پسِ پشت استعفای وزیر بهداشت

فرارو- الیاس حضرتی نماینده مجلس از استعفای حسن قاضی زاده هاشمی وزیر بهداشت خبر داد. او در توئیتر خود نوشت: متأسفانه باخبر شدم، دکتر قاضی‌زاده هاشمی در اعتراض به کاهش بودجه سلامت، استعفا داده و چند روزی است در جلسات هیئت‌دولت شرکت نمی‌کند. خبرگزاری تسنیم نیز نوشته: «وزیر بهداشت شنبه دو هفته پیش به‌دلیل بودجه سلامت برای سال ۹۸ به‌خصوص عدم تخصیص بودجه تصویب‌شده برای تأمین دارو و تجهیزات پزشکی از صندوق توسعه ملی، کتباً در نامه‌ای به حسن روحانی رئیس جمهور، استعفا داده است.»

اواخر مهر اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس‌جمهور، در مراسم روز ملی صادرات از موافقت مقام معظم رهبری برای برداشت ۵۰۰ میلیون دلار از صندوق توسعه ملی برای شرکت‌های دارویی خبر داد. اما چند روز بعد از اعلام این خبر وزیر بهداشت اعلام کرد: هنوز این موضوع ابلاغ نشده و بلاتکلیف است.

او همچنین خواسته بود اعتبارات در بودجه ۹۸ به گونه‌ای پیش‌بینی شود که کسری هر ساله بیمه تکرار نشود. قاضی زاده با اشاره به بدهی حدود پنج هزار میلیارد تومانی بیمه سلامت گفته بود: بیمه‌ها امیدوار بودند آن چه که در جلسه شورای هماهنگی اقتصادی سران قوا تصویب شد، تایید شود تا بتوانند بدهی‌هایشان را پرداخت کنند ما هم همچنان امیدوار این موضوع هستیم؛ اگر این اتفاق رخ دهد می‌توان گفت: گشایشی برای همه بخش‌ها به ویژه بخش‌های دارویی و تولید کنندگان و وارد کنندگان مواد اولیه و سپس برای بیمارستان‌ها و نهاد‌های ارائه کننده خدمت ایجاد می‌شود.

بودجه وزارت بهداشت و طرح تحول سلامت
چند روز پیش طاهر موهبتی، مدیرعامل سازمان بیمه سلامت اعلام کرده بود سازمان متبوعش ۵۰۰ میلیون یورو از صندوق توسعه ملی برای حوزه‌های دارو، تجهیزات پزشکی و خدمات درمانی دریافت می‌کند. به گفته او، سازمان بیمه سلامت در ابتدا ۱۹ هزار میلیارد تومان پیشنهاد داده بود که این رقم برای نگهداشت وضعیت موجود است و اگر قرار باشد، شش تا هفت میلیون نفری که فاقد پوشش بیمه‌ای هستند، تحت پوشش بیمه قرار گیرند، باید سه تا چهار هزار میلیارد تومان دیگر هم به بودجه پیشنهادی‌مان اضافه شود. طبیعتا وقتی منابع نباشد، توان بیمه کردن افراد فاقد پوشش بیمه را نخواهیم داشت و سعی می‌کنیم وضعیت موجود را حفظ کنیم.

 

اما برای طرح تحول سلامت سال آینده ۳۶ هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده است. مژگان خانلو، سخنگوی ستاد بودجه سال ۹۸ سازمان برنامه و بودجه کشور توضیح می‌دهد: ۱۱ هزار و ۷۵۲ میلیارد تومان برای کمک به طرح تحول سلامت در نظر گرفته شده است که این رقم برای سال جاری، ۱۰ هزار و ۶۸۴ میلیارد تومان بود. این مبلغ از منابع هدفمندی جداست و فقط مربوط به بودجه عمومی می‌شود. سرجمع ۲۱ هزار میلیارد تومان بودجه عمومی طرح‌های سلامت گنجانده شده است. مابه‌التفاوت رقم تا ۳۶ هزار میلیارد تومانی که مطرح است از محل ۳۵ هزار میلیارد تومان درآمد اختصاصی وزارت بهداشت تأمین خواهد شد.

مزدک دانشور، انسان شناس و منتقد وزارت بهداشت قاضی زاده هاشمی به فرارو می‌گوید: بخشی از بودجه صرف مسائلی می‌شود که از نظر عموم مردم لازم نیست. اما این تخصیص‌ها به خاطر قواعد ایدئولوژیک صورت می‌گیرد. وقتی کلیت بودجه تحت انقباض قرار می‌گیرد ابتدا باید از بودجه‌ها فرهنگی کاست و در مرحله آخر سراغ بودجه‌هایی مثل بهداشت و درمان و آموزش و پرورش رفت. بودجه آموزش و پرورش و بهداشت و درمان تا جای ممکن باید حفظ شود. با این حال باید رویکرد‌های رسانه‌ای وزیر بهداشت را در شش سال اخیر بررسی کرد نه صرفا در یک روز.

دانشور ادامه می‌دهد: شما شش سال است که قاضی زاده هاشمی را می‌شناسید. حضورش در رسانه‌ها بیش فعالانه بود. حالا که کف‌گیر‌ها به ته دیگ رسیده به جای آنکه مثل یک مدیر لایق بایستد و بودجه را متناسب با وضعیت تحریم و فشار‌ها تنظیم کند استعفا می‌دهد.

 

این منتقد وزیر بهداشت ادامه می‌دهد: به طور کلی کارنامه وزیر بهداشت را در شش سال گذشته منفی می‌دانم. بار‌ها در خصوص طرح تحول سلامت گفته ام «روندی که در خصوصی سازی، واگذاری، پزشک سالاری که در وزارت بهداشت وجود دارد هیچ کدام مورد تایید صاحب نظران و کارشناسان نیست. به ویژه هزینه کرد طرح تحول سلامت عموما بر روی درمان بوده و نه بهداشت و پیشگیری.» حتی شعار‌های وزارت بهداشت در زمینه خودمراقبتی را نقد کرده ام و آن‌ها را منفی می‌دانستم. ما این همه هزینه می‌کنیم، مالیات می‌دهیم و از دولت انتظار داریم. نمی‌شود که دولت بگوید خودتان از خودتان مراقبت کنید. پس نقش وزارت بهداشت در مراقبت از مردم چه می‌شود؟ چرا وزارت بهداشت در مورد کیفیت هوایی که تنفس می‌کنیم و کیفیت آب و غذا‌هایی که مصرف می‌کنیم هیچ دخالتی ندارند؟ همیشه نسبت به وزیر بهداشت منفی بوده ام و رویکرد او را نئولیبرال و عوام‌گرایانه می‌دانستم. او شخصیتی دارد که در هر اتفاقی از اسیدپاشی اصفهان گرفته تا گرد وخاک خوزستان وسط میدان می‌رفت و خودش را آنجا نشان می‌داد.

مخالفت شخصیتی، رویکردی و ایدئولوژیک با وزیر بهداشت
دانشور می‌گوید که از نظر شخصیتی، رویکردی و ایدئولوژیک مخالف قاضی زاده هاشمی است. دانشور می‌گوید: ما رفتار‌های پرتبختری از وزیر بهداشت شاهد بوده ایم. از رفتارش با فرماندار بدره گرفته تا ویدئویی که از برخوردش با نانوای بجستانی منتشر شد. چند سال پیش هم گفتته بودم که چاه ویل تحول سلامت هیچ گاه پر نمی‌شود. حالا که این چاه به نهایت عمق خود رسیده است آقای وزیر استعفا می‌دهد. طبیعتا با ریخت و پاش و پزشک سالاری و خصوصی سازی نمی‌شود بهداشت مملکت را اداره کرد. قاضی زاده هاشمی باید پاسخ گوی ۶ سال گذشته خود باشد. شفاف باشد و بگوید این همه بودجه‌ای در کجا‌ها هزینه شد و چرا به هیچ کس پاسخ گو نیستند؟ بعد می‌توان پرسید چرا از صندوق توسعه ملی بودجه می‌خواست.

هدف انتخاباتی قاضی زاده هاشمی؟
جلال جلالی‌زاده، فعال سیاسی اصلاح‌طلب، اما از زاویه‌ای سیاسی به ماجرا نگاه می‌کند. این عضو حزب اتحاد ملت به فرارو می‌گوید: در ظاهر برنامه‌های آقای قاضی زاده هاشمی برنامه‌های خوبی بود، به ویژه در ارتباط با بیمه همگانی که بسیاری از افراد نیازمند و مستحق می‌توانستند به مطالبات دارویی و درمانی خود دسترسی داشته باشند.

این فعال سیاسی در ارتباط با درخواست وزیر بهداشت برای برداشت از صندوق توسعه ملی و تخصیص خرید دارو و تجهیزات نیز می‌گوید: این کار طرح خوبی به نظر می‌رسد، اما شاید نتواند موفقیت‌آمیز باشد. ممکن است جامعه پزشکی هم با طرح وزیر مخالف باشد. اما احتمال اینکه آقای قاضی زاده قصد کاندیداتوری برای ریاست جمهوری داشته باشد هم وجود دارند و او احتمالا می‌خواهد با استعفا از وزارت فعالیت انتخاباتی کند. با توجه به شایعاتی هم که درباره کاندیداتوری قاضی زاده وجود دارد، بعید نیست او بخواهد با یک تیر دو نشان بزند یعنی هم با بودجه مخالفت کند و هم فضای عمومی را در اختیار بگیرد.

جلالی زاده ادامه می‌دهد: قاضی زاده در دوران وزارت خود تمایل نداشته به جریان سیاسی خاصی گرایش نشان دهد. البته بعید هم می‌دانم در این سال‌ها توانسته باشد حمایت اقشار جامعه را به دست آورد، به ویژه آنکه با آن ویدئویی که چندی پیش از او منتشر شد که به پیرمرد بجستانی درباره فیزیوتراپی همسرش می‌گوید خودت بمال به وجهه خود آسیب رسانده است. اگر هم اقبالی داشته باشد به خاطر بیمه هاست.