پرویز کردوانی درباره بوی نامطبوع تهران: شاید خرابکاری باشد

روزنامه آرمان در مصاحبه با دکتر پرویز کردوانی نظر او را در باره بوی نامطبوع روزهای اخیر تهران جویا شده است. بخشی از این گفت‌وگو را از نظر می‌گذرانید.

‌انتشار بوی نامطبوع و فراگیر در تهران باعث گمانه‌زنی‌های زیای در این زمینه شده است. به نظر شما منشأ این بوی نامطبوع چه بوده است؟
بو به دلیل اینکه فراگیر بوده و بخش اعظمی از شهر تهران را آلوده کرده قطعا از طرف غرب تهران بوده و احتمالا از یک کارخانه بزرگ آغاز شده که تا به این اندازه گسترش پیدا کرده است. در برخی خبرها آمده که این بو ممکن است از فاضلاب باشد که چنین چیزی امکان ندارد و عقلایی نیست.

‌از نظر طبیعی چطور ممکن است بو در بخش اعظمی از شهر استشمام شود؟
منشأ این بو در دوردست و احتمالا از سمت کرج بوده است. اگر این منشأ بو در نزدیکی تهران بود، قطعا تا به این اندازه فراگیر نمی‌شد و بخش اعظم شهر تهران را در بر نمی‌گرفت. به همین دلیل مسئولان باید مسیر غرب به شرق تهران را بررسی کنند که چرا چنین بویی در سطح شهر تهران استشمام شده است.

‌آیا در گذشته موارد مشابهی از این مسأله در شهرهای دیگر جهان و حتی ایران مشاهده شده است؟
خیر؛ به این شکل که در تهران وجود داشته تاکنون در هیچ کجا مشاهده نشده است. البته احتمال تعمدی بودن این مسأله نیز وجود دارد. برخی مقامات در این زمینه با بنده تماس می‌گیرند که آیا احتمال اینکه کشورهایی مانند آمریکا بتوانند در اکوسیستم ایران تأثیر منفی بگذارند وجود دارد یا خیر؟ به نظر می‌رسد در این زمینه چنین اتفاقی رخ نداده و این مسأله ریشه داخلی دارد و باید پاسخ آن را در محیط پیرامون خود پیدا کرد. حتی برخی از مقامات از بنده سوال می‌کردند که آیا احتمال اینکه زلزله توسط آمریکا در ایران اتفاق بیفتد وجود دارد که بنده پاسخ منفی می‌دادم و عنوان می‌کردم زلزله ریشه در محیط طبیعی ایران و مناطق زلزله زده دارد و نمی‌تواند عامل بیرونی در آن دخالت داشته باشد. در مورد اخیر و انتشار بوی نامطبوع استدلال بنده این است که به دلیل اینکه مسیر وزش باد در تهران از غرب به شرق است، باید در غرب تهران دنبال منشأ بوی منتشر شده بود. در کشورهای صنعتی دلیل اصلی آلودگی هوا کارخانه‌ها و مراکز صنعتی هستند این در حالی است که در ایران دلیل اصلی شهرهای آلوده خودروهایی هستند که در درون شهر تردد می‌کنند. منشأ این بو قطعا در دوردست و در شعاع چهل یا پنجاه کیلومتری غرب تهران بوده که موفق شده به بخش اعظم شهر سرایت کند. احتمال دیگری که این بو توانسته بخش اعظمی از شهر را درگیر خود کند، این است که فرض کنیم منشأ آن از سمت شمال به سمت جنوب تهران در حال حرکت بوده است. در این شرایط بو می‌توانسته بخش اعظم شهر را درگیر کند.

‌تاکنون فاضلاب میدان انقلاب، متروی ملت و فاضلاب ساختمان پلاسکو به‌عنوان منشأ بو مطرح شده است. آیا منشأ بوی فراگیر منتشر شده، می‌توانسته چنین مکان‌هایی باشد؟
خیر؛ به هیچ وجه چنین امکانی ندارد که منشأ بو از چنین مکان‌هایی باشد. اگر منشأ بو از چنین مکان‌هایی بود تنها به بخش محدودی از شهر خلاصه می‌شد و بخش اعظم شهر تهران را دربر نمی‌گرفت. از سوی دیگر اگر چنین اتفاقی رخ می‌داد باید بوی نامطبوع به سمت جنوب حرکت می‌کرد نه اینکه در بخش اعظمی از شهر گسترش پیدا کند. البته احتمال خرابکاری نیز وجود دارد. با این وجود این فرضیه باید دنبال شود و سپس به نتیجه قطعی برسد. در شرایط کنونی و بدون تحقیقات لازم نمی‌توان به صورت قطعی اظهار نظر کرد. یکی از احتمالات منطقه غرب تهران، بزرگراه آزادگان است که از شمال به جنوب امتداد دارد. تصور اینکه در شب، ماشین یا ماشین‌هایی در بزرگراه آزادگان از شمال به جنوب در حال حرکت و منشأ این بو بوده‌اند، وجود دارد.

به چه میزان احتمال این مسأله وجود دارد که منشأ این بو در شبکه فاضلاب تهران باشد؟
فاضلاب تهران در جنوب این شهر واقع شده و به همین دلیل چنین احتمالی وجود ندارد. همه فاضلاب تهران در نهایت به جنوب تهران می‌رود و وزش باد از سمت جنوب به شمال نیست و برعکس است. جهت وزش باد معمولا صبح‌ها از کوهستان به دشت است و در شب‌ها از سمت دشت به کوهستان است. به همین دلیل نیز آلودگی هوا ممکن است از شهرری از کوه بی‌بی شهربانو دور بزند و به سمت شمیرانات حرکت کند. البته این اتفاق درشرایط کنونی که در فصل زمستان قرار داریم به سختی رخ می‌دهد. دلیل آن نیز این است که زمین سرد و سخت است و به همین دلیل گردش هوا به راحتی جریان پیدا نمی‌کند. در تمام طول سال منشأ گرما در تهران زمین است و هنگامی که خورشید به زمین می‌تابد انعکاس پیدا می‌کند و مردم احساس گرما می‌کنند. با این وجود در اواخر پاییز ممکن است هوای معکوس در تهران جریان پیدا کند. دلیل این مسأله نیز این است که زمین سردتر است و هوای آلوده نمی‌تواند به سمت بالا حرکت کند. در تابستان آلودگی هوا به خوبی در سطح شهر مشهود است، اما در فصل سرما آلودگی هوا در دماغ شهروندان است. این وضعیت مانند چتری است که آن را برعکس کرده‌اند. در چنین شرایطی تنها باد و باران می‌تواند سبب جابه‌جایی معمولی هوا شود و باید توجه داشت که بارندگی در این فصل ممکن است هوا را اسیدی کند.