نقد و بررسی طرح جدید ارزی بانک مرکزی

فرارو- عبدالناصر همتی که چندماهی است به ریاست بانک مرکزی منصوب شده، چهارشنبه شب در گفتگوی تلویزیونی گفت: به صادر کنندگان اختیار داده شده است که بخشی از ارز را از طریق سنا به صرافی‌ها عرضه کنند. او همچنین گفته: باید بازار ارزی متشکلی شبیه بورس وجود داشته باشد که معاملات آنی در آن سازماندهی شود و بانک مرکزی نیز در این بازار به عنوان بازیگردان اصلی حضور داشته باشد.

در این باره علی میرزاخانی، تحلیلگر مسائل اقتصادی معتقد است باید راه جایگزین برای ایجاد ثبات در بازار ارز پیدا کرد. او به فرارو می‌گوید: گذشته از شرایط تحریمی کنونی، معلوم نیست در شرایط معمولی هم در بورس ارز نرخ واقعی ارز کشف شود چرا که خود دولت عرضه کننده عمده ارز است. پیشنهاد ما این است که در این مورد خاص برای کشف نرخ ارز به جای اینکه به بازار متوسل شویم راه حل جایگزین پیدا کنیم و سراغ نرخ شناور مدیریت شده برویم.

 

میرزاخانی ادامه می‌دهد: بانک مرکزی باید ببیند که نه در یک روز، هفته یا ماه بلکه در یک سال از چه نرخی برای ارز می‌تواند دفاع کند. به این صورت که بانک مرکزی بر اساس ذخایر ارزی خودش به این نتیجه می‌رسد که در عرض یک سال مثلا می‌تواند از نرخ ۱۲ هزار تومان دفاع کند. اگر نرخ ارز این میزان تعیین شده پایین بیاید بانک مرکزی ما که فقط عادت به فروش ارز دارد باید ارز خریداری کند و منابع ارزی خود را افزایش دهد و اگر قیمت فراتر از آن رفت باید همین منابع را به بازار تزریق کند. در غیر این صورت ممکن است قیمت ارز به ۱۱ هزار تومان و دوباره به ۱۳ هزار تومان برسد. این نوسان شدید خودش خطرناک‌تر از این است که نرخ ارز پایین‌تر یا بالاتر برود.

این روزنامه نگار با تاکید به نیاز اقتصاد به ثبات می‌گوید: منظور از ثبات هم تغییر نکردن نرخ ارز نیست. بلکه تغییر نرخ حول تورم موجود در اقتصاد منهای تورم جهانی است. اگر بانک مرکزی این فاصله نوسانی را رعایت کند و بازار را روی این نرخ مدیریت کند بازار ارز هیچ وقت دچار سفته بازی نمی‌شود چراکه بازدهی کمتر از نرخ تورم هیچ وقت اقبالی برای سفته بازی ایجاد نمی‌کند. در این فرمول همیشه بازدهی نرخ ارز کمتر از تورم کشور است. به همین دلیل بانک مرکزی به جای آنکه بانک مرکزی انرژی خود را مصروف تشکیل بورس ارز کند باید یک نرخ ارز که بتواند در طول یک سال از آن دفاع کند تعیین، و بازار را مدیریت کند.

 

به خاطر چند نفر نباید بازار ارز را به آتش کشید
این اقتصاددان با اشاره به صحبت‌های عبدالناصر همتی، رئیس بانک مرکزی مبنی بر اتصال صرافی‌ها به سامانه نیما می‌گوید: این اقدام سیاست مهم و قابل تاییدی برای وضعیت فعلی بازار ارز است. این کار می‌تواند عرضه دلار را در بازار ارز کشور افزایش دهد. متاسفانه اکنون دلار کوچه و پس کوچه تعیین کننده نرخ هاست. باثبات کردن قیمت دلار روی کاغذ یا سامانه نیما دردی را دوا نمی‌کند بلکه آن نرخ دلار که قیمت‌ها را تنظیم می‌کند باید باثبات شود.

میرزاخانی با انتقاد از تثبیت قیمت هشت هزار تومان در سامانه نیما ادامه می‌دهد: احتمالا دغدغه بانک مرکزی این است که پتروشیمی‌ها یا عرضه کنندگان دلار بیشتر سود نکنند. اما به جای این کار باید بگذارند پتروشیمی‌ها دلار را با نرخ بازار عرضه کنند. در مقابل دولت می‌تواند از ما به تفاوت این دو نرخ، مالیات ۱۰۰ درصدی بگیرد. ما که نمیتوانیم بازار ارز کشور را برای جلوگیری از سود چند نفر آتش بزنیم. مالیات اتفاقی در دنیا رایج است و می‌تواند بازار ارز را مدیریت کند.

در هفته‌های گذشته بانک مرکزی مدیریت شد
این اقتصاددان با بیان اینکه عملکرد بانک مرکزی در دوران همتی بهتر بوده ادامه می‌دهد: بانک مرکزی تقریبا توانسته نوسان یا جهش ارز را کنترل کند. نمی‌گویم کار غیرممکنی صورت گرفته است، اما پیش‌تر مدل‌های غلطی در کشور رایج شده بود که می‌توانست وضعیت بازار ارز کشور را بسیار ملتهب کند. با این حال در طی هفته‌های گذشته به خصوص هفته گذشته، قیمت دلار تا ۱۱ هزار و ۵۰۰ تومان نیز پایین آمد، اما دوباره به بالای ۱۳ هزار تومان بازگشت. این نشان می‌دهد که بانک مرکزی هنوز بر بازار اشراف کامل ندارد و بازار در حال مدیریت بازارگردان است. در صورتی که بانک مرکزی به عنوان بازارگردان باید بازار را مدیریت کند. تکرار دوباره این اتفاق می‌تواند به اقتدار بانک مرکزی خدشه وارد کند.

این تحلیل گر اقتصادی در پایان می‌گوید تا کنون به خاطر جهش ارز اقشار زیادی از مردم قدرت خرید خود را از دست داده اند، اما اگر سامانه نیما و صرافی‌ها به هم متصل شوند قیمت دلار بر روی قیمتی نزدیک به ۱۲ هزار تومان ثبات پیدا می‌کند.