمان‌های پرفروش تبدیل شد.

به برنده جایزه یک عمر دستاورد ادبی دیتون ۱۰هزار دلار اهدا می‌شود. «تیلور برنچ»، «الی ویسل»، «گلوریا استاینم» و «استاد ترکل» از برندگان پیشین این جایزه هستند.

مراسم اهدای جوایز این جایزه ادبی که در ابتدا برای اکتبر برنامه‌ریزی شده بود به دلیل شیوع ویروس کرونا به بهار ۲۰۲۱ موکول شد. در این مراسم ضمن اهدای جایزه یک عمر دستاورد ادبی به «اتوود»، از برندگان بخش‌های رمان و اثر غیرداستانی این جایزه ادبی که نامزد‌های نهایی آن ماه آینده مشخص می‌شوند، تجلیل خواهد شد.

به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس، متولیان جایزه ادبی صلح دیتون جایزه ریچارد سی. هولبروک برای یک عمر دستاورد ادبی را که به تجلیل از قدرت ادبیات در ترویج صلح، عدالت اجتماعی و تفاهم جهانی اختصاص دارد، به مارگارت آتوود اعطا کردند.

آتوود یک شاعر، داستان‌نویس، مقاله‌نویس و نویسنده پرکار کتاب‌های غیرداستانی است. وی در سال‌های اخیر با رمان پرفروش سرگذشت ندیمه بار دیگر در کانون تحسین و توجه مخاطبان قرار گرفته است. این رمان که در سال ۱۹۸۵ منتشر شد، آینده‌ای پادآرمانشهری (ویران‌شهری) را به تصویر می‌کشد که در آن زنان به دنبال سرنگونی دولت آمریکا زیر یوغ یک حکومت دینی و زن ستیز قرار می‌گیرند.

برخی از خوانندگان سرگذشت ندیمه به وجود شباهت‌هایی بین رهبران مستبد گیلیاد و انتخاب دونالد ترامپ به عنوان رئیس جمهوری آمریکا در انتخابات سال ۲۰۱۶، پی بردند. اقتباس تلویزیونی این رمان با بازی الیزابت ماس نیز باعث شد تفسیر‌های بیشتری در این باره ارائه شود و زنان با پوشیدن شنل‌های قرمز و کلاه‌های سفید به سبک لباس‌های زنان زندانی در گیلیاد، در تظاهرات‌های سیاسی شرکت کنند.

شارون راب (Sharon Rab) بنیان‌گذار و رئیس بنیاد جایزه ادبی صلح دیتون ضمن تحسین مهارت آتوود در خلق آثاری که به مردم درباره عدالت اجتماعی و معضلات زیست محیطی آگاهی می‌بخشند، در ایمیلی نوشت: مارگارت آتوود به ما یادآوری می‌کند نمی‌توان زیاد روی گزاره «مرگ برای همسایه است» اتکا کرد. اگر زمینه آن وجود داشته باشد، هر چیزی ممکن است در هرجایی اتفاق بیفتد. با توجه به نادیده گرفتن‌ها و بی‌حرمتی‌های فزاینده به نهاد‌های دمکراتیک، درس‌هایی که آتوود به مخاطب می‌دهد این روز‌ها از هر زمان دیگری اهمیت بیشتری دارند.   

اگرچه تمام کتاب‌های آتوود به موضوع صلح و تفاهم نمی‌پردازند، این نویسنده سرشناس می‌گوید داستان‌ها به افراد کمک می‌کنند حس متفاوت بودن از جمع را یاد بگیرند. این امر نیز به خودی خود باعث می‌شود با افرادی که شبیه شما نیستند، بیشتر احساس همدلی کنید.    

آتوود اولین کتاب شعر خود را با عنوان همزاد پرسفونه در سال ۱۹۶۱ منتشر کرد. از این نویسنده تاکنون آثار متعددی به چاپ رسیده که از آن میان می‌توان به چشم گربه (۱۹۸۸)، چهره پنهان (۱۹۹۶)، آدمکش کور (۲۰۰۰) و سه گانه آدام دیوانه (۲۰۱۳ تا ۲۰۰۳) اشاره کرد. کتاب وصیت‌ها که در ادامه داستان سرگذشت ندیمه در سال ۲۰۱۹ به بازار آمد نیز در مدت زمان کوتاهی به فهرست پرفروش‌ترین کتاب‌های این نویسنده راه یافت.

جایزه یک عمر دستاورد ادبی صلح دیتون شامل ۱۰ هزار پوند پول نقد است. از برندگان پیشین این جایزه می‌توان به استادز ترکل، تیلور برنچ، جان آیروینک، گلوریا استاینم و الی ویزل اشاره کرد.

مراسم اهدای جوایز ادبی صلح دیتون قرار بود ماه اکتبر (مهر-آبان ۹۹) برگزار شود، اما به دلیل شیوع کرونا به بهار سال ۲۰۲۱ موکول شد. آتوود به همراه برندگان بخش داستانی و غیرداستانی این جایزه در این مراسم شرکت خواهد کرد. فهرست نامزد‌های نهایی این دو بخش ماه آینده اعلام می‌شود.
 
پیش از این آتوود در طول زندگی حرفه‌ای‌اش بیش از ۵۵ جایزۀ ملی و بین‌المللی کسب کرده است و درجات افتخاری متعددی از دانشگاه‌های مختلفی همچون دانشگاه آکسفورد و سوربن و کلمبیا دریافت کرده است. همچنین او موفق به دریافت جایزۀ بوکر و Hammett برای رمان «آدمکش کور» شد.
مارگارت اتوود، در سال ۲۰۰۰، جایزه ادبی بوکر را به خاطر رمان «آدمکش کور» دریافت کرد.

آتوود بی‌شک یکی از لایق‌ترین نویسندگان زنده برای دریافت جایزه نوبل ادبی در سال آینده باشد و اگر آکادمی نوبل اشتباهات نابخشودنی خود را که در حق فیلیپ راث و خورخه لوییس بورخس بورخس و دیگران کردد را تکرار نکند، انتظار می‌رود جایزه نوبل ادبی بعدی به مارگارت آتوود تعلق بگیرد.

«سرگذشت ندیمه» شاید مهم‌ترین اثر مارگارت آتوود باشد. آتوود در این رمان، جهانی پادآرمانشهری (ویران شهری) را ترسیم میکند که در آن همه افراد جامعه زیرنظر یک حکومت تئوکراتیک هستند و در آن، «زن» فقط یک ماشین برای زاد و ولد است. سرگذشت ندیمه رمانی‌ست آمیخته به طنز، هراس و هشدار که از آمیزش تیره‌و‌تار سیاست و روابط زن و مرد به طرزی هنرمندانه پرده بر می‌دارد.

به قول هوستون کرانکیل: تا این رمان ممنوع‌الچاپ نشده، بخوانیدش.

همچنین شاید برای علاقمندان به آثار این نویسنده جالب باشد که سریالی با همین نام بر اساس رمان «سرگذشت ندیمه» ساخته شده است.