معنای "دزدی دریایی" آمریکا در دریای کارائیب

فرارو- ایران ضمن تایید ارسال کشتی‌های حامل سوخت به ونزوئلا، به آمریکا درباره ایجاد مزاحمت برای این کشتی‌ها هشدار داده است. ماجرای این کشتی‌ها میتواند سابقه مهمی در زمینه تجارت خارجی ایران در زمان تحریم‌ها باشد.

به گزارش فرارو، تنش‌ها میان تهران و واشنگتن بر سر داد و ستد تجاری ایران با ونزوئلا بالا گرفته است. این تنش‌ها حدود چهار روز پیش شدت گرفت؛ زمانی که مقامات آمریکایی بدون اینکه جزئیاتی ارائه بدهند، از بررسی گزینه‌های مقابله با نفتکش‌های حامل سوخت ایرانی که به مقصد ونزوئلا در حال حرکت هستند، خبر دادند.

یک مقام ناشناس آمریکایی به خبرگزاری رویترز گفت که آمریکا «اطمینان بالایی» دارد که دولت ونزوئلا در ازای دریافت سوخت از ایران، چندین تن طلا به این کشور پرداخت کرده است. این مقام گفت: «نه فقط آمریکا بلکه منطقه هم از این (دادوستد) استقبال نمیکند و ما در حال بررسی اقداماتی هستیم که میتوانیم انجام دهیم.»

رویترز گفته بود که پنج نفتکش ایرانی حامل سوخت از کانال سوئز عبور کرده و در حال عبور از اقیانوس اطلس هستند. سمیر مدنی، از بنیانگذاران وبگاه ردیابی نفتکشها، «تانکر ترکرز» به رویترز گفته همه این نفتکش‌ها حامل سوخت هستند.

ایران به طور رسمی ارسال نفتکش به ونزوئلا را تایید کرد. سید عباس موسوی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران در نشست خبری روز دوشنبه ۲۹ اردیبهشت (۱۸ مه) گفت: «کشتی‌های حامل محموله سوختی به سمت ونزوئلا هستند. این کشتی‌ها رسما و قانونا تجارت قانونی انجام میدهند و هیچ مانع قانونی در مقابل این تجارت مشروع وجود ندارد. اگر آمریکایی از این تجارت خوششان نمیآید دلیلی نمیشود که اقدامی کند. امیدواریم که آمریکایی‌ها اقدامی احمقانه نکنند.»

پیشتر روز یکشنبه در پی انتشار گزارش‌هایی درباره اعزام نیرو‌های آمریکایی به دریای کارائیب و مطرح شدن احتمال مقابله این نیرو‌ها با نفتکش‌های ایران، وزارت امور خارجه سفیر سوئیس را به عنوان حافظ منافع آمریکا در ایران احضار کرد و نسبت به هر گونه تهدید احتمالی از سوی آمریکا به وی هشدار داد. وزارت خارجه ایران روابط تجاری ایران و ونزوئلا را روابطی «کاملا مشروع و قانونی» دانست. در بیانیه این وزارتخانه آمده است: «توسل به اقدامات قهری و یا دیگر رفتار‌های قلدرمآبانه از سوی آمریکا تهدیدی برای آزادی کشتیرانی و تجارت بین المللی و جریان آزاد انرژی بوده و تجلی آشکار دزدی دریایی و نقض فاحش حقوق بین الملل و مغایر با اهداف و اصول مندرج در منشور ملل متحد به شمار میآید.» علاوه بر این، محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، نام‌های به آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، نوشت و نسبت به تحرکات آمریکا در اعزام نیروی دریایی به منطقه کارائیب «با نیت مداخله و ایجاد اختلال و مزاحمت در امر انتقال سوخت ایران به ونزوئلا» هشدار داد.

 

 

پیامد‌های دادوستد علنی ایران و ونزوئلا
مناقشه فعلی ایران و آمریکا بر سر تجارت با ونزوئلا، یادآور تنش‌های ایران و بریتانیا بعد از توقیف نفتکش ایرانی «گریس-۱» (آدریان دریا) در تنگه جبل الطارق است. در آن زمان، بریتانیا با ادعای اینکه نفتکش ایرانی، در مخالفت با تحریم‌های اتحادیه اروپا، عازم سوریه است، آن را توقیف کرد. ادعایی که ایران قاطعانه آن را رد کرد. هر چند که بعد‌ها محافل رسان‌های غربی، با استناد به تصاویر ماهواره ای، مدعی شدند که آدریان دریا نهایتا محمولهاش را در بندر طرطوس سوریه خالی کرد. آدریان دریا، با پرچم پاناما در حال حرکت بود و مسیرش از آب‌های جنوبی ایران تا جبل الطارق توسط ماهواره‌های آمریکا رصد شده بود. حتی گفته میشود که بریتانیا به دستور آمریکا آن را توقیف کرده بود.

توقیف آدریان دریا، پرسش‌هایی درباره آینده فروش نفت ایران مطرح کرد، از جمله اینکه آیا آمریکا به برخورد قهرآمیز با تلاش‌های ایران برای دور زدن تحریم‌ها روی آورده است؟ اگر سایر کشور‌ها به تحریم‌های پایبند نشوند، آیا آمریکا و متحدانش از زور برای اجرای این تحریم‌ها استفاده خواهند کرد؟

این پرسش‌ها در تنش‌های فعلی نیز حائز اهمیت هستند. خصوصا که این بار ایران برخلاف ماجرای آدریان دریا، به صراحت مقصد نفتکش‌های خودش را اعلام میکند. این نفتکش‌ها با پرچم ایران از بندر عباس به سمت ونزوئلا میروند. بنابراین، چنانچه سالم به مقصد برسند، تحریم‌های آمریکا را به طور علنی نقض خواهند کرد. در واقع، ایران با اعزام علنی نفتکش به ونزوئلا این پیام را به آمریکا و سایر کشور‌ها ارسال کرد که تحریم‌های یکجانبه آمریکا نمیتوانند دادوستد ایران با سایر کشور‌ها را متوقف کنند.

چنین پیامی میتواند پیامد‌های مهمی برای دادوستد خارجی ایران داشته باشد. اگر نفتکش‌های ایران به سلامت به ونزوئلا برسند و بازگردند، برای نخسین بار ایران تحریم‌های آمریکا را به طور رسمی و علنی به چالش خواهد کشید. حال این سوال مطرح شده که آیا ایران تجربه دادوستد علنی با ونزوئلا را با سایر کشور‌ها هم تکرار خواهد کرد؟ فراتر از این، آیا سایر کشور‌ها جسارت بیشتری برای نقض تحریم‌های آمریکا به خرج خواهند داد؟

 

---

از سوی دیگر، آمریکا سر دو راهی قرار گرفته است. اگر اقدامی برای جلوگیری از رسیدن نفتکش‌های ایران به ونزوئلا انجام ندهد، سابقه مهمی در دور زدن تحریم‌ها ایجاد خواهد شد. اگر هم اقدامی انجام دهد، ممکن است تنش‌ها با ایران بار دیگر به شکل خطرناکی تشدید شود.

در حالی که نفتکش‌های ایران هنوز در حال حرکت به سمت ونزوئلا هستند، برخی گزارش‌ها در شبکه‌های اجتماعی حاکی از این هستند که ایران به طور همزمان چهار نفتکش دیگر به چین ارسال کرده است. کانال تلگرامی «پژوهشکده تحقیقات راهبردی مجمع تشخیص مصلحت نظام» در مطلبی به نقل از کانال «چین امروز» نوشت: «همزمان با ارسال چند نفتکش ایرانی به ونزوئلا، چهار نفتکش دیگر ایرانی در حال حرکت به سمت چین هستند و دو نفتکش (نفتکش غول پیکر (۳۳۳ متری) و نفتکش کوچکتر دیگر) هم در آب‌های چین و در نزدیکی بندر شانگ‌های حضور دارند. نکته قابل توجه این نفتکش‌ها روشن بودن سیستم شناسایی خودکار دریایی (AIS) آنهاست. به نظر میرسد ایران بعد از ماجرای عین الاسد و پرتاب ماهواره از رصد نفتکش‌های خود توسط آمریکا نگرانی ندارد.»

به هر حال، هنوز برای ارزیابی همه نتایج مترتب بر صادرات سوخت ایران به ونزوئلا زود است. با این حال، اقدام ایران در ارسال علنی نفتکش‌های خود به ونزوئلا میتواند حاکی از رویکرد جدید ایران در مقابل تحریم‌های آمریکا باشد.