ماجرای کشف انگشت در زباله‌های بیمارستانی

فارس نوشت: پیدا شدن انگشت یک بیمار در زباله‌های بیمارستانی باعث بازداشت مسئولان یک بیمارستان دولتی در ملارد شد.

موضوع دفن زباله‌های بیمارستانی سال هاست که به عنوان دغدغه‌ای مهم در بین مسئولان و البته مردم و ساکنان اطراف بیمارستان‌ها تبدیل شده است. براساس آمار‌های جهانی بین ۱۰ تا ۵۲ درصد زباله‌های بیمارستانی عفونی هستند و حتی در صورت بازیافت نیز ممکن است باعث انتقال بیماری‌های واگیردار شوند.

شاید ندانید که براثر برخورد سهوی با زباله­‌های عفونی ۲۱ میلیون نفر در جهان به هپاتیت «ب»، دو میلیون نفر به هپاتیت «سی» و ۲۶۰ هزار نفر به HIV، مبتلا شده اند و البته بیش از ۸۰ درصد پسماند‌های بیمارستانی در صورت عدم اختلاط با پسماند‌های خطرناک و تفکیک در مبدا، زباله عادی و بی­ خطر هستند و همین طور سرانه تولید پسماند عفونی در ۹۰ درصد مناطق کشور بیشتر از استاندارد‌های جهانی است.

مهم آن که، مسئولیت نظارت بر مدیریت پسماند‌های بیمارستانی و چگونگی بی‌خطرسازی این پسماند‌ها با وزارت بهداشت است و مسئولیت تشخیص حد آلایندگی زیست محیطی پسماند‌های بیمارستانی بعهده سازمان محیط زیست است.

از نظر قانونی مسئولیت پسماند‌های بیمارستانی با وزارت بهداشت است
از نظر قانونی مسئولیت نظارت بر مدیریت پسماند‌های بیمارستانی و چگونگی بی­ خطرسازی این پسماند‌ها با وزارت بهداشت است. اما مسئولیت تشخیص حد آلایندگی زیست محیطی پسماند‌های بیمارستانی بر عهده سازمان محیط زیست است.

 

سازمان محیط زیست و وزارت بهداشت بر سر نوع پسماندی که به شهرداری تحویل داده می‌شود اختلاف نظر دارند. سازمان محیط زیست تاکید دارد که این زباله‌ها حتی بعد از بی‌خطرسازی در بیمارستان‌ها تبدیل به زباله عادی نمی‌شوند و مسئولیت مدیریت آن‌ها همچنان با وزارت بهداشت است و باید روش دفع متفاوتی نسبت به پسماند‌های عادی داشته باشند. بر اساس ماده ۷ قانون مدیریت پسماند، مدیریت اجرایی جمع ­آوری پسماند‌های غیرصنعتی در شهر‌ها و روستا‌ها به عهده شهرداری همان شهر و روستا و پسماند‌های صنعتی به عهده افراد تولیدکننده است.

 

بنابراین، جمع آوری پسماند بیمارستانی به عهده شهرداری نیست. اما مسئولان وزارت بهداشت معتقدند که این زباله­‌ها پس از تفکیک و طی فرآیند بی­ خطرسازی در بیمارستان‌ها به زباله عادی تبدیل می­ شوند و مانند سایر زباله ­ها و بدون صرف هزینه اضافی می­ توان آن‌ها را به شهرداری سپرد. این در حالی است که شهرداری­‌ها بابت حمل و دفع زباله­‌های بیمارستانی هزینه زیادی که گاه تا سه برابر هزینه حمل و دفع زباله­‌های عادی است از بیمارستان‌ها طلب می­‌کنند.

نقش عمده انتقال عفونت‌های بیمارستانی در امحای غیراصولی پسماند‌ها است
اما همین مسئله که چه کسی باید این زباله‌ها را دفن کند و مسئولیت رسیدگی به آن با کیست؛ سال‌ها است که به چالش جدی این حوزه تبدیل شده است و آنچه مشخص است مردم و محیط زیست در این بین بیشترین آسیب را خواهند دید.

محمد نعیم امینی فرد با یادآوری مصوبه مجلس در مورد ممنوعیت انباشت پسماند‌های بیمارستانی و صنعتی و خانگی در معابر عمومی، افزود: این موضوع پیشنهادی بود که از سوی کمیسیون کشاورزی، آب، و منابع طبیعی و سازمان محیط زیست در جریان بررسی لایحه هوای پاک ارایه شد که بر اساس آن هرگونه انباشتن پسماند‌های بیمارستانی و صنعتی و خانگی در معابر عمومی ممنوع است.

یک سال قبل هم امینی فرد نماینده مجلس در خصوص دفن غیر اصولی زباله‌های بیمارستانی گفته بود: تمامی مراکز درمانی مکلف به رعایت ضوابط مدیریت پسماند هستند.

همچنین امینی فرد در واکنش به ضرب الاجل وزارت بهداشت برای ۲۸۷ بیمارستان جهت رفع مشکل پسماند، گفت: به اﺳﺘﻨﺎد ﻣﺎده ۱۱ ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ ﺗﻤﺎمی ﻣﺮاﮐﺰ ﺗﻮﻟﯿﺪﮐﻨﻨﺪه ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ‌های وﯾﮋه و زﺑﺎﻟﻪ‌های ﻋﻔﻮﻧﯽ ﭘﺰﺷﮑﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺟﺪاﺳﺎزی ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ‌های ﻋﻔﻮﻧﯽ پرخطر از زباله‌های عادی اقدام کنند، اما با این حال برخی مراکز درمانی و بیمارستانی نسبت به بی خطرسازی و امحای درست زباله‌های بیمارستانی توجهی نداشته و با دفع غیراصولی پسماند‌ها سلامت جامعه را به خطر می‌اندازند.

نماینده مردم ایرانشهر در مجلس شورای اسلامی، با بیان اینکه در جمع آوری، حمل و امحای پسماند‌های بیمارستانی باید استاندارد‌ها رعایت شود، افزود: در این رابطه ضوابط خاصی وجود دارد که تمامی مراکز درمانی مکلف به اجرا آن بوده و باید رعایت کنند.

وزارت بهداشت به وظایف خود برای بی‌خطرسازی پسماند‌های بیمارستانی عمل می‌کند
از طرفی ترکی نماینده مجلس هم با هشدار نسبت به وضعیت بد دفن زباله‌های بیمارستانی گفت: وزارت بهداشت به وظایف خود برای بی‌خطرسازی پسماند‌های بیمارستانی عمل می‌کند

وی درباره معضل انباشت پسماند‌های بیمارستانی با تاکید بر اینکه بیمارستان‌ها توجه خاصی به این مهم دارند، گفت: وقتی بی‌خطرسازی پسماند‌های بیمارستانی توسط اشعه دستگاه‌های مدرن کنونی انجام شود، به زباله عادی تبدیل شده و شهرداری باید در جهت انتقال آن‌ها اقدام کند. اگر مراکز درمانی مدیریت در پسماند‌های بیمارستانی نداشته باشند، آلودگی‌ها کل جامعه را فرا می‌گیرد.

دقیقا یک سال قبل هم وحدتی هلان نماینده مجلس نسبت به اینکه دفن غیراصولی زباله‌های بیمارستانی زمینه‌ساز تشدید بیماری در جامعه خواهد شد هشدار داده و گفته بود: باید بیمارستان‌های متخلف باید برخورد جدی شود

محمد وحدتی هلان درباره اخطار محیط زیست به بیمارستان‌هایی که مشکل مدیریت پسماند دارند، افزود: واقعیت آن است که اگر مراکز درمانی مدیریت خوبی در پسماند‌های بیمارستانی نداشته باشند، آلودگی‌ها کل جامعه را فرا می‌گیرد.

نماینده مردم بستان آباد در مجلس شورای اسلامی، ادامه داد: اگر هزینه مناسبی برای دفن اصولی پسماند‌های بیمارستانی نشود باید دو برابر این هزینه را صرف درمان بیماری‌های ناشی از دفن غیراصولی زباله‌های بیمارستانی کرد.

این نماینده مردم در مجلس دهم، تصریح کرد: مدیریت پسماند باید در بیمارستان‌ها رعایت شود و این مهم، موضوعی است که مسئولان بیمارستانی نیز از آن آگاه هستند و اگر بیمارستانی دفن اصولی زباله‌ها را رعایت نمی‌کند باید برخورد قاطعی با مسئولان بیمارستانی صورت گیرد، زیرا از ضرورت مدیریت پسماند آگاه هستند، اما آن را انجام نمی‌دهند.

چندی پیش مجدد رسول خضری عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی نیز نسبت به دفن غیر اصولی زباله‌های عفونی و بیمارستنای واکنش نشان داده و گفته بود: بیمارستان‌ها یا باید دارای زباله سوز بوده و یا اینکه باید با دستگاه اتوکلاو زباله‌های عفونی را بی‌خطر کنند، البته سازمان محیط زیست و شهرداری‌ها نیز دراین حوزه دارای وظیفه‌ای هستند؛ شهرداری به عنوان متولی دفن زباله‌های عفونی باید به وظایف خود عمل کند.

نماینده مردم سردشت و پیرانشهر درمجلس شورای اسلامی، با بیان اینکه پیشتر آیین نامه‌ای میان شهرداری و بیمارستان‌ها برای دفن زباله‌های بیمارستانی و بی خطر کردن آن‌ها به تصویب رسیده است، افزود: طی این آیین نامه مبلغی از بیمارستان‌ها و مراکز بهداشتی به شهرداری پرداخت و این نهاد زباله‌های بیمارستانی را دفن می‌کرد، اما گاهی دیده شده شهرداری‌ها تمامی زباله‌ها را یکجا دفن می‌کنند.

این هشدار‌ها و اخطار‌های مسئولان در حالی است که چند روز قبل جواد جبله دادستان عمومی و انقلاب شهرستان ملارد با اشاره به دستگیری عوامل دفع غیرقانونی زباله‌های عفونی بیمارستانی در شهرستان ملارد اظهار کرد: بیمارستانی که اقدام به دفن غیرقانونی زباله‌های بیمارستانی کرده بود، شناسایی و عامل اصلی این اقدام دستگیر شد.

وی با اشاره به اظهار بی‌اطلاعی رئیس بیمارستان از این ماجرا و آزادی او با قرار التزام افزود: عامل اصلی بازداشت شده و موضوع به بازپرس ارجاع و پرونده در حال تکمیل تحقیقات است.

دادستان عمومی و انقلاب شهرستان ملارد تصریح کرد: عوامل این تخلف شناسایی و با قرار مناسب به لحاظ عجز از معرفی کفیل روانه زندان شدند.

جبله با اشاره به کشف تکه‌هایی از اعضای بدن انسان در منطقه‌ای در این شهرستان طی ماه گذشته، توضیح داد: با توجه به مشخصاتی که در یکی از این نمونه‌ها باقی مانده بود مسئله پیگیری شد و در نهایت شخصی به عنوان صاحب یکی از انگشتان دفن شده از پیوند عضو خود خبر داد که چند وقت پیش در یکی از بیمارستان‌های دولتی تهران انجام داده بود.

وی افزود: طبق قانون نحوه دفع و دفن زباله‌های بیمارستانی همانند سرنگ‌ها شرایط خاصی دارد و در وهله اول باید این زباله‌ها سوزانده و بعد از تبدیل شدن به پسماند عادی، منتقل شوند.

دادستان عمومی و انقلاب شهرستان ملارد گفت: در مورد اعضای پیوندی حتماً باید مجوز لازم برای دفن صادر شود و طبق قانون در گورستان‌ها توسط مسئولان مربوطه باید دفن شود که در این تخلف زباله‌های پاتولوژی بیمارستان بدون مجوز دفن شده بود که با شناسایی یکی از ساکنان منطقه به مراجع قانونی گزارش و پیگیری شد.

عفونت‌های خطرناک بدون متولی!
هرچند نمایندگان مجلس معتقد هستند این وزارت بهداشت است که باید بی خطر سازی زباله‌های بیمارستانی را انجام دهد و بر روی دفع زباله‌ها نظارت داشته باشد؛ اما وزارت بهداشتی‌ها همیشه توپ را در زمین شهرداری‌ها می‌اندازند و تا امروز تدبیر جدی در این خصوص اتخاذ نشده است.

 

شاید بسیاری از بیمارستان‌های کشور به سیستم دفع زباله‌ها یا بی خطر سازی زباله‌های عفونی مجهز شده باشند، اما موضوع آنقدر جدی و مهم است که یک مورد دفع ناقص و معیوب زباله‌های عفونی نیز می‌تواند فاجعه بار باشد و تاثیرات جبران ناپذیر برای محیط زیست و زندگی مردم در اطراف بیمارستان‌ها و محل دفع آن‌ها در پی داشته باشد.

تنها اهرم فشار در این مورد قانون است و نمایندگان مجلس به عنوان قوه مقننه باید این خلا قانونی را درباره دفع درست زباله‌های خطرناک رفع کرده و قوه قضاییه نیز باید از دولت و وزارت بهداشت در این خصوص مطالبه کرده و با متخلفان این حوزه که با جان مردم بازی می‌کنند برخورد جدی کند.