در دهه‌های گذشته، اکثر قریب به اتفاق طلاب و روحانیون، با لباس روحانیت در جامعه حضور داشتند، به طوری که در بطن جامعه صرف مشاهده فردی که لباس روحانیت برتن داشت، مشخص می‌شد که او یک روحانی و تحصیل کرده حوزه علمیه است.
به گزارش ایسنا، امروزه تعداد قابل توجهی از طلاب هستند که ظاهر و پوشش آنها نشان دهنده طلبه بودنشان نیست، در واقع پس از جویا شدن از نوع تحصیلات آن ها، به طلبه بودن این افراد پی می‌بریم.
اوایل شاید پذیرش اینکه یک طلبه چرا از پوشیدن لباس روحانیت امتناع می‌کند و به عبارتی تمایلی به پوشیدن این لباس را در جامعه ندارد برای دیگران کمی تعجب آور بود، اما با گذشت چند سال از این مسئله و افزوده شدن تعداد طلبه‌هایی که لباس روحانیت نمی‌پوشند، پذیرش این امر آسان‌تر شد.
آیا قصور عده‌ای از طلاب، نگرش برخی مردم را به این قشر تغییر داده است؟
این که یک طلبه با اینکه مجوز "تلبس" را دریافت کرده، اما تمایل چندانی به استفاده از آن را ندارد، شاید دلایلی دارد که کاملا منطقی به نظر برسد؛ اما اینکه آیا تغییر نگرش افراد جامعه نسبت به طلاب در این امر دخیل بوده است و یا علت این امر، شخصی بوده و منحصر به ویژگی‌های شخصیتی و طرز تفکر او میشود، مسئله دیگری است.
متاسفانه در اثر قصور برخی افرادی که از قشر روحانیت و طلبه هستند، نوع نگرش عده‌ای از مردم به تمامی طلاب و روحانیون تغییر کرده است، بدیهی است که یک انسان در هر لباس، مقام و منصبی باشد، امکان خطا و اشتباه برای او وجود دارد و اینکه خطای یک عده را به تمامی آن قشر تعمیم بدهیم و همه را مقصر بدانیم، با هیچ منطقی سازگاری ندارد؛ البته این نکته نیز باید در نظرگرفته شود که پذیرش خطا و قصور عده‌ای از اقشار جامعه برای مردم بسیار سخت‌تر از عامه مردم است.
گاهی همین تغییر نگرش‌ها از سوی برخی، جامعه را به سمتی سوق می‌دهد که برخی طلاب برای آنکه، نگرش خاصی نسبت به آنان صورت نگیرد، ترجیح می‌دهند لباس روحانیت نپوشند یا حداقل تنها در محافلی "ملبس" باشند که پوشیدن این لباس الزامی و متناسب با شأن لباس روحانیت است؛ البته این امر قطعا یکی از چند علل این مسئله است.
چندی پیش آیت الله سبحانی در درس خارج خود بر لزوم معمم شدن طلاب تاکید کرد و گفت: خیلی‌ها درس حوزه میخوانند، ولی معمم نمی‌شوند؛ در صورتی که کت و شلوار پوشیدن متناسب با جایگاه روحانیت نیست و باید این مسئله را در حوزه الزامی کنیم و یک روحانی همیشه معمم باشد.
این مرجع تقلید بر مسئله ترویج القاب دکتری و ... نیز اشاره و بیان کرد: نباید از این گونه القاب در حوزه بهره ببریم، زیرا نشانه عجز ما و عقده داشتن است و باید به همان الفاظ همیشگی خودمان یعنی حجت‌الاسلام و آیت‌الله و ... اکتفا کنیم.
انگیزه نداشتن برخی طلاب جهت پوشیدن لباس روحانیت
مسئول تلبس معاونت تهذیب حوزه علمیه قم در این رابطه گفت: هنگامی که نوع حکومت مربوط به روحانیت باشد، چه بسا که به محض بروز برخی مشکلات اقتصادی، سیاسی و ... برخی از مردم روحانیون را در ایجاد چنین مشکلاتی مقصر بدانند و این گمان اشتباه از سوی برخی، فضای جامعه را به سمتی سوق می‌دهد که عده‌ای از روحانیون و طلاب، علاقه‌ای نسبت به تلبس نشان دهند.
متقی زاده عنوان کرد: آمار دقیقی در خصوص عدم تمایل طلاب به پوشیدن لباس روحانیت در دست نیست و چه بسا درصد زیادی از طلاب حوزه‌های علمیه، نسبت به ملبس بودن تمایل نشان می‌دهند، اما از آنجا که درصد طلاب نسبت به دیگر اقشار جامعه چندان قابل توجه نیست، این مسئله در جامعه نمود پیدا می‌کند.
وی گفت: این نکته نیز قابل توجه است که امروزه انگیزه طلبه‌ها نسبت به گذشته در خصوص پوشیدن لباس روحانیت در جامعه کم‌تر شده است که شاید یکی از دلایل مهم و عمده این امر، تغییر فضای امروزه جامعه باشد؛ به این معنا که نوع حکومت در این زمان مربوط به قشر روحانیت است.
مسئول تلبس معاونت تهذیب حوزه علمیه تصریح کرد: یکی دیگر از دلایل عدم تمایل برخی طلاب به پوشیدن لباس روحانیت، تغییر نوع تربیت طلبه‌ها در حوزه‌های علمیه امروز نسبت به گذشته است؛ چراکه در حوزه‌های علمیه قدیم، یک مجتهد و فقیه به تنهایی مسئولیت آموزش و تربیت طلاب را برعهده می‌گرفت و نوع ارتباط او با شاگردان به گونه‌ای بود که در جنبه‌های مختلف زندگی طلاب ایجاد انگیزه می‌کرد.
۵ هزار طلبه در سال گذشته، مجوز پوشیدن لباس روحانیت گرفته اند
وی با اشاره به اینکه امروزه نیز با برنامه ریزی‌های انجام شده در حوزه‌های علمیه، طرح‌های مختلف تربیتی برای طلاب اجرا میشود، تاکید کرد: در زمینه تربیت طلاب و ایجاد انگیزه در این قشر جامعه، حوزه‌های علمیه پیشرفت قابل توجهی داشته است، اما در برخی از جنبه ها، به ویژه "تلبس" طلاب و ایجاد انگیزه در این موضوع خاص، هنوز هم نیازمند اقدامات بیشتری است.
مسئول تلبس معاونت حوزه علمیه خاطر نشان کرد: با وجود اینکه برخی از روحانیون و طلاب تمایل چندانی به پوشیدن لباس در جامعه ندارند، اما هنوزهم عده قابل توجهی از این قشر به ملبس شدن علاقه دارند، به طوری که طبق آمار سال گذشته حدود ۵ هزار نفر از طلبه‌های حوزه علمیه مجوز تلبس گرفته اند.
متقی زاده با تاکید براینکه اجباری به ثبت نام و اخذ مجوز تلبس از سوی حوزه علمیه وجود ندارد، گفت: تمامی قریب به ۵ هزار نفر از طلابی که مجوز تلبس گرفته اند با علاقه خود نسبت به اخذ مجوز تلبس اقدام کرده اند که این نشان دهنده تمایل این عده قابل توجه به پوشیدن لباس روحانیت است.
یک طلبه به آسانی مجوز پوشیدن لباس روحانیت نمی‌گیرد
وی در خصوص فرایند ثبت نام و اخذ مجوز "تلبس" تصریح کرد: زمانی که یک طلبه نسبت به اخذ مجوز پوشیدن لباس روحانیت اقدام می‌کند، طبق قوانین باید فرایندی را از زمان ثبت نام طی کند و پس از شرکت در کارگاه‌های مختلف و گذراندن دوره‌ای خاص، انگیزه او نسبت به پوشیدن لباس روحانیت مورد بررسی قرار گرفته و سپس مجوز "تلبس" به او تعلق می‌گیرد.
مسئول تلبس معاونت تهذیب حوزه علمیه گفت: اخیرا درخواست‌های متعددی از سوی برخی طلاب نسبت به اخذ مجوز تلبس پس از گذراندن پایه چهارم حوزه، مطرح شده است؛ از آنجا که طبق قوانین و آیین نامه، اخذ مجوز تلبس پس از اتمام پایه پنجم در حوزه‌های علمیه امکان پذیر است، برخی از طلاب این درخواست را مطرح کرده اند تا بتوانند زودتر از موعد مقرر نسبت به اخذ مجوز تلبس اقدام کنند.
سلب برخی امتیازات از طلابی که لباس روحانیت نمی‌پوشند
متقی زاده با تاکید بر اینکه برخی امتیازات تنها به طلابی که ملبس هستند، تعلق می‌گیرد، افزود: دریافت مدرک سطح سه و سطح چهار حوزه علمیه برای طلاب، دریافت شهریه طبلگی، اختصاص و واگذاری مسکن‌های مربوط به طلاب از امتیازاتی است که پس از اطمینان از پوشیدن لباس روحانیت یک طلبه توسط مسئولین امر به آنان اختصاص پیدا می‌کند.
وی خاطرنشان کرد: در صورتی که امور صیانتی حوزه، پس از پیگیری‌های خود از نپوشیدن لباس روحانیت یک طلبه آگاهی پیدا کند، مجوز تلبس او باطل میشود؛ بنابراین یک طلبه پس از اخذ مجوز تلبس ملزم به استفاده از آن است.
در پایان عنوان این نکته ضروری است که این مطالب، یک تحلیل کوتاه آماری از تعداد طلاب علاقمند به "تلبس" و درواقع شرایط، قوانین و برخی علل عدم پوشیدن لباس روحانیت بود که ذکر شد.
بررسی علت‌های دیگر این مسئله و تحلیل آنها از زبان طلابی که علاقمند به پوشیدن لباس روحانیت هستند و یا تمایلی به "ملبس بودن" ندارند نیز قابل تامل است که در گزارش بعدی به بیان آن می‌پردازیم.
