دکتر جلال چراغی*؛ این روزها که در ایران مردم نجیبانه نگران و دغدغهمند آینده را به انتظار نشستهاند و از هر اقدام غیرمتمدنانهای احتراز میکنند که در دورههای اخیر در برخی از کشورهای منطقه روی داد، رسانههای سعودی تمامقد عرصه را برای جولاندهی تبلیغی- تخریبی علیه ایران و ایرانی خالی دیده و از هیچ اقدام ترویجی- تخریبی علیه ایران فروگذار نیستند.
این رسانهها، با شادمانی و شادکامی بس فزاینده، هر خبر و گزارشی منفی را درباره ایران، درست یا نادرست، رسمی یا غیر رسمی با شیوهها و شگردهای گوناگون بزرگنمایی میکنند و بام تا شام اقتصاد ایران را اقتصادی فروپاشیده و سامان آن را نابسامان، خطمشی آن را نابهنجار و سیاست آن را از همگسسته بازنمایی میکنند.
دستگاه تبلیغی عربستان این روزها خود را پیروز این آورگاه تنگانگ میپندارد و بر طبل به چالش افکنی قدرت هماوردی ایران در عرصه سیاسی، دیپلماتیک و اقتصادی میکوبد و ایران را کشوری تصویر و ترسیم میکند که در برابر فشارهای آمریکا دچار شکست و گسست شده است. این رسانهها از بزرگنمایی و برجستهسازی اغراقآمیز تأثیر تحریمهای آمریکا علیه آمریکا چند هدف را دنبال میکنند که نخستین آنها تصویر و ترسیم چهرهای وانموده و وانهاده و شکستخورده از ایران و سیاستهای آن و نیز متحدان منطقهای آن است.
هدف دیگر آنها ارائه خوانشی قدرتمند و تأثیرگذار از سیاست خارجی عربستان سعودی است. این رسانهها تلاش میکنند به صورت تلویحی عربستان را عامل تحریمهای آمریکا علیه ایران قلمداد کنند؛ بدین معنا که این گونه بازنمایی میکنند که دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، به درخواست ریاض از برجام خارج شد و سرنوشتی این گونه بر این توافق بینالمللی سرشت.
گزاره تبلیغی که رسانههای عربستان درباره این شق از انگیزه و هدف خود به صورت زیرپوستی و ژرفساخت دنبال میکنند، بازنمایی محمد بنسلمان، ولیعهد عربستان سعودی، بهعنوان فردی قدرتمند در عرصه داخلی و خارجی است؛ زیرا هدف و غایت این رسانهها از بزرگنمایی کنشگریهای عربستان سعودی در سطح منطقهای و فرامنطقهای، در واقع به صورت تلویحی چیزی جز برترانگاری محمد بنسلمان برای کسوت پادشاهی آینده عربستان سعودی نیست.
دو روز پس از خروج ترامپ از برجام در تاریخ ۱۸ اردیبهشت، روزنامه «الریاض» عربستان سعودی، ۲۱ اردیبهشت در یکی از نخستین واکنشهای خود به خروج ترامپ از برجام، این اقدام آمریکا را یک موفقیت برای دستگاه دیپلماسی عربستان برشمرد و نوشت: «تصمیم رئیس جمهور آمریکا در خارج شدن از توافق ناقص هستهای، موفقیت برای دستگاه دیپلماسی عربستان به شمار میرود. شاهزاده محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی در سفر آوریل گذشته به فرانسه اطمینان حاصل کرد که ترامپ از برجام خارج خواهد شد.»
همان روز روزنامه الاخبار لبنان در گزارشی از برخی ابعاد و زوایای تلاشها و کنشگرهای گسترده و البته، خصمانه عربستان سعودی علیه ایران و اقدامات تحریکآمیز علیه آن پرده برداشت و نوشت: «مواضع کشورهای عربی حوزه خلیج فارس پس از اقدام اخیر دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، در خارج شدن از برجام، حاکی از آن است که روند بهبودی در روابط این کشورها با اسرائیل، که از ماهها پیش آغاز شده است، به علت تلاش این کشورها برای ایفای نقش بیشتر در تحریک علیه ایران، سرعت خواهد گرفت، نقشی که عربستان سعودی در سطوح مختلف، از جمله در سطح استخراج نفت خام، برای آن تلاش خواهد کرد.»
پس از برونرفت ترامپ از برجام، رسانههای زنجیرهای عربستان سعودی بهطور گسترده برجستهسازی تاثیرگذار بودن خروج آمریکا از برجام بر اقتصاد ایران را در دستور کار خود قرار دادند و توقف فعالیت برخی شرکتهای غربی را در ایران با تمام جزئیات و تفاصیل روی خروجی خود قرار دادند.
آنچه برای ایرانیها بیش از هر زمان دیگری دلخراش و جانکاه است، نه خصومت خصومتورزان سعودی با ایران و ایرانی است و نه جانبداری و جانبداری نکردن برخی مسئولان کشورهای همسایه، چون عراق و دیگر کشورهای عربی از ایران بلکه سکوت و سستی مسئولان در برابر نابودی پول و اقتصادی ملی است؛ زیرا هرگونه سستی و کاهلی در کنشگری مسئولان، شادکامی و شادمانی آلسعود را رقم خواهد زد.
آل سعودی که خصومتی دیرینه با ملت ایران دارد؛ اگر غیر از این بود و آلسعود به واقع خود را مسلمان میانگاشت، اکنون نه زمان خصومت و خصومتورزی بلکه زمان حمایت از ملتی نستوه بود که در هر زمان و زمانهای خود را پشتیبان ملتهای مظلوم و نستوه میداند و از یاری آنها دریغ نکرده است و اکنون نیز در برابر پیمان شکنان ایستاده است و تاوان وفاداری خود به پیمانها و تعهدات بینالمللی را میدهد.
*روزنامهنگار و پژوهشگر