ضربه «بن‌سلمان» به بازار نفت

فرارو- شیوع گسترده کروناویروس در جهان اثرات مخرب زیادی را بر بازار‌های اقتصادی گذاشته است. یکی از این اثرات، بر بازار‌ نفت بود که به دنبال کاهش تقاضا، شاهد افت شدید در قیمت این کالا شد. در این میان تولید کنندگان عمده نفت در تلاش بودند تا در اجلاس اوپک پلاس، به راهکاری برای جلوگیری از کاهش قیمت نفت دست یابند. در این اجلاس روسیه به عنوان بزرگترین تولید کننده نفت جهان، حاضر به کاهش تولید نفت نشد که این امر با واکنش شدید عربستان سعودی مواجه شد. عربستان سعودی نیز در پاسخ اعلام کرد که سیلی از نفت ارزان قیمت را روانه بازار‌های جهانی خواهد کرد تا بدین شکل روسیه را به پای میز مذاکره بکشد.

درست همزمان با شعله ور شدن «جنگ نفت» میان عربستان سعودی و روسیه، خبر‌هایی مبنی بر بازداشت شماری از شاهزادگان بلندپایه عربستان سعودی منتشر شد. خبرگزاری‌های مدعی بودند که بازداشت این شاهزادگان بلندپایه که شمارشان به ده‌ها تن می‌رسید به دستور محمد بن سلمان ولیعهد سعودی صورت گرفته است، هرچند که دولت عربستان هنوز واکنش رسمی به این اخبار نشان نداده است.

روزنامه وال استریت ژورنال طی مقاله‌ای به بررسی این دو اقدام محمد بن سلمان، یعنی به راه انداختن جنگ نفت با روسیه و بازداشت‌های اخیر تعدادی از شاهزادگان خانواده سلطنتی، پرداخته است. در این مقاله که با عنوان «ضربه محمد بن سلمان به بازار‌های نفت» منتشر شده است، سعی شده تا رابطه احتمالی بین این دو اقدام محمد بن سلمان مورد کندوکاو قرار گیرد.

روزنامه وال استریت ژورنال بحث را با این مقدمه آغاز می‌کند که طی ۲۴ ساعت، محمد بن سلمان ولیعهد عربستان سعودی با نادیده گرفتن جنگ قیمت نفت با روسیه، به منظور تثبیت اقتدار خود در پادشاهی سعودی، به سراغ حریفان داخلی خود رفت و شماری از شاهزادگان متنفذ سعودی را بازداشت کرد. این نشریه نوشت: «حرکت‌های تکان دهنده بن سلمان در صحنه جهانی و داخلی، اقدامی آنی نبود بلکه ماه‌ها برای آن برنامه ریزی شده بود.»

وال استریت ژورنال توضیح می‌دهد که اوج این دو مرحله (جنگ قیمت نفت با روسیه و تقویت اقتدار داخلی بن سلمان) به طور واضح در جمعه گذشته آشکار شد. روز جمعه مأمورین امنیتی نقاب دار تعدادی از شاهزاده‌های برجسته پادشاهی سعودی را بازداشت کردند و در ادامه روز شنبه، ولیعهد سعودی اتحاد با روسیه را رها کرد و تصمیم گرفت که سیل نفت ارزان را به بازار‌های جهان روانه کند.

براساس گزارش وال استریت ژورنال، «هنوز مشخص نیست که آیا این دو اقدام بن سلمان با یکدیگر در ارتباط است یا خیر، به خصوص که دولت سعودی هنوز در مورد موضوع دستگیری‌ها اظهار نظری نکرده است. اما آنچه مشخص است زمانبندی انجام این کار‌ها توسط ولیعهد، در پایان هفته‌ای که جهان درگیر کرونا بود، حائیز اهمیت است. به نظر می‌رسد بن سلمان برای تحکیم موقعیت خود در داخل و خارج از کشور، تحکیم جایگاه خود در پادشاهی و نشان دادن توانایی استفاده از نفوذ خود در بازار‌های نفت برای دستیابی به اهداف سیاسی، چنین اقداماتی را برنامه ریزی کرده است.»

«کریستین اسمیت»، از موسسه کشور‌های عربی حوزه خلیج فارس در واشنگتن، اظهار داشت که رابطه نزدیکی بین دستگیری شاهزاده‌ها و تصمیم بن سلمان برای افزایش تولید نفت به سطحی بی سابقه وجود دارد. وی گفت: «مشاهده بازداشت‌های سلطنتی در پس زمینه شکست مذاکرات نفتی با روسیه، کاملاً منطقی است.» وی افزود که ولیعهد سعودی «آگاه است که اوضاع از نظر اقتصادی در آینده بسیار پیچیده خواهد شد و به همین دلیل می‌خواهد اطمینان یابد که با مواجه شدن با چنین چالش هایی، همه از او پیروی می‌کنند.»

روزنامه وال استریت ژورنال به نقل از منابعی که «آگاه» خوانده شده، با توجه به تصمیم ناگهانی بن سلمان در مورد نفت، مدعی شد که بن سلمان از پدرش، پادشاه عربستان سعودی خواسته است تا از ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه بخواهد که به جهت کنترل بازار‌های نفتی، توافقی برای کاهش تولید نفت میان دو کشور صورت گیرد. اما گویا پوتین اعلام کرده که به علت مشغله فراوان قادر به صحبت کردن با پادشاه عربستان نیست، اقدامی که به عنوان «توهین شرم آور» به پادشاه عربستان در نظر گرفته شد. حتی هنگامی که ولادمیر پوتین و پادشاه سعودی در تاریخ ۳ فوریه با یک دیگر گفتگو کردند، مشخص شد که پوتین قصد ندارد توافقی در زمینه کاهش تولید نفت با عربستان داشته باشد.

به گفته این منابع آگاه وال استریت ژورنال، سعودی‌ها و روس‌ها سعی کردند یک اتحاد بلند مدت را تشکیل دهند، اما تنها به شرط اینکه عربستان سعودی سرمایه گذاری‌های خود را در روسیه تقویت کند و از تلاش‌های کرملین در سوریه حمایت کند. اما در پایان این دو طرف به دلیل عدم تمایل بن سلمان به ناراحت کردن ایالات متحده، متحد قدیمی خود، به توافق نرسیدند.

این روزنامه خاطرنشان کرد که عدم تلاش برای دستیابی به توافق در مورد کاهش تولید نفت بین دو طرف باعث شده است که بن سلمان تلاش کند تا روسیه را تحت فشار قرار دهد. درواقع وی از وزرای خود خواسته است تا سناریویی را برای لغو توافقنامه آماده کنند که براساس آن عربستان سعودی هیچ کاهش تولیدی، حتی اگر منجر به کاهش تقاضای جهانی برای نفت این کشور شود، انجام نخواهد داد.

روزنامه وال استریت ژورنال به نقل از یک مقام رسمی سعودی، نوشت: پیامی که بن سلمان می‌خواست از طریق افزایش بی سابقه تولید نفت عربستان به روس‌ها ارسال کند این است که یا با کاهش تولید نفت موافقت می‌کنند یا عربستان آنقدر بازار‌ها را با نفت خود پر خواهد کرد که روسیه با بحران تامین بودجه مواجه شود.

روزنامه وال استریت ژورنال همچنین به نقل از یکی از نمایندگان اوپک که با این پرونده آشناست، نوشت: «من نمی‌دانم سعودی‌ها چطور فکر می‌کنند که این نوع فشار‌ها ممکن است بر روی پوتین تأثیر بگذارد. این دقیقاً خودکشی است و همه ما می‌دانیم که نتیجه نهایی می‌تواند فاجعه بار باشد».