قرار نبود اوضاع این‌طور شود یا دست‌کم خود اعضای کابینه دولت روحانی هم هیچ‌گاه فکرش را نمی‌کردند تا این حد زیر تیغ انتقاد قرار بگیرند. رئیس‌جمهور، حسن روحانی، بار‌ها تاکید کرده بود که اشتغال‌زایی برای جوانان باید در اولویت برنامه‌ها باشد و قول داده بود برای ایجاد اشتغال قشر جوان جامعه تلاش مضاعف انجام دهد.
با این‌که شرایط اقتصادی آنطور که مطلوب بود پیش نرفت و همین باعث شکست بسیاری از کسبوکارها شد، اما معاونت ساماندهی امور جوانان همچنان به تلاش دولت برای ایجاد اشتغال در قشر جوان امیدوار است. طبق ادعای این معاونت با عزم دولت و فراهم کردن زیرساخت‌های لازم برای اشتغال گسترده، در سال جاری شاهد یک میلیون و ۳۳ هزار مورد شغل در کشور خواهیم بود.
در این میان آنطور که افشین کلاهی، نایب رئیس کمیسیون جوانان، کارآفرینی و کسبوکارهای نوین می‌گوید: «استارت‌آپ‌ها نقش موثری در کاهش نرخ بیکاری داشته‌اند و ضمن ایجاد اشتغال، روش زندگی مردم را هم تغییر می‌دهند و برای آن‌ها رفاه به همراه می‌آورند.»
بین استارت‌آپ‌های مختلفی که با حضورشان زندگی مردم را تغییر داده و امکاناتی فراهم کرده‌اند، سامانه‌های درخواست اینترنتی خودرو، علاوه بر تسهیل رفت‌و‌آمد، در کاهش نرخ بیکاری هم تاثیر به‌سزایی داشته‌اند. طبق اظهارات مدیران اسنپ، این سامانه تا امروز بیش از ۴۰۰ هزار موقعیت شغلی ایجاد کرده و به نقطه عطفی در زندگی جوانان جویای کار تبدیل شده است.
این در حالی است که با وجود تاکید محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، بر حمایت از کسبوکارهای تازه، نه تنها حمایتی از اسنپ صورت نمی‌گیرد، بلکه مدام چوب لای چرخش گذاشته می‌شود.
درآمدزایی با سرویس‌های اینترنتی
بر اساس اعلام سازمان جهانی کار، در صورتی که نرخ بیکاری در گروه سنی جوانان در کشوری بیش از دو برابر نرخ بیکاری کل باشد، وضعیت بیکاری در آن کشور در نقطه بحرانی قرار دارد. حالا آنطور که آمار نشان می‌دهد دولت در زمینه اشتغال جوانان نتوانسته چنان که باید و شاید به وعده‌های خود جامه عمل بپوشاند و به گفته رسول صادقی، جمعیت‌شناس، ۷۰ درصد بیکاران کشور جوانان هستند.
این آمار در حالی دست به دست می‌شود که تاکسی‌های اینترنتی سهم زیادی در اشتغال جوانان بر عهده دارند و حتی کسانی که درآمد کافی از محل کارشان دریافت نمی‌کنند، برای کمک‌هزینه‌های خود دست به دامان این سامانه‌های هوشمند شده‌اند. گزارش‌های آماری رسیده از سوی مدیران اسنپ نشان می‌دهد که این سامانه به تنهایی ۸۵ درصد سیستم هوشمند حمل‌ونقل را به عهده دارد و علاوه بر اشتغال‌زایی مستقیم برای هزار نفر کارمند استخدامی، بیش از ۴۰۰ هزار راننده فعال، اعم از زن و مرد، دارد.
با توجه به این‌که امروزه زنان در بسیاری از خانواده‌ها نقش عمده‌ای در تامین هزینه‌های زندگی دارند، سرویس ویژه بانوان این سامانه در اشتغال زنان هم تاثیر به سزایی دارد، همچنین در ناوگان اسنپ حدود ۳هزار نفر از توان‌یابان، جانبازان، ایثارگران و خانواده شهدا، بدون پرداخت کمیسیون، مشغول به کار هستند.
این دقیقا همان‌چیزی است که محسن ولیئی، مدیرکل کمیته امداد استان تهران، در جلسه‌ای که سال گذشته برای همکاری با اسنپ داشت به آن اشاره کرد و گفت: «از آن‌جا که زنان سرپرست خانوار بخش عمده‌ای از افراد تحت پو‍‍شش کمیته امداد را تشکیل می‌دهد، طبق تفاهم صورت گرفته با این سامانه، علاوه بر مردان آن‌ها هم می‌توانند در اسنپ‌رُز فعالیت کنند.»
چوب‌هایی که لای چرخ می‌روند
ادعای خیلی از کسانی که سعی دارند در روند کار تاکسی‌های اینترنتی اختلال ایجاد کنند این است که می‌گویند متقاضیان کار در این سامانه‌های هوشمند باید حتما مانند آژانس‌ها و سازمان تاکسیرانی متاهل باشند. به اعتقاد مخالفان تاکسی‌های اینترنتی، امکان بروز خطا در مجرد‌ها بیشتر از متاهل‌هاست و با توجه به این‌که این سرویس‌ها مسئولیت جان مسافر را به عهده دارند، حساسیت بسیار بالایی روی آن‌هاست.
این‌در حالی است که اولا گزارش‌های منتشر شده درباره اتفاقات مختلفی که تا امروز در تاکسی‌ها و آژانس‌ها رخ داده نشان می‌دهد که لزوما متاهل بودن مسافر شرط لازم و کافی برای تامین امنیت جان مسافر نیست. علاوه بر این، اگر بنا باشد در سامانه‌هایی که با هدف اشتغال‌زایی ایجاد شده‌اند هم مثل مدل‌های سنتی رفتار کرد که پس تکلیف کاهش نرخ بیکاری جوانان چه می‌شود.
از طرفی درآمدزایی و ازدواج ارتباطی مستقیم با یکدیگر دارند و اگر درآمدزایی نباشد، نمی‌توان از هیچ جوانی توقع داشت برای ازدواج پ‍ا پیش بگذارد. اگر ناوگان اسنپ با این نرخ بالا در ایجاد اشتغال محدودیت‌های بی‌دلیل شیوه‌های سنتی را تکرار می‌کرد، طبیعتا باز همان آش بود و همان کاسه. اگر شرکت اسنپ هم مثل بسیاری از محیط‌های شغلی این محدودیت را ایجاد کند که متقاضی حتما باید متاهل و دارای کارت پایان خدمت باشد، پس شرایط را برای جوانان مجرد سخت‌تر کرده‌ایم و در واقع امکان درآمدزایی و به تبع آن تاهل را از آن‌ها دریغ کرده‌ایم. انسان در مجموع جایزالخطاست و این موضوع ربطی به تجرد و تاهل ندارد.
بر اساس کدام قانون نانوشته‌ای احتمال بروز خطا در مجرد‌ها بیشتر از متاهل‌هاست و کی و کجا بالاخره باید به این نقطه برسیم که حق برابر برای «همه» قائل شویم. سال‌هاست که جوانان مملکت درگیر مرزبندی‌های بی‌فایده‌ای شده‌اند و به دلیل نداشتن کارت پایان خدمت، تجرد و هزاران، اما و اگر دیگر بهترین سال‌های عمرشان را از دست داده‌اند. این همان نقطه‌ای است که وزیر جوان می‌گوید استارت آپ‌ها برای ادامه حیات نیاز به حمایت دارند و‌ای کاش این گفته فقط در حد حرف نماند.
